የቴዲ አፍሮ እና የኮካ ጉዳይ

ሁኔ አቢሲኒያዊ

ይህንን ፅሁፍ ከጥቂት ወራት በፊት ዘሐበሻ ድሕረ ገፅ ላይ ፅፌው የነበረ ሲሆን ኮተታም ካድሬዎች ስላልተስተካከሉ ከጥቂት ማስተካከያዎች ጋር እነሆ በድጋሚ ለጥፌዋለው
ቴዎድሮስ ካሣሁን (ቴዲ አፍሮ) በብዙዎች ሙዚቃ አፍቃሪያን ዘንድ ትልቅ ስፍራ የሚሰጠው ወጣት ከያኒ ነው፤ በሙዚቃዎቹ በሚያነሳው ሀገራዊ፣ ፖለቲካዊ፣ ማኅበራዊ፣ታሪካዊና ወቅታዊ ጉዳዮች የተነሳ የብዙዎችን ቀልብ ለመግዛት የቻለ ይመስለኛል፡፡ የእርሱን ታላቅነት መግለፅ የዚህ ጹሑፍ ዓላማ፣ ጥያቄም፣ የማወቅም ፍላጎት አይደለም፡፡

ይልቁንም ለዚህ አጭር መጣጥፍ መነሻ የሆነኝ ከሰሞኑ በአንዳንድ ጥቃቅን እና አነስተኛ ኮካዎች(ኮተታም ካድሬዎች) የቴዲ አፍሮን ከብራዚል መቅርት ምክንያት አድርገው ሰሞንኛ ትችታቸውን በመሰንዘራቸውን ምክንያት እኔም የተሰማኝን ልጨምር በሚል ነው፡፡
እኛ ሐገር እንደፋሽን ከተያዙት ፖለቲካዊ እሳቤዎች መካከል ዋነኛው ጠርዝ ይዞ የመከራከር ልማድ ነው ይህ መንገድ የት እንደሚያደርሠን ባይታወቅም እንደኢትዮጵያዊ ግን አሳፋሪ እና የአለም ጭራ ሆነን እንድንቀር እያስደረገ ያለ ተግባር ነው፡፡ ከሠሞኑ ድምፃዊ ቴዎድሮስ ካሳሁን (ቴዲ አፍሮ) ለ2014ቱ የብራዚል የአለም ዋንጫ ማጀቢያ የሚሆን ከሌሎች የአፍሪካ ድምፃውያን ጋር በመሆን እየሠራ እንደነበር የሚታወቅ ሲሆን ነገር ግን እስከአሁን ምክንያቱ ምን እንደሆነ ባልታወቀ ጉዳይ ቴዲ ከኮካ ጋር ስምምነት ላይ መድረስ አለመቻሉን ከቴዲ ህጋዊ ድህረ ገፅ ላይ ማንበብ ችለናል ይህም በበርካታ የማህበራዊ ድሕረ ገፅ ተጠቃሚዎች ዘንድ ከፍተኛ የመወያያ አጀንዳ ሆኗል፡፡

በተለይ በኮካዎች ዘንድ (በነገራችን ላይ ኮካ ኮተታም ካድሬ እንደማለት ነው) የቴዲን ከአለም ዋንጫ ውጭ መሆን እንደትልቅ እድል በመቁጠር ፌስቡካዊ በዓል እያከበሩ ይገኛሉ፡፡ ቴዲ አፍሮ መጥላትም ሆነ መውደድ መብት ቢሆንም ሐገራዊ ጉዳዮችን የምንመለከትበት መነፀር መስተካከል እንዳለበት ይሠማኛል፡፡

ቴዲ አፍሮ ብቻ አይደለም ከብራዚሉ የአለም ዋንጫ ውጭ የሆነው የኢትዮጵያ ሠንደቅ ዓላማ፣ ኢትዮጵያዊነት እና ኢትዮጵያም ነች ከውድድሩ ውጭ የሆነችው ነገር ግን ይህንን የቴዲ አፍሮን ከብራዚሉ የአለም ዋንጫ ውጭ መሆን አጋጣሚ በመጠቀም የእንኳን ደስ አላቹህ መልዕክት መለዋወጥን የመሠለ አሳፋሪ ተግባር የለም ነገር ግን ይህ ጉዳይ ዞሮ ዞሮ መድረሻውን ወደ አንድ ቦታ ይወስደዋል ወደጠባብነት ኢህአዴግን ከምቃወምበት ጉዳይ መካከል አንዱ ይህንን ኢትዮጵያዊነትን የማፍረስ ሴራው ነው ለዚህ ሴራው ውጤታማ መሆን ደግሞ ኢትዮጵያዊ መሆናቸውን በአደባባይ የሚናገሩ እና የህዝቡ icon የሆኑ ሠዎች በድብቅ መምታት አንዱ ነው የዚህ ሠለባ ከሆኑት መካከል እንደ ታማኝ በየነ፣ አስራት ወ/የስ፣ ብርሐኑ ነጋ፣ ጥላሁን ገሠሠ እና ቴዲ አፍሮ የመሣሰሉት ተጠቃሾች ናቸው ሆኖም ኢትዮጵያዊነት ኢትዮጵያ እስካለች ድረስ ሊጠፋ አልቻለም አይችልም፡፡

በአንድ ወቅት ቴዲ አፍሮ ስለምን ስለ አክሱም ሐውልት መመለስ አልዘፈነም ብሎ የፃፈ አንድ ኮካ ፌስቡከኛ (ኮካ ፌስቡከኛ ያልኩት ስሙን መጥራት ስላፈርኩኝ ነው) ሠሞኑን ቴዲ ከብራዚል በመቅረቱ ውስጡ በሐሴት ተሞልቶ ደስታውን እየዘረገፈልን ነው፡፡ አሁን እንደዚህ አይነት ሠው ባንዳ ቢባል መቀየም ይኖርበታል፡፡
ለማንእንደምናውቀው ቴዎድሮስ ካሣሁን በዚህች የሙዚቃ ህይወቱ ከዛቻ እስከመታሰር ድረስ የደረሰ መሆኑ እሙን ነው ይህም የደረሰበት የተለየ ሰው ስለሆነ ነው
ቴዲ ሺህ ዘመናት ስልጣኔያችንና ታሪካችን፣ ጥበባችን በፍቅር፣ ፍቅራችን በጥበብ የተገመደበት ውሉ ከየት ተጀምሮ የት እንደተቋረጠ ታሪክን እንጠይቅ ዘንድ እንዲህ ሲል በቅኔው ተመራምሮ ያመራምረናል፡-
ብራናው ይነበብ ተዘርግቶ ባትሮኖሱ ላይ፣
የእነ ፋሲለደስ የእነ ተዋናይ፣
የት ጋር እንደሆነ ይታይ የእኛ ጥበብ መሰረቱ…፡፡

እናም እስቲ ታሪክ ይታይ፣ ይመርመር፣ ዘመናትን ያስረጁና የተሻገሩ ብራናዎቻችን ይውጡ፣የሺህ ዘመን የሃይማኖት፣ የጥበብ፣ የታሪክ፣ የሥልጣኔና የፍልስፍና ድርሳኖቻንን ይታዩይመርመሩ… በአክሱም ስልጣኔ፣ በላሊበላ ውቅር አብያተ ክርስቲያናት ትንግርት፣ በጎንደርበእነ ፋሲለደስ የስልጣኔ አየር ዝናዋ የናኘላት፣ እነዛ ፍቅርን በጥበብ አስውበው በቅኔያቸውናበማኅሌታቸው ሰማይ ሰማያትን ሰንጥቀው በመንፈሳቸው ጸባዖት የደረሱ፣ በፍቅር ጧፍ የነደዱበማሕሌታዩ ያሬድ መንፈስ የተነሱ እንደ ተዋናይ ያሉ የቅኔ የጥበብ ጉልላቶች እንደ አጥቢያኮከብ በደመቁባት ምድር ዛሬን ፍቅር የተራብን፣ ጥበብን የተራቆትን፣ ስለ ፍቅር የደከመንምንድነው ምክንያቱ የሚል ይመስለኛል ቴዲ…፡፡

ቴዲ በሙዚቃው ለታሪክ ያለውን ስሱነትና (sensitivity) እውቀትም (Indigenous Knowledge)አሳይቶናል፡፡ ተዋናይን ስንቶቻችን እናውቀዋለን ተብለን ብንጠየቅ የሚያስተዛዝበን ሳይሆን ይቀራል፡፡ በተለይ ደግሞ ለዘመናችን ትውልድ ለአፉም ለልቡም ቅርቦቹ እነ አርሴናል፣ቼልሲ፣ ሜሲ፣ ሮናልዶ፣ እነ ፊፍቲ ሴንት እነ ቢዮንሴ፣ ወዘተ… የባሕር ማዶዎቹ ዝነኞች ናቸውእንጂ እነ ተዋናይን እነ ቅዱስ ያሬድን፣ እነ አጼ ፋሲልን ሊያስባቸው ወኔው ያለውአይመስልም፣ ኅሊናውንም ይደክመዋል እናስ እንዴት፣ ምን ሲደረግስ ሊያስባቸው ይችላል የኔትውልድ፡፡ በቅኔው የተራቀቀና በመንፈሳዊ እውቀቱ አንቱ ስለተባለው ስለ ተዋናይለመስማትም ሆነ ለማወቅ የታሪክ መዛግብትን ማገላበጥ ግድ ይላል፡፡ አሊያም ከቤተክርስቲያን ሊቃውንት አባቶች እግር ስር ቁጭ ማለት ያስፈልግ ይመስለኛል፡፡

ቴዲ በየትኛው መንገድ የሀገሩንና የቤተ ክርስቲያኑን የጥበብ እና የሥልጣኔ ከዋክብቶችን ሊያውቅ እንደቻለ ባይነገረንም የትናንትናዎቹን የሀገራችንን ባለውለታዎችና የዘመንፈርጦች ማንነት ለማወቅ እና እንዲሁም ታሪኩን ለመመርመር ግን የተጋና የሰላ አእምሮ እንደተቸረው/እንዳለው የግጥሞቹ መልእክቶች ይነግሩናል፡፡ እናም ከታሪካችንና ከስልጣኔያችን መሰረት ከአክሱም ተነስቶ በጊዜና በታሪክ ሃዲድ ላይ አሳፍሮን በትላንት ታሪካችን ውስጥ ራሳችንን እንድንመረምር፤ ራሳችንን እንድናይ ይወተውተናል፡፡ ለዚህ ደግሞ ምክንያቱ ይለናል ቴዲ ስለ ፍቅር ዜማው ውብ የግጥሞቹ ስንኞች፡-
. . .የኋለው ከሌለ የለም የፊቱ፣
ሳይራመድ በታሪክ ምንጣፍ፣
ሰው አይደርስም ከዛሬ ደጃፍ፡፡
በማለት ከታሪካችን ጋር እጅ ለእጅ በምናብ ሊያጨባብጠንና ሊያስተያየን ይፈልጋል፤ እናምያለ ትላንት ዛሬ የለም፣ ያለ ዛሬ ደግሞ ነገ አይታሰብም በሚል የመጣንበትና የተጓዝንበትንአኩሪና አሳፋሪ የታሪካችንን ምእራፍ ለማገላበጥ ለደከምን ለእራሱ እና ለእኛ ትልቅ ቁም ነገርያለው ምክር ያስተላልፋል፡፡ ይህ የከያኒው የግጥም ስንኝ የሮማውን ታላቅ የሕግ ሊቅ፣ፈላስፋና አስተማሪ የሆነውን የሲስሮን አባባል አስታወሰኝ፡- ‹‹ከመወለዳችን በፊት ያለውንታሪክ ካላወቅን ዕድሜ ልካችንን ሕጻን ሆነን እንቀራለን፡፡›› ታሪካችንን ለመመርመር እናከታሪካችን ለመማር የደከምን እኛ ዛሬም እንደ አዲስ ሰናፈርስ ስንጀምር ከመጀመር ሀ ሁሳንወጣ እንደ ህጻን ባለህበት እረገጥ የሆንበትና ታሪክን እንድንደግም የተፈረደብን ምስጢሩምን ይሆን በማለት ታሪክ ጠያቂ፣ የታሪክ ወዳጅ፣ ከታሪክ የምንማር እንድንሆን ያተጋናል፡፡
ከምንኮራበት ታሪካችንና ስልጣኔያችን ባልተናነሰ አንገት የሚያስደፋ ስማችንና ማንንታችን በዓለም ፊት በቀየረብን በበርካታ የራብ፣ የእርስ በርስ ጦርነትና መበላላት ታሪክ ዘመናትን ውስጥ አልፈናል፡፡ እናም የመጣንበት መንገዱ ረጅም ዘመናቶቻችንም መከራ ሰቆቃና ዋይታ የነገሰባቸው ናቸው ሲል የትናንቱን ታሪክ ለመድገም የተፈረደብን ይመስል ታሪክ ደጋሚዎች እንድንሆን የሆንበትን እውነታ መመርመርና ማየት እንችል ዘንድ ትልቅ ጥያቄ ያጭርብናል፡፡ ዛሬም እግራችን መሄድ ተስኖት ቆመናል የእርሱ ደጋፊዎች እንዳሉ ሁሉ የእርሱ ተቃዋሚዎች መኖራቸው ተፈጥሮአዊ ነው ነገር ግን በአሉባልታ የቴዲን ስራዎች ጥላሸት ለመቀባት የሚደረግ ትግል ወይ ቅናት ነው አልያም ለተቀማጭ ሰማይ ቅርቡ ነው እንደሚባለው ይሆናል፡፡
ደበበ ሠይፉ ቀጣይ ግጥሙን ለኮካዎች የፃፈው ይመስለኛል
ጥሬ ጨው – ደበበ ሰይፉ
————
መስለውኝ ነበረ ፣
የበቁ የነቁ
ያወቁ የረቀቁ
የሰው ፍጡሮች ፣
ለካ እነሱ ናቸው ፣
ጥሬ ጨው..ጥሬ ጨው
ጥሬ ጨዋዎች ፣
መፈጨት-መሰለቅ-መደለዝ-መወቀጥ-
መታሸት-መቀየጥ
ገና እሚቀራቸው ፣
“እኔ የለሁበትም !”
ዘወትር ቋንቋቸው ።
………. እኔም የዘመኑ ካድሬዎችን ጥሬ ጨው ብያቸዋለው