ከጥቂት ዓመታት በፊት የግንቦት ሰባት መሪዎች እና አባላት መታሰራቸው ይታወሳል።ብዙዎቹ ቃሊቲ የሚገኘው እስር ቤት ነበሩ።በእስር ቤት እያሉ በደረሰባቸው ያልታወቀ ሕመም ምክኒያት ሕይወታቸውን ያጡ መሪዎችም ነበሩ።ታዲያ አንዴ ከሜክሲኮ ወደ ሃያሁለት በታክሲ ተሳፍሬ ስሔድ በግምት የሃያ ዓመት ዕድሜ ያለው ልጅ ታክሲው ውስጥ ገብቶ አጠበጌ ተቀመጠ።

ታክሲው ሞልቶ መሔድ ሲጀምርም ወንድሜ ይቅርታህን የታክሲ ትከፍልልኛለህ ብሎ ጠየቀኝ።ዞር ብዬ ያየሁት ይህን ሲል ነበር።ድንጋጤ እና መሸማቀቅ ይነበብበት ነበር።ልቤ በጣም አዘነለት።ምን ሆነህ ነው? ከዬት ነው የምትሔደው፤ወዴት ነው የምትሔደው ብዬ ጠየኩት።እርሱም ከቃሊቲ እስርቤት ዛሬ መለቀቄ ነው አለ።ለምን ታሰርክ እንዴትስ ተለቀክ ስለው የቦሌ ሁለተኛ ደረጃ ት/ቤት ተማሪ እንደነበረ እና ከመንገድ አፍሰው ወደ እስር ቤት እንደጣሉት ነገረኝ።የግንቦት ሰባት አባል እና ደጋፊ ናችሁ ብለው ቀን ከለሊት ሲገርፉን፤ሲያስርቡን፤መዓት መከራ ደርሶብናል፤እንደምታዬው አእምሮዬ እራሱ ልክ አይደለም።ነገር ግን በጣም ጤነኛ ልጅ ነበርኩ ብልህ አታምነኝም፤ድሮም ትንሽ እብድ ነገር ነበርክ ብለህ ብታስብ አይገርመኝም አለ።

ፍርድቤት የሚባል ነገር አይተን አናውቅም።መጀመሪያ ላይ ቤተሰብ እንዲጠይቀን ተፈቅዶላቸው ይጠይቁን የነበረ ሲሆን በኋላ ግን ተከለከሉ።ቤተሰቦቼን በአይኔ ካየሁ ሁለት ዓመት ሊሆነኝ ነው አለ።ከዚያም ወዲያው ስለራሱ ትቶ ሁላችንም ስለምናውቃቸው እና በግንቦት ሰባት ሰበብ እስርቤት ተጥለው ስለነበሩ መሪዎች ይነግረኝ ጀመር።እነአቶ እከሌ እኛ ጋ ነው ታስረው የነበሩት።እንላላካቸውም ነበር።ምንም እንኳን እነርሱ እንደ እኛ ወደውጪ ብዙውን ግዜ እንዲወጡ ባይፈቀድላቸውም ፀሐይ እንዲሞቁ በሚያወጡዋቸው ሰዓት እየተላላክን የሚፈልጉትን እንገዛላቸው ነበር።ከቆይታ በኋላ እነ አቶ እንትናን እና አቶ እንትናን ከሌሎች ለይተው ሌላ ክፍል ውስጥ አሰሩዋቸው።በኋላም እይናችን እያየ ሰውነታቸው መፈራረስ ጀመረ።አፍንጫቸው፤ጆሮዋቸው፤አይናቸው ጣታቸው የስጋ ደዌ እንደያዘው ሰው ይፈራርስ ጀመር።አንድቀን ሊልኩኝ ሲጠሩኝ በድፍረት ምን ሆናችሁ ብዬ ስጠይቅ እንደፍሊት ያለ መርዝ እየረጩዋቸው መሆኑን ነገሩኝ።መድሃኒቱንም እድሜ ለቻይና እናንተን የማሰናበቻ ቀላል መንገድ ተገኘ እያሉ ይፎክሩብናል፤ይስቁብናል፤የውሸታቸውን ሆስፒታል ይወስዱናል።ለቤተሰባችን ታመዋል ብለው ይነግራሉ ብለው ነገሩኝ አለ።

ከዚያስ በኋላ ስለው ቀስ በቀስ መንቀሳቀስ የማይችሉበት ደረጃ ላይ ደረሱ።በሚያስጠላ ሁኔታ ሰውነታቸው እየፈራረሰ ስለነበረ መሸፋፈን ጀመሩ።መጀመሪያ ወደዚያ ክፍል ከገቡት መካከልም እነ አቶ እንትና ሞቱ።ታመው ሞቱ ተብሎ ሲነገር ሰማን አለ።

ቤተሰብ እንዳያያችሁ ለምን ተከለከለ ብዬ ስጠይቀው፤ምክኒያቱን አላወቅንም ነበረ።በኋላ ግን ቤተሰባችን እንዳያዬን ከከለከሉ በኋላ ምግብ ያመጡልን ጀመረ አለ።ምግባቸውን መብላት ስለቀፈፈን የበላን እያስመሰልን እንደፋ ነበረ፤ወደውጪ የመውጣት እድል ስናገኝም የሌሎች እስረኞችን ትራፊ እንበላ ነበር።ከቆይታ በኋላ ግን ምግቡን እንድንበላ አስገድደው እንቢ ስንል የሆነ መርፌ ወጉን።ቀስ በቀስ ሰውነታችን እየደከመ ሔደ፤ቀስበቀስ አእምሮዋችንም እየጨለመ ሲሔድ ይታወቀን ጀመር።አንዳንዶቹ ልጆች ከሌሎቻችን በበለጠ መልኩ እንደ እብድ የለየላቸው ሆኑ።ታመውነው እያሉ ሆስፒታል ይወስዷቸዋል።የአእምሮ ጭንቀት ነው እያሉ የስነልቦና ጠበብት መጥተው እንዲጎበኟቸው ያደርጉ ነበር።ከዚያ አውጥተው መንገድ ላይ ይጥሏቸዋል።ስንቶቹን ቤተሰብ እንዳገኛቸው እግዚአብሔር ብቻ ያውቃል አለኝ።

ሰፈሩን ያውቅ እነደሆነ ስጠይቀው በጣም ደስ አለው።አዲሳባ ሃያሁለት ተወልጄ ያደኩ መሆኑን እና ቦሌ ሁለተኛ ደረጃ ተማሪ እንደነበርኩ ነግሬህ ቤቴን እንደማውቅ ስትጠይቀኝ ችግሬ በጣም ገብቶሃል ማለት ነው አለኝ።እስከ ቤተሰቡ ቤትም ሸኘሁት።ያ ልጅ ምን ላይ እንደደረሰ አላውቅም።ነገር ግን እግዚአብሔር በጥበቡ ካልደረሰለት በስተቀር በሕይወት አለ ብዬ አልገምትም።

ይህ ነገር ወደአእምሮዬ የመጣው ትላንት የአሜሪያ ድምፅ ሬድዮን ዜና ስከታተል አንድ ቸው ብሔሩ ኦሮሞ የሆነ ኮማንደር በሰበታ የታሰሩ ልጆችን በተመለከተ የአጋዚ አዛዦች ስብሰባ ጠርተውን ለታሰሩት ልጆች ከምግብ ጋር መርዝ እንድንሰጣቸው መመሪያ ተላልፎልናል ብለው በመቆርቆር ሲናገሩ ስሰማ ነው።ከምንም ግዜ በላይ አሁን አደጋ ላይ መሆናችን አሳሰበኝ።በየእስር ቤት የታጎሩ የኦሮሞ እና የአማራ ልጆች እጣ ፈንታ ይሔው የተባለው መርዝ መሆኑ እረፍት ነሳኝ።

አሁን ሊበሉን ተነሱ ማለት ነው።አሁን ቤተሰብ ለልጆቹ መድረስ ይኖርበታል።ልጆቹ በእጁ እንዲገቡ እስኪያደርግ ድረስ ቤተሰብ መተኛት የለበትም።ይህ እንዲሆን ደግሞ ቤተሰብ ሚስጥሩን መረዳት ይኖርበታል።

ይህ ዜና እንዲሰራጭ ማድረግ አንዱ የመከላከያ መንገድ ሊሆን ስለሚችል እባካችሁ ለዚህ ጉዳይ ትኩረት በመስጠት ዘገባችሁን አጠናክሩ።ወደ ሕዝቡ ሊደርስ በሚችልበት በማንኛውም መንገድ ይህ ዜና ይሰራጭ።እውነት መሆኑን ማመን ቢያቅታችሁም እንኳን በማሰራጨታችሁ የምትጎዱት ነገር ግን የለም።

በወታደራዊ አገዛዝ ስር የወደቀች አገር!

ከአርባ አመት በፊት፤ ደርግ የአስቸኳይ ግዜ አዋጅ አውጥቶ ነበር። አዋጁ በአጭር እና ግልጽ ቋንቋ – “ማንኛውንም አይነት ሰላማዊ ሰልፍ ማድረግ እና ጽሁፍ አባዝቶ መበተን ክልክል ነው።” የሚል ስሜት ያለው ነው። ከዚያው ጋር ተያይዞ የሰአት እላፊ አዋጅ ተከተለ። ቀጥሎም ያለህግ ማሰር እና መግደል፤ ነጻ እርምጃ መውሰድ፤ ቀይ ሽብር ማፋፋም የወቅቱ ግዴታ ሆነ።

የቀድሞው ጠቅላይ ሚንስትር መለስ ዜናዊ በአንድ ወቅት ሲናገሩ፤ “ተማሪዎች ሆነን በነጻነት ሃሳባችንን እንገልጽ ነበር። ነገር ግን የደርግ አቸኳይ ግዜ አዋጅ፤ ምርጫ ስላሳጣን ወደ ትጥቅ ትግል እንድንገባ ተገደድን” በማለት የራሳቸውን ግለ ህይወት አጋርተውናል። የቀድሞው ፕሬዘዳንት ኮ/ል መንግስቱ ኃይለማርያም በበኩላቸው ከዚያ አዋጅ በኋላ የመጣውን እልቂት “መሆን ያልነበረበት፤ ግን የሆነ… በታሪካችን ጥቁር ጠባሳ ጥሎ ያለፈ ወቅት…” በማለት በቁጭት ጭምር ያስታውሱታል።

ይህ ሁሉ ዘመን አልፎ፤ አንድ ትውልድ በግፍ ረግፎ፤ አሁንም በህዝቡ ላይ የአስቸኳይ ግዜ አዋጅ ይፋ ሆኗል። በኢትዮጵያ አስቸኳይ ግዜ አዋጅ State of Emergency የሚወጣው አገሪቱ በጦርነት ወይም በተፈጥሮ አደጋ ስር ስትወድቅ ወይም የወረርሽኝ በሽታ ሲስፋፋ እና መንግስት የመፍረስ አደጋ ሲያጋጥመው መሆኑን ህገ መንግስቱ ጭምር በአንቀጽ 93 ላይ፤ “…ስርአቱን አደጋ ላይ የሚጥል ሁኔታ ሲከሰትና በተለመደው የህግ ማስከበር ስርአት ለመቋቋም የማይቻል ሲሆን …የፌዴራሉ መንግስት የሚንስትሮች ምክር ቤት የአስቸኳይ ግዜ አዋጅ የመደንገግ ስልጣን አለው” ይላል።

ጥቁር ሽብር ለማፋፋም የወጣ፤ የአስቸኳይ ግዜ አዋጅ!

የዳዊት ከበደ ወየሳ – ወቅታዊ ዳሰሳ (አትላንታ)

እስካሁን ድረስ… በኢትዮጵያ እና ኤርትራ መካከል ጦርነት ሲነሳ፤ አቶ መለስ ዜናዊ ምክር ቤቱን አስቸኳይ ስብሰባ በመጥራት አዋጁን ማጽደቃቸው ይታወሳል። ከዚያም በምርጫ 97 ወቅት ምክርቤቱ ያላጽደቀው አስቸኳይ ግዜ አዋጅ ተነግሮ ነበር። እሱን ሳንቆጥረው… አሁን የተደነገገው አስቸኳይ ግዜ አዋጅ ለኢህአዴግ 2ኛው፤ ለጠቅላይ ሚንስትር ኃይለማርያም ደሳለኝ ደግሞ የመጀመሪያ የአስቸኳይ ግዜ አዋጅ ሆኗል። ሆኖም በህጉ መሰረት ይህ አዋጅ ምክር ቤት ቀርቦ በ2/3ኛ ድምጽ ሲሰጥበት ነው፤ አዋጅ ሆኖ የሚጸድቀው። በነግርዎ ላይ ምክር ቤቱ ከመከፈቱ አንድ ቀን ቀደም ብሎ ነው አዋጁ በእሽቅድድም እንዲወጣ የተደረገው፤ በንጋታው ፓርላማው ስራውን ሲጀምር አዋጁን እንዲያጸድቁ አልተደረገም። ለነገሩ የምክር ቤቱ አባላት የቀረበላቸውን ነገር አጨብጭበው የሚያጸድቁ በመሆናቸው አዋጁ ያለምንም ተቃውሞ በመጽደቅ፤ በቅርቡ የህዝብን የወል መብት መግፈፍ ይጀመራል።

ይህ አዋጅ ተግባራዊ በሚሆንበት ወቅት…. ወታደር፣ ፖሊስና ደህንነት በአንድ የእዝ ሰንሰለት ስር ሆነው መመሪያ እየተሰጣቸው እንደሚሰሩ ወይም በተቀናጀ ሁኔታ የሰብአዊ መብት ገፈፋውን እንደሚያካሂዱ ግልጽ ነው። እንደ ህገመንግስቱ ቃል ከሆነ የአቸኳይ ግዜ አዋጅ ሲታወጅ፤ በጠቅላይ ሚንስትሩ ስር ሰባት አባላት ያሉት “መርማሪ ቦርድ” ይቋቋማል። ገና ከጅምሩ ጠ/ሚ ኃይለማርያም መርማሪ ቦርዱን – Command Post ብለውታል። ልብ በሉ። Command Post በወታደራዊ እዝ ውስጥ ጥቅም ላይ የሚውል ቃል ሲሆን፤ በአማርኛ “ጠቅላይ መምሪያ” የሚለው ወታደራዊ ቃል በአቻነት ይዋሰነዋል። ቃሉ ላያጣላን ይችላል። ሆኖም በህገ መንግስቱ ላይ ያለውን ቃል ቀይሮ ‘ኮማንድ ፖስት’ በሚል ወታደራዊ ቃል መተካታቸው፤ በህዝቡ ላይ ጦርነት የማወጅ ስሜት ውስጥ መሆናቸውን ያሳብቃል። በኮማንድ ፖስቱ አማካኝነት የአጋዚ እና ሌላውን ገዳይ ቡድን በአንድ እዝ ስር በማድረግ፤ በመንግስት የተደገፈ ጥቁር ሽብር ለማስፋፋት ያላቸውን ህልም በጉልህ ያሳያል።
ይህ አስቸኳይ ግዜ አዋጅ፤ በመላ አገሪቱ ለሚቀጥሉት ስድስት ወራት ተግባራዊ እንዲሆን የታወጀ ነው። (በየአራት ወሩ እየታደሰ የሚቀጥል ነው) በ’ነዚህ ስድስት ወራት ውስጥ ለወታደራዊው ክንፍ የተሰጠው ስልጣን አለ። በነገርዎ ላይ… ከላይ እያወራን የመጣነው በህጉና በህገ መንግስቱ ላይ ያሉትን ጉዳዮች ነው። ከህገ መንግስቱ ውጪ ለዚህ አካል የተሰጠውን ስልጣን እንመልከት። በአስቸኳይ ግዜ አዋጁ ወቅት፤ በቡድን መንቀሳቀስ፣ የመጻፍ እና ሃሳብን መግለጽ ይገደባል። የእጅ ምልክት ማድረግ – ሁለት እጆች በተቃውሞ ማውጣት ወንጀል ሆኖ ሊያሳስር ወይም ሊያስገድል ይችላል።

ይህ ብቻ አይደለም። ወታደራዊ ኃይሉ የማንንም ሰው ቤት ሰብሮ ገብቶ የመበርበር ሙሉ ስልጣን ተሰጥቶታል። ያለፍርድ ቤት ትዕዛዝ ተጠርጣሪ ያላቸውን ሰዎች የማሰር ስልጣን አለው። ሰዎችን አስቁሞ መፈተሽ፣ ‘አደጋ ሊያስከትሉ ይችላሉ’ ያላቸውን ነገሮች መውረስ ይችላል። ዜጎችን ከአንድ ቦታ አስነስቶ ወደሌላ ክልል በመውሰድ የማስፈር ስልጣን ተሰጥቶታል፤ ወይም ሰዎች ወደ አንድ ቦታ እንዳይገቡ ማገድ ይችላሉ። የሁኔታው ልዩ ልዩ አገልግሎት መስጫ የሆኑ ተቋማትን መዝጋት ይችላል ተብሏል። በዚህ ላይ የፍሬ ነገር እና የስነ ስርአት ህጎች ተሰርዘዋል። ይህ ማለት አንድ ወታደር መጥቶ በምክንያትም ሆነ ያለ ምክንያት አንድን ዜጋ ቢያስር ወይም ቢገድል አይጠየቅም። በሌላ በኩል ደግሞ በአስቸኳይ ግዜው አዋጅ ወቅት ለሚደረጉት ነገሮች አለመተባበር ከ3 እስከ አምስት አመት የሚያሳስር መሆኑ ተገልጿል።

እንግዲህ በአንድ በኩል፤ “በአስቸኳይ ግዜ አዋጅ ወቅት የሰብአዊ መብቶች የሚጠበቁ መሆናቸው በህገ መንግስቱ ላይ ተገልጾ አለ፤ ግን አይከበሩም። ለነገሩ ከላይ የገለጽናቸው… ቤትን ያለፍርድ ቤት ትእዛዝ መበርበር ወይም ሰውን ማሰር ከአስቸኳይ ግዜ አዋጁ በፊትም ሲደረጉ ነበር። የአሁኑን ለየት የሚያደርገው “ህጋዊ” ሽፋን ስለተሰጠው እና መጠነ ሰፊ አፈና ስለሚደረግበት ነው። ከሁሉም በላይ የሚገርመው ግን፤ ከላይ የዘረዘርነው፤ የወል እና የግል መብትን የሚጨፈልቀው ስልጣን በህግ ያልጸደቀ፤ ህጋዊ መሰረት የሌለው ህግ እና ህገ መንግስቱን የሚጻረር መሆኑ ነው።

ከላይ የገለጽነውን አባባል ግልጽ ለማድረግ ያህል… አሁን ኢህአዴግ በአስቸኳይ የግዜ አዋጅ ጥሩንባ ህዝቡን፤ ለግዜው ለማስደገጥ ፈልጎ ካልሆነ በስተቀር፤ እነዚህ የመብት ጥሰቶች ላለፉት በርካታ አመታት በህዝቡ ላይ ሲጫኑበት ነበር። የመሰብሰብ እና ሃሳብን በነጻነት የመግለጽ መብት ከተገደበ ቆይቷል። ያለምክንያት ማሰር፣ ማሰቃየት እና መግደል አዲስ ነገር አይደለም። በመጻፋቸውና ሃሳባቸውን በነጻነት በመግለጻቸው “አሸባሪ” ተብለው የታሰሩ ብዙ ናቸው። የአሁኑን ልዩ የሚያደርገው… የድርጊቱ ፈጻሚዎች ህገ ወጥ ተግባር እንዲፈጽሙ፤ የህግ ሽፋን የተደረገላቸው መሆኑ ነው። (ዝኒከማሁ)

ይህ ሁሉ ሆኖ… በጣም የሚገርምና የሚያሳዝነውን ነገር ሳንጠቅስ ማለፍ የለብንም። ጠ/ሚ ኃይለማርያም ደሳለኝ በዚህ ጉዳይ መግለጫ ሲሰጡ፤ “የጠላት እንቅስቃሴን ለማስቆም…” ብለዋል። ግን ማነው ጠላት? ለመብቱ የተነሳው የአማራ እና የኦሮሞ፤ የኮንሶ እና የጋምቤላ ህዝብ እንዴት ነው በጠላትነት የሚፈረጀው? ህዝብ ጠላት ከሆነ ወይም በጠላትነት ከተፈረጀ ኑሯችን የነብር እና የፍየል አይነት፤ በመገዳደል ላይ የተመሰረተ የአውሬ ግንኙነት ሊኖረን ነው – ማለት ነው። እንኳንስ በዚህ ዘመን ቀርቶ በምኒልክ ዘመን እንኳን፤ ህዝብ በክብር እና በፍቅር እንጂ በሃይል ተረግጦ አልተገዛም። ይህ ሊሰመርበት ይገባል።

ሌላው መታወቅ ያለበት… በዚህ የአስቸኳይ ግዜ አዋጅ ማንም ማንንም አያሸንፍም። ነገሩ አሸናፊ የማይኖረው የጦርነት አዋጅ ነው። አውሬ የሰውን ልጅ አፍስሶ አሸናፊ እንደማይሆነው ሁሉ፤ ኢህአዴግም ብዙ ህዝብ ገድሎ ዜጎችን ሰጥ ለጥ ቢያደርግ ዋንጫ የሚሸልመው ወይም አሸናፊ ብሎ የሚያጨበጭብለት አይኖርም። እጁን በደም ታጥቦ፤ በዜጎች ሬሳ ላይ ቆሞ የሃዘን መግለጫ እያወጣ፤ የሚያቅራራ ጀግና ከሴት ማህጸን መሆኑም ያጠራጥራል። እንኳንስ ሌላ መቶ እና ሺዎችን መጨመር ቀርቶ፤ እስካሁን ባለው ሁኔታ የብዙ ንጹሃን ዜጎች ደም እየጮኸ ነው ያለ። ሌላ ተጨማሪ የደም ማፋሰስ ለማድረግ አዋጅ ማስነገር፤ ስርአቱን የበለጠ ያፈራርሰዋል እንጂ አይገነባውም።

ህዝቡ የንግድ እና የመንግስት ተቋማትን የሚያፈራርሰው እኮ ጥቅም እንዳላቸው አጥቶት አይደለም። ተቋማቱ እንደሚጠቅሙት ስለሚያውቅ ላለፉት አመታት ተቃውሞውን ሲያቀርብ አላወደማቸውም። ከቢሾፍቱ ግድያ በኋላ “አንድም ጥይት አልጮኸም” ህዝቡ ሊናደድ ይችላል። መንግስት ወይም መንግስትን የሚወክል አካል ሲዋሽ ውስጥን ያማል። ህዝቡ በንዴት ተቋማትን ቢያወድም የምሬቱ መጨረሻ ሆኖበት ነው። እናት አባቱን፤ ወንድም እህቱን ቀብሮ የመጣ ሰው በንዴት ቤት ቢያቃጥል፤ ትክክል ባይሆንም እንኳን ለዚያ ያደረው ምክንያት አለ። “አቤት” የሚልበት ችሎት ሲያጣ፤ የእንባውም ጽዋ ሞልቶ ቢፈስበት ነው ግብታዊ እርምጃ የሚወሰደው። ከመሬቱ ያለምንም ካሳ እና ክፍያ የተፈናቀለ ገበሬ፤ ከናት አባት አያት ቅድማያቱ የወረሳት መሬት ለባለሃብት ተሰጥቶበት፤ ልጆቹን የሚያበላው አጥቶ ሲብከነከን… ባለሃብቱ ደግሞ ያችን መሬቱን ወስዶ ሸንኮራ እና አበባ ሲያበቅልበት ማየት ለዚያ ገበሬ ምን ማለት እንደሆነ ለአንድ ደቂቃ እናስበው።

አንዳንዶች ስለህገ መንግስቱ መፍረስ እናወራለን። ህገ መንግስት የተሰራው መንግስት ህዝብን እንዳይበድል መቆጣጠሪያ ነው። ህዝቡማ ከድሮም ሚዳኝበት የፍትሐ ብሄር እና የወንጀል ህገ ስርአት አለው። ህገ መንግስት ግን የተሰራው እንደኢህአዴግ ያሉ አምባገነን መንግስታት በህዝቡ ላይ አፈና እንዳይፈጽሙበት ነው። አሁንም ህገ መንግስቱን እየናደ ያለው እራሱ ኢህአዴግ እንጂ ህዝቡ አይደለም። ህዝቡማ ከሰው በታች ተቆጥሮ… እየታሰረ፣ እየተቀጠቀጠ፣ እየሞተ ነው ያለ። ህዝቡ በዚህ ሁኔታ ላይ እያለ፤ ስለህገ መንግስት መናድ ቀርቶ ስለአገር መፍረስ ላያስብ ይችላል። ህዝብ በዚህ አይነት የጭንቅ ማጥ ውስጥ ሲገባ፤ እንደሰይጣን ነገሩን የሚያባብስበት ሳይሆን፤ እንደአባት ችግሩን የሚሰማለት አካል ይፈልጋል። መንግስት ይህን ለማድረግ ስለተሳነው፤ የህዝብን ድምጽ በጉልበት ለመደፍጠጥ አዋጅ አውጥቷል።

አሁን ባለው ሁኔታ… ኢህአዴግ የህዝቡን ትክክለኛ ብሶት አዳምጦ መፍትሄ ከመስጠት ይልቅ፤ ለህዝቡ ሞት እየደገሰለት ነው የሚገኝ። የህዝቡ ጩኸት የአስተዳደር እጦት ብቻ አይደለም። ሰው በአገሩ እንደ2ኛ ዜጋ ተቆጥሮ ከመሬቱ ሲፈናቀል፤ ተፈናቅሎም መሬቱ ለባለግዜ ሲሰጥበት ማየት በጣም ያማል። ሁለት ሰዎች ፍርድ ቤት ቀርበው አንደኛው የእገሌ ብሔር ሌላኛው ኦሮሞ ወይም አማራ ወይም የሌላ ብሔር ተወላጅ ስለሆነ፤ በፍርድ ቤትአድልዎ ሲደረግበት፤ ሌላኛው ብሔር ከሌላው ኢትዮጵያዊ በልጦ ሲፈርድለት ማየት ህሊናን ይበጠብጣል። የአንድ ብሔር የበላይነት ብቻ ሳይሆን የአንድ ፓርቲ ተጠቃሚነት በአዋጅ ስላልተነገረ እንጂ በህግ ፊት ሁሉም ዜጋ እኩል አለመሆኑ በራሱ ቆሽት ያደብናል። አንደኛው ወገን ያለምንም ይሉኝታ ሙስና ውስጥ ተዘፍቆ ገንዘብ በገንዘብ ሲሆን፤ ፎቅ ሲሰራ፤ ልጆቹን ውጪ ልኮ ሲያስተምር፤ ሚስቱን ታይላንድ ወስዶ ሲያሳክም፤ ሌላኛው በንጹህ ኢትዮጵያዊ ልብ የሚያገለግለው ዜጋ ደግሞ ቁልቁል ሲወርድ ማየት አንጀት ይቆርጣል።

ኢህአዴግ እና አባላቱ እነዚህን ያፈጠጡ እውነቶችን ከመቀበል ይልቅ ጣታቸውን የተቃወሟቸው ሰዎች ላይ ቀስረው፤ አፈሙዛቸውን ወደ ህዝቡ አዙረው፤ የሞት አዋጅ አውጀዋል። የመብት ጥያቄ የሚያነሱ እና ሃሳብ የሚያቀርቡ ሰዎች ጭምር፤ “ህዝብን ከህዝብ የሚያጋጩ” የሚል አንቀጽ ተጠቅሶባቸው የሚታሰሩበት አዋጅ ተዘጋጅቷል። ኢህአዴግ ራሱ የችግሩ አካል ስለሆነ፤ የችግሩን ስረ-መሰረት ማየት አልቻለም ወይም ሽምጥጥ አድርጎ ሃቁን እየካደ ነው። ስለ ልማት ሲያወሩ ስለሰው እና ስለ ህብረተሰብ የህሊና ልማት አያወሩልንም። የአንድ ህዝብ ልማት የሚለካው በፎቅ እና በመንገዱ ብዛት አይደለም። የአንድ ህዝብ ልማት መለኪያ የህዝቡ ንቃተ ህሊና እድገት ጭምር ነው። የህዝብ እድገት ደግሞ መለኪያው ሃሳቡን በነጻነት መግለጽ ሲችል፤ የመደራጀት እና የመሰብሰብ ነጻነቱ ሲጠበቅለት ነው። በዛሬይቱ ኢትዮጵያ ግን ይህ እየሆነ አይደለም።

ይልቁንም እነዚህ የሰው ልጅ መሰረታዊ መብቶች እየተሸረሸሩ እርቃናቸውን ቀርተዋል። ዛሬ በኢትዮጵያ ውስጥ የምናየው የሰብአዊ መብት አያያዝ እርቃኑን የቀረ አጽመ ሰብ ሆኗል። እነአቶ ኃይለማርያም ደሳለኝ የህወሃት ባለስልጣናት የሚፈጽሙትን በደል እያዩ፤ በነሱ ላይ ምንም እርምጃ አይወስዱባቸውም። ይፈሯቸዋል – በጣም ይፈሯቸዋል። የህወሃት ወታደራዊ እና የደህንነት ክፍል፤ ለነአቶ ኃይለማርያም ደሳለኝ እንደማይደፈር የ’እስራኤል ብረት ግንብ ነው። ህወሃትን ሊናገሩ ቀርቶ፤ ሌላው ህወሃትን ሲናገር ይደነግጣሉ፤ ፍራቻቸው ለከት የለውም። ይህ ፍራቻ በአቶ ኃይለማርያም ላይ ብቻ ሳይሆን በሌላውም የኢህአዴግ አባል እና ደጋፊዎች ላይ ይታያል። አቶ መለስ ዜናዊ ጣኦት ሆኖ የሚመልክበት ቢሆን ያመልኩበታል። እንደነብይ ወይም እንደቅዱስ ሃዋርያ ስለሚያዩት መለስ ዜናዊን በመጥፎ ማንሳት ማለት፤ እግዚአብሔርን የመሳደብ ያህል የሚቆጥሩ አሉ።

በአቶ መለስ ዜናዊ ዘመን፤ የ97ቱን እንቅስቃሴ ታፍኖ ስለቆመ… አሁንም ያንን መድገም የሚቻል የሚመስላቸው፤ አሁንም ድረስ የትላንት በርኖስ ለብሰው የተኙ ሰዎች አሉ። እውነታው ግን የትላንቱ አለም ብቻ ሳይሆን የትላንቱ ትውልድ ጭምር እየተቀየረ ነው የመጣው። ትላንት ተራራን ያንቀጠቀጡ የተባለላቸው ሰዎች፤ አሁን በህዝብ ጩኸት ፍርሃት ይዟቸው የሚንቀጠቀጡ ድንጉጣን ሆነዋል። ሁሉም የናጠጡ ሃብታሞች በመሆናቸው ድሃው እንዲሞትላቸው የውሸት ፕሮፓጋንዳ ከማሰማት ያለፈ ሚና አይጫወቱም። አንዳንዶቹ እንኳንስ እንደድሮው በርሃ ተመልሰው ሊገቡ ቀርቶ ጠመንጃውን መቋሚያ ሊያደርጉት ካልሆነ በቀር፤ ለሸክም ይከብዳቸዋል። እነዚህ ያረጀው ኢህአዴግ የሚፈራቸው የህወሃት አባላት፤ እንደጉርጥ ከማበጥ ውጪ ተጨባጭ ለውጥ የማያመጡ፤ መገዘኛቸው የረሰረሰ፣ መቃብራቸው የለሰለሰ ሰዎች መሆናቸውን የዘነጉ ብዙዎች አሉ። እነዚህ እኩያን የመሰረቱት ስርአት ግን፤ አሁንም ዜጎችን የማሰር እና የመግደል ሙሉ ስልጣን ተሰጥቶታል። ልዩነቱ እያረጀ የመጣውን ስርአት እና የስርአቱን ተጠቃሚዎች እድሜ ለማራዘም ሲባል የአስቸኳይ የግዜ አዋጅ ወጥቶ፤ የቆየውን የህወሃቶች ህገ ወጥ ተግባር እነአቶ ኃይለማርያም ደሳለኝ ህጋዊ ማድረጋቸው ነው። ልዩነቱ ይሄ ብቻ ነው።

ፍሬ ነገራችንን እያጠቃለልን ነው። ይህን ሁሉ ካልን በኋላ አንድ የተዘነጋ ጉዳይ እናስታውሳቸው። ኢህአዴግ እና አባላቱ ለህወሃት የሚሰግዱትን ያህል፤ ህዝቡ ህወሃቶችን ለአፍታ ያህል መፍራቱን አቁሟል። እነአቶ ኃይለማርያም ደሳለኝ እና ካቢኔያቸው… ህወሃትን ስለሚፈሩ ህዝቡም በነሱ መጠን ፈሪ መስሎ ይታያቸዋል። ይህ ግን ልክ አይደለም። ይልቁንም ህዝቡ ቆርጦ እንዲነሳ ያደርጉታል እንጂ፤ የአስቸኳይ ግዜ አዋጅ የህዝቡን ንቅናቄ አይገታውም። እንዲያውም መንግስት እዚህ ደረጃ ደርሶ፤ ፈርቶ እና ተንጰርጵሮ አዋጅ ማስነገሩ፤ የህዝቡ ትግል አንድ እርምጃ ወደፊት ለመሄዱ ዋነኛ ምልክት ነው።

በአጠቃላይ አዋጁን ተከትሎ የሚመጣው አሸናፊነትም ሆነ ተሸናፊነት ብሔራዊ ውርደትን እንጂ፤ ኩራት ሊሆነን አይችልም። ሲጀመር ባዶ እጁን የወጣን ህዝብ ጋር በጠመንጃ ደብድቦ የሚገኝ ድል አይኖርም። ሲቀጥል ይሄ ሁሉ ፉከራ ተደርጎ ሽንፈት ቢመጣ ውርደቱ ለኢህአዴግ ባለስልጣናት ብቻ ሳይሆን፤ “አሉኝ” ለሚላቸው በሚሊዮን የሚቆጠሩ አባሎቹ ጭምር ነው። ሽንፈቱ እና ውርደቱ ያሳፍራል። አንገት ያስደፋል። አሳፋሪ ነው። በአገር ደረጃ ስሜትን ይነካል።

የዚህ ጥቁር ሽብር ውጤትም… እስካሁን ሰራን የሚሏቸውን ነገሮች በዜሮ ማባዛት ማለት ነው።

(ዘ-ሐበሻ) የሰማያዊ ፓርቲን እስከባለፈው ሳምንት ድረስ ሲመሩ የቆዩት ኢንጂነር ይልቃል መታሰራቸው ተሰማ:: ከርሳቸው ጋር አብረው ሌሎች የሰማያዊ ፓርቲ ወጣቶች መታሰራቸው ተሰምቷል::

መንግስት የአስቸኳይ ጊዜ አውጥቻለሁ; እየታደስኩኝም ነው ባለ ማግስት ተቃዋሚዎችን እየጠራረገ ማሰሩን ተያይዞታል::

ከኢንጂነር ይልቃል በተጨማሪ አቶ ወረታው ዋሴ; ወይንሸት ሞላ እና ብሌን መስፍን እንዲሁም እያስጴድ ተስፋዬ በተለያዩ ቦታዎች በደህንነቶች ተይዘው መታሰራቸውን የዘ-ሐበሻ ምንጮች አስታውቀዋል::

ሰማያዊ ፓርቲ ባለፈው ሳምንት ባደረገው ጉባኤ ኢንጂነር ይልቃልን ከሊቀመንበርነት ማንሳቱ ይታወሳል::

(ዘ-ሐበሻ) የትግራይ ነጻ አውጪ መንግስት የሕዝቡን ቁጣ ለማብረድ የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ አውጃለሁ ብሎ ቢፎክርም ሕዝብ ሊሰማው አልቻለም:: አሁንም በኦሮሚያና በአማራ ክልሎች የሕዝብ አልገዛም ባይነቱ ቀጥሏል:: ደብረማርቆስ ትናንት የኦሮሞና የአማራ ተማሪዎች በጋራ ዩኒቨርሲቲ ውስጥ ያመጹ ሲሆን ዛሬ ደግሞ ባህርዳር ጭር ብላ ውላለች::

የዘ-ሐበሻ ዘጋቢዎች እንዳሉት ባህርዳር ሱቆች ተዘጋግተው ምንም ሥራ አልነበረም:: ሹፌሮችም በአድማ ላይ ያሉ ሲሆን ይህን አድማ ተላልፈው የትግራይ ነጻ አውጪ መንግስትን በፕሮፓጋንዳ ለማገዝ የወጡ ባጃጆች እርምጃ ተወስዶባቸዋል:: የዘ-ሐበሻ ዘጋቢዎች ዛሬ ብቻ ከ7 የማያንሱ ባጃጆች የተቃጠሉ ሲሆን እርምጃው የተወሰደባቸውም ከሕዝብ ጋር ባለመተባበራቸው ነው::

በአማራና ኦሮሚያ አሁንም ሕዝባዊ ቁጣው እንዳየለ ነው:: ሕዝብ አንገዛም ብሏል::

(ዮፍታሔ)

– ችግሩ የተፈጠረው በኦሮሚያ እና ምናልባትም በአማራ ሆኖ እያለ በመላ አገሪቱ አስቸኳይ ጊዜ አዋጅ ተግባራዊ ማድረግ ለምን አስፈለገ?
– ኦሮሚያና አማራ ከዚህ ተመሳሳይ በሆነ ወታደራዊ እዝ (Martial law) ቆይተዋል። ሕዝባዊ እምቢተኝነቱን ግን አላቆመውም። ይህ ከሆነ ይህን አዋጅ ማወጅ ለምን አስፈለገ?
– ላለፉት 25 ዓመታት አገዛዙ የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ ሳያውጅ በአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ ተግባራዊ ሊደረጉ ከሚችሉ በላይ የሆኑ የሰብዓዊ መብት ጥሰቶችን ሲፈጽም ኖሯል። እንዲህም ሆኖ በዚህ ሩብ ምዕት ዓመት በአካል፣ በሕይወትና በንብረት ላይ ጉዳት ያደረሰ ባለሥልጣን፣ ፖሊስ፣ ደኅንነትም ሆነ ወታደር በሕግ ተጠይቆ አያውቅም። ስለዚህ የአስቸኳይ ጊዜ አዋጁ ያስፈለገው አገዛዙ በአስቸኳይ ጊዜ አዋጁ ጊዜ ለሚወስዳቸው ርምጃዎች ተጠያቂ እንዳይሆን ከሕግ ከለላ እንዲያገኝበት ነው ብሎ ማሰብ አይቻልም። ይህ ከሆነ የአስቸኳይ ጊዜ አዋጁን ማወጅ ለምን አስፈለገ?
– የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ የታወጀበት ምክንያት የሕዝብን ደኅንነትና የንብረትን ጉዳት ለመቆጣጠር ነው ተብሏል። በእውኑ አገዛዙ ካለው ታሪክና ሕዝባዊ እምቢተኝነቱ ከተጀመረ ጀምሮ ለሰው ሕይወትና ለሕዝብ ንብረት ካሳየው ግዴለሽነት ለሕይወትና ለንብረት አስቦ የራሱን ደካማ ጎን ለሕዝቡና ለዓለም አቀፉ ማኅበረሰብ የሚያጋልጥ የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ ያውጃል ብሎ ማሰብ ይቻላልን?

እነዚህ ጥያቄዎች የአስቸኳይ ጊዜ አዋጁ ዓላማ ሌላ እንደሆነ እንድንጠረጥር የሚያስገድዱ ናቸው።

ዓለም አቀፋዊ መረጃዎች እንደሚያሳዩት Martial Law (ወታደራዊ እዝ) እና State of emergency (አስቸኳይ ጊዜ አዋጅ) ትንሽ ልዩነት አላቸው። ወታደራዊ እዝ ሙሉ በሙሉ በጦር ሠራዊቱ (ፓሊስም በቀጥታ በጦር ሠራዊቱ እንዲታዘዝ ይገደዳል) አገር ትተዳደራለች ማለት ነው። ይህም ቀደም ብሎ በኦሮሚያ በኋላም በአማራ “ክልሎች” ተግባራዊ ሆኖ ቆይቷል።
የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ ማለት ደግሞ ጠቅላይ ሚኒስትሩ (እና በኢትዮጵያ ሕግ ደግሞ ጠቅላይ ሚኒስትሩና እርሱ የሚመራው የሚኒስትሮች ምክር ቤት) በበላይነት አገር ያስተዳድራሉ ማለት ነው። ስለዚህ የታወጀው ወታደራዊ እዝ (Martial Law) ሳይሆን የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ (State of Emergency) መሆኑን በመጀመሪያ Washington Post ካወጣው ዘገባና በኋላም የፌደራሉ ጠቅላይ አቃቢ ሕግ (ጌታቸው አምባዬ) ካቀረበው ዝርዝር ሪፖርት መረዳት ይቻላል።
በመጀመሪያ የአስቸኳይ ጊዜ አዋጁ ዝርዝር (በ Washington Post ዘገባ የሰዓት እላፊ አይኖርም ከመባሉ በቀር) አልቀረበም ነበር። ጠቅላይ አቃቢ ሕጉ ባቀረበው መግለጫ ደግሞ ተፈጻሚ የሚሆንበትን ጊዜና ቦታ (ቦታዎች) ባይጠቅስም ዝርዝሩን አስቀምጧል። በዚህም መሠረት ያለፍርድ ቤት ትእዛዝ ሰዎችን ማሰር እንደሚቻል፣ የማንንም ሰው ቤት፣ ንብረትና መኪና በፈለጉበት ጊዜ መፈተሽና መበርበር እንደሚቻል፣ ጠቅላይ ሚኒስትሩ (የሚኒስትሮች ምክር ቤት) ሁሉንም የግንኙነት መስመሮች (ስልክ፣ ፌስቡክና ሌሎችም) ሊያቋርጥ እንደሚችል፣ ስብሰባና ሰልፍ ማድረግ፣ ምልክት ማሳየት እንደማይቻልና የሰዓት እላፊ አዋጆች ሊኖሩ እንደሚችሉ ጠቅሷል።
ስለዚህ በአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ ጊዜ የአገሪቱ ሕጎች በተግባር ላይ አይውሉም ማለት ነው። የአስቸኳይ ጊዜ አዋጁም አስፈላጊነት በሕጋዊ መንገድ ችግሩን መፍታት ስላልተቻለና ሕጉም እንቅፋት ስለሆነ መነሳት ይኖርበታል ከሚል ነው። ስለዚህ የአገሪቱ ሕግና ሥርዓት በሙሉ በጠቅላይ ሚኒስትሩና በሚኒስትሮቹ ውሳኔ ይተካል ማለት ነው። ጦር ሠራዊቱ፣ ደኅንነቱም ሆነ ፖሊስ ለሚወስዱት ርምጃ በመደበኛ ፍርድ ቤት ተጠያቂ የሚሆኑ መሆናቸውን አስቸኳይ ጊዜ አዋጅ የተደነገገበት የሕገ መንግሥቱ አንቀጽ 93 የጠቀሰው የለም። ከዚህ ይልቅ በሕገ-መንግሥቱ አንቀጽ 93 ቁ 5 የተጠቀሰው የአስቸኳይ ጊዜ አዋጁን የሚከታተልና ጠቅላይ ሚኒስትሩ (የሚኒስትሮች ምክር ቤት) የሚወስደውን ርምጃ በዝቷል (“ኢሰ ብአዊ ሆኗል”)፣ ጥሩ ነው ወይም አንሷል እያለ ለአገዛዙ ሀሳብ የሚሰጥ 7 አባላት ያሉት “የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ አፈጻጸም መርማሪ ቦርድ” እንደሚቋቋም ነው የሚገልጸው። አንቀጽ 93 ቁ. 6 መ. እንዲሁ በደምሳሳው “ኢሰብዓዊ ድርጊት የሚፈጽሙትን ሁሉ ለፍርድ እንዲቀርቡ ማድረግ” ቢልም ስለአፈጻጸሙ የሚገልጸው ስለሌለና የመርማሪ ቦርዱ አባላት እነማን እንደሚሆኑ ስለሚታወቅ በዚህ መዘናጋት አያስፈልግም።
Washington Post ባወጣው ዘገባ ጠቅላይ ሚኒስትር ኃይለማርያም ደሳለኝ “የአስቸኳይ ጊዜ አዋጁ በኢትዮጵያ ሕገ-መንግሥት የሠፈሩትን መሠረታዊ የሰብዓዊ መብቶች እይጥስም/ The state of emergency will not breach basic human rights enshrined under the Ethiopian constitution” ብሏል። ሆኖም ይህ የለበጣ ንግግር ብቻ ነው የሚሆነው። በሕገ መንግሥቱ ስለአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ የተደነገገው አንቀጽ 93 ቁ. 1 ሀ. እንዲህ ይላል፦
“የሚኒስትሮች ምክር ቤት ሥልጣን በሕገ-መንግሥቱ የተቀመጡትን መሠረታዊ የፖለቲካና የዲሞክራሲ መብቶችን የአስቸኳይ ጊዜ አዋጁን ለማወጅ ምክንያት የሆነውን ጉዳይ ለማስወገድ ተፈላጊ ሆኖ በተገኘው ደረጃ እስከ ማገድ ሊደርስ የሚችል ነው።”
ስለዚህ ሕገ መንግሥቱ በግልጽ “መሠረታዊ የፖለቲካና የዲሞክራሲ መብቶች” እንደሚጣሱና እርሱም ደግሞ “ተፈላጊ ሆኖ በተገኘው ደረጃ” እንደሚሆን ይገልጻል ማለት ነው። ጠቅላይ አቃቢ ሕጉም ስለአስቸኳይ አዋጁ ያቀረበው ዝርዝር ይህንኑ የሚያረጋግጥ ነው። ስለዚህ ደኅንነቱ፣ የጦር ሠራዊቱና ፖሊስ በሰው ሕይወትና በንብረት ላይ ማንኛውንም ዓይነት እርምጃ ሊወስዱ እንደሚችሉ መጠራጠር አይገባም።
የትግራይ ጎሳ አባላትንና ከትግራይ የሄዱ የዩኒቨርሲቲ ተማሪዎችን ከኦሮሚያና ከአማራ ወደትግራይ ያሸሸበትን ምክንያት ስናስብ በአማራና ኦሮሚያ “ክልሎች” ደኅንነቱና ጦር ሠራዊቱ ከፍተኛ ጉዳት ለማድረስ ለመዘጋጀታቸው አንድ ተጨማሪ ምስክር ነው። በተለይ የዩኒቨርሲቲ ተማሪዎችን በመስከረም መጨረሻና በጥቅምት መጀመሪያ ወደነዚህ ክልሎች ሄደው ትምህርት እንዲጀምሩ ካደረገ በኋላ በተማሪዎች ላይ ምንም ዓይነት ማስፈራሪያም ሆነ ጉዳት ሳይደርስባቸው የአማራንና የኦሮሞን ክልል ጥለው እንዲወጡ ማድረግ የተወጠነ ክፉ ነገር መኖሩን ግልጽ የሚያደርግ ነው። በቅርቡ በአማራ ክልል ይህ መፈጸሙም መረሳት የለበትም።
ሕገ – መንግሥቱ ክልሎች የራሳቸውን የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ ማወጅ እንደሚችሉ (አንቀጽ 93 ቁ. 1 ለ) ይገልጻል። ስለዚህ የአስቸኳይ ጊዜ አዋጁ መነሻ ምክንያት በኦሮሚያና በአማራ የተፈጠረው ሕዝባዊ ተቃውሞና እምቢተኝነት ከሆነ ቀደም ሲል የነበረውን የወታደራዊ እዝ (Martial Law) ማስረዘም ወይም በአስቸካይ ጊዜ አዋጅ ሕጋዊ ማድረግ ብቻ ይበቃ ነበር። ነገር ግን አገዛዙ ይህን በማድረግ ፋንታ በመላ አገሪቱ የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ አውጥቷል።
ስለዚህ ከዚህና ከላይ ከተጠቀሱት ምክንያቶች ተነሥተን የአገዛዙን ባሕሪና ያደረጋቸውን ድርጊቶች በመፈተሽ የአስቸኳይ ጊዜ አዋጁ አገዛዙ ሥልጣኑን በተቻለ መንገድ ለማራዘምና ያ ካልሆነም እያሰበው ላለ ተከታይ ዕቅዱ ማስፈጸሚያ ሊያደርገው እንደሚችል መገመት ይቻላል። ይህን በአስቸኳይ ጊዜ አዋጁ እንዴት ማስፈጸም ይቻላል?
እርግጥ ነው የአስቸኳይ ጊዜ አዋጁ ለአገዛዙ የወታደሩን፣ የደኅንነቱንና ይልቁንም የፖሊስን ታዛዥነት ሊጨምርለት ይችላል። በወገናችን ላይ አንተኩስም፤ ከተኮስንም ያስጠይቀናል ብሎ ይፈራና ያመነታ የነበረውን የለስጋት በወገኑ ላይ የፈለገውን እርምጃ እንዲወስድ ከመቼውም ጊዜ በላይ ነፃ ያደርገዋል። በዚህ አገዛዙ ከወታደሩ፣ ከደኅንነቱና ከፖሊስ የተሻለ ታዛዥነትና ትብብር ሊያገኝበት ይችላል። ነገር ግን ዋናው ምክንያት ይህ አይደለም።
የቀድሞው ጠቅላይ ሚኒስትር ከ 16 ዓመት በፊት በትግሪኛ ቋንቋ “አማራ እና ኦሮሞ አብረዉ መቆም ከጀመሩ ድርጅቴ ሕዉሓት ያኔ ማቅ ትለብሳለች። የትግራይ ህዝብ ህልውና በአማራው እና በኦሮሞዉ ቡድን ፍች ላይ የተመሰረተ እንደሆነ ላፍታም መዘንጋት የለብንም። መልሰዉ ጋብቻ የሚፈጥሩበት platform ካገኙ ህዉሓት በይፋ ያከትምላታል” በማለት እንዳስቀመጠው፣ ባለፈው 40 ዓመት ሁለቱን ጎሳዎች ለመለያየት ሕወሐት የትጓዘበትን ርቀት ለተከታተለና በቅርቡ የአማራውና የኦሮሞው ሕብረት ያስገኘው እመርታና በአገዛዙ ውስጥ የፈጠረውን መብረክረክ ለታዘበ አገዛዙ ሥልጣኔን የማቆይበት ዋናው መንገድ በአማራና በኦሮሞ ሕዝብ መካከል ግጭት መፍጠር ነው ብሎ ሊወስን እንደሚችል መገመት አያስቸግርም። አስቀድመን አውቀን ካልተዘጋጀን የአስቸኳይ ጊዜ አዋጁ ይህን ለማስፈጸም በጥቅም ላይ ሊውል ይችላል።
የፌደራል ጠቅላይ አቃቢ ሕጉ በማብራሪያው እንደጠቀሰው በአስቸኳይ ጊዜ አዋጁ የአገሪቱ የጦር ኃይል ሙሉ በሙሉ በአንድ እዝ (Command Post) ስር ይሆናል። ይህን በማድረግ በቀላሉና በግልጽ የአማራውን ወታደር በኦሮሚያ፣ የኦሮሞውን ወታደር ደግሞ በአማራ አዝምቶ ርምጃ እንዲወስዱ በማበረታታት፣ በሕዝቡ ዘንድ እውነተኛ መረጃዎች እንዳይደርሱ በመግታትና የአገዛዙን የፕሮፖጋንዳ መሣሪያዎች በመጠቀም በሁለቱ ታላላቅ ጎሳዎች መካከል የእርስ በእርስ ግጭትና መቃቃር እንዲፈጠር ማድረግ ዋናው ዓላማ ሊሆን እንደሚችል መረዳት ያስፈልጋል።
የአስቸኳይ ጊዜ አዋጁ ሌላው ድብቅ ዓላማ ምን ሊሆን ይችላል?
የሕወሐት አገዛዝ በሕዝብና በአገር ላይ ይህን ሁሉ ክፉ ሥራ ከፈጸመ በኋላ በሥልጣን ላይ ሊቆይ እንደማይችል የተረዳ የሚመስልበት ምልክቶች አሉ። ለዚህም ገንዘብ ከባንክና ከመሀል አገር ማሸሽ፣ ብርን ወደዶላር መመንዘር፣ ልጆንና ቤተሰቦችን ማሸሽ፣ የትግራይ ጎሳ አባላትን ከሌሎች ክልሎች ማሸሽ ወዘተ ጥቂት ምሳሌዎች ናቸው። ነገር ግን ሕወሐት ወደማይቀረው ከመሄዱ በፊት በስፋትና በምስጢር ሊያከናውናቸው የሚያስባቸው የቀሩ ነገሮች ካሉ የአስቸኳይ ጊዜ አዋጁ ለሕወሐት ይህን ለማከናወን የተሻለ ዕድል ይሰጠዋል። ለምሳሌ የሰዓት እላፊውን ተጠቅሞ ንብረትና ሀብት ማሸሽ፣ ማንኛውንም ለኢትዮጵያ አቅም ሊሆን የሚችል መሠረተ ልማት መመዝበር፣ ከአገልግሎት ውጭ ማድረግ ወይም ማውደም፣ አጥፊና አውዳሚ መሣሪያዎችን ወደመሀል አገር አገር ማስገባት ወዘተ።

ምን ይደረግ?
የኢትዮጵያ ሕዝብ የአስቸኳይ ጊዜ አዋጁን በቀጥታ በራሱ (በሕዝቡ) ላይ እንደታወጀ ጦርነት ተመልክቶ እውቅና ሊሰጠው አይገባም። ይህም ማለት እጁን አጣጥፎ እንዲቀመጥ ሳይሆን ተጠንቅቆና ዘጋጅቶ መጠበቅ ይኖርበታል ማለት ነው።
ወታደሩ በተለይም የአማራና የኦሮሞ ጎሳ አባል የሆነው የጦር ሠራዊት፣ የደኅነነትና የፖሊስ አባል በአስቸኳይ ጊዜ አዋጁ ሰበብ የተደገሰለትን በመገንዘብ ከሕዝብ ጎን መቆም ይጠበቅበታል። በግልጽ ከህዝብ ጎን ለመቆም የማይችልበት ምክንያት ካለ ደግሞ በሚሠማራበት ቦታ ማሣሪያውን ወደሕዝብ ከማዞር ይልቅ በሕዝቡ ላይ እርምጃ ሊወስዱ የተዘጋጁትን ኃይሎች በስልታዊ መንገድ በመቆጣጠር የሰውን ሕይወት፣ የሕዝብን ንብረትና መሠረተ ልማት በመጠበቅ ለአገርና ወገን አኩሪ ሥራ መሥራት ይጠበቅበታል።
ከዚህ አልፎ የሕዝብ ልጆችን በመግደልና በማሰር የሚደረግን የጦር ሠራዊቱንና የደኅንነቱን ትንኮሳ የሕወሐት አገዛዝ ሆን ብሎ የአማራውንና የኦሮሞውን ጎሳዎች ለማጋጨት ያጠመደው ትልቅ ወጥመድ መሆኑን በመረዳት ሕዝቡ በብልህነት፣ በት እግስትና በጽናት እንዲቋቋመው ያስፈልጋል።
ትግሉ አሁን ከደረሰበት ደረጃ በመነሣት በሰላማዊ ሰልፍና በባዶ እጅ ለተቃውሞ መውጣት ራስን የሚያጋልጥ ነው። ስለዚህ ሌላ ዓይነት የትግልና የተቃውሞ ስልቶችን በሚስጥር እስከመንደፍ ድረስ ሊታሰብበት ይገባል። እነዚህን ስልቶች የታሰበውን ጥፋት ታሳቢ በማድረግና አስፈላጊ ከሆነም ተመጣጣኝ ኃይል በመፍጠር ማደራጀት ያስፈልጋል።

ዛሬ ጥቅምት አንድ ቀን 2009 ዓም ቀትር ላይ በሞት የተለዩንን ኢ/ ር ኃይሉን ወደ ዘለዓለማዊው ቤት ለመሸኘት አዲስ አበባ አራት ኪሎ ከሚገኘው ቅድስት ስላሴ ካቴድራል ቤተ ክርስቲያን ተገኝተናል:: እዛው የተገናኘን ሰዎች ዝናቡ መቆሚያ ቢያሳጥንም አንድ ጥግ ይዘን አስክሬናቸው እስኪደርስ ወግ ይዘናል:: ኢ/ርኃ ይሉን ለመጀመሪያ ግዜ ያወቅናቸው በመአህድ ከዚያም በመኢአድ ቀጥሎም በቅንጅት እንደገና ተመልሶ በመኢአድ በመሆኑ ከዚህ እውቀታችን በመነሳት ከፊት ወደ ኋላ እያስታወስን ስናነሳ ስንጥል የመአህድ መስራችና ፕሬዝዳንት የነበሩትንና በእስር ተሰቃይተው በግፍ የሞቱትን ፕ/ ር ዓሥራት ወልደየስን አስታወስን:: የገደሉንንም የሞቱልንንም እኩል የምንረሳ ምን ጉዶችን በማለትም ራሳችንን ወቀስን::ለኢ/ ር ኃይሉ አስክሬን ማረፊያ የተዘጋጀው የቅድስት ስላሴ ቤተ ክርስቲያን መካነ መቃብር ርጥቡ ሬሳ ደረቅ ያስነሳ እንዲሉ ሆኖ 18 አመት ወደ ኋላ አስጉዞ የአስራት አስክሬን በዚህ ቦታ እንዳያርፍ መደረጉን አስታወሰን:: ክፋቱ ገደብ፣ የበቀል ስሜቱ ርካታ የለሽ የሆነው ወያኔ ገድሎ ባለመርካት የቀብር ቦታ መከልከሉ አረመኔነቱን የሚያሳይ ቢሆንም ምን ያህሎቻችን ነን ይህን እምናስታውስ ብለን ራሳችንን ጠየቅን:: ከቀብር ፍጻሜ በኋላም ወረድ ብለን ባለወልድ የሚገኘውን የአሥራት የቀብር ቦታ አየን:: ሀይሉን ልንቀብር ሄደን አስራትን አስታውሰን ይበልጥ አዝነን ራሳችንን ወቅሰንና የመኢአድ ሰዎችን ታዝበን ተመለስን:: ለምን ብትሉ እነርሱም አንደማንኛውም ሰው አስራትን በመርሳታቸው:: የወያኔው አብዮት በፈጠረው የፖለቲካ ስካር ሀገሬ ወገኔ ብሎ በኢትዮጵያ ሁሉ ተበትኖ በሚኖረው አማራ ላይ በአንዳንድ ቦታዎች የተፈጸመበት ጥቃት ነበር እውቁን ቀዳጅ ሀኪም በህክምና የተያያዙትን ነፍስ አዳኝነት ወደ በፖለቲካ ትግል ህይወት ታዳጊነት ለመለወጥ አስገድዶ የመአህድ ፕሬዝዳንት ለመሆን ያበቃቸው:: መዐህድም በአጭር ግዜ ገነነ:: የከፍተኛ ትምህርት ተቋምን በመወከል በሰኔው ኮንፈረንስ ላይ ተገኝተው ይህ ጉባኤ በኤርትራ ጉዳይ የመወሰን ሥልጣን የለውም ብለው የተቃወሙና ድምጸ ተአቅቦ ያደረጉ ብቸኛ ሰው በመሆናቸው በወያኔ ተጋዳላዮች አይን የገቡት አሥራት በሳቸው ፕሬዝዳንትነት የመአህድ ባልተጠበቀ ፍጥነት ጎልቶ መውጣት ጥርስ አስነከሰባቸው::

Photo By Elias Gebru

ትናንትን እየረሱ በእለት በእለቱ በመጮህ በሽታ የተለከፍን በመሆናችን እንጂ ወያኔ ማንነቱንም ምንነቱንምበፕ/ ር ዓስራት ላይ በፈጸመው ህገ ወጥና ኢሰብአዊ ድርጊት አሳይቶን ነበር:: ከዛ በኋላ በፖለቲከኞችም ሆነ በጋዜጠኞች ላይ የተፈጸመው ሁሉም በዓሥራት ላይ የደረሰ ነው:: በደብረ ብርሀን በተጠራ ሰብሰባ ላይ ካደረጉት ንግግር አንድ አረፍተ ነገር ተመዞ ህዝብን ለአመጽ የማነሳሳት ንግግር አደረጉ ተብሎ ተከሰሱ፣ይሄ ጉድ ሲባል ከጎጃም ከመጡ ገበሬዎች ጋር በጽ/ ቤታቸው አመጽ ስለማስነሳት መክረዋል የሚል ክስ ተጨመረ:: በየፖሊስ ጣቢያው እየተጠሩ በዋስ ሲመለሱ ቆይተው 86 መጨረሻ ግድም ዳግም ላይመለሱ ወህኒ ወረዱ::የሀሰት ምስክር አሰልጥኖና አስፈራርቶ ማስመስከር፣ በትእዛዝ የሚፈርዱ ዳኞችን መድቦ ማስፈረድ፣ ጠያቂን ማንገላታት ሲላቸውም መከልከል የመሳሰሉት እስከ ዛሬም የሚጮኽባቸው ህገ ወጥና ኢሰብአዊ ድርቶች ሁሉ በዓሥራት ላይ ተፈጽመዋል:: ይህም ብቻ አይደለም የስንቱን ህይወት የታደጉ ሰው ህክምና ተከልክለው በሽታቸው ከተባባሰ በኋላ ለይስሙላ ጥቁር አንበሳ ሆስፒታል እንዲተኙ ተደርጎ መጨረሻም የማይድኑበት ደረጃ መድረሳቸው ሲረጋገጥ እጃችን ላይ ከሚሞቱ ተብሎ አሜሪካን ሀገር ተልከው ብዙም ሳይቆዩ ነበር አስክሬናቸው የተመለሰው::
በወቅቱ ርሳቸውም በከፍተኛ የጤና መታወክ ላይ የነበሩትና ብዙም ሳይቆዩ የተከተሉዋቸው ሎሬት ጸጋየ ገብረ መድህን አሜሪካን ሀገር በተካሄደው የአስክሬን ሽኝት ላይ በድጋፍ ተገኝተው ባደረጉት ንግግር በሽታህ ምን አንደሆነ አንኳን ሳይታወቅ ተለየኸን በማለት አንደገለጹት አስራት በእስር ቤት ተሰቃይተው ህክምና ተነፍገው መሞታቸው ብቻ ሳይሆን ለሞት ያበቃቸው በሽታ ምንነት እንኳን አለመታወቁ የሚቆጭ የሚያንገበግብ ነበር:: ቁጭት መንገብገባችን ከአንድ ሳምንት አላለፈም እንጂ:: ድርጅታቸው መአህድ በሀሰት ክስ የታሰሩት መሪያችን ይፈቱ ማለት ቀርቶ ህክምና ያግኙ ብሎ የሰላማዊ ሰለፍ ጥሪ አለማድረጉ ከሞቱም በኋላ በሽታቸው አልታወቀም እየተባለ የአስክሬን ምርመር አንዲደረግ አለመጠየቁ ይህ ሁሉ ቀርቶ ወያኔ ሊያዝበት በማይገባው ቅድስት ስላሴ ቤተክርስቲያን አስክሬናቸው እንዳያርፍ ሲከለክል ለምን ብሎ አለመከራከሩ ባሰቡት ቁጥር ልብ የሚያደማ ነው:: የአዲስ አበባ ወጣቶች ግን ቀብራቸውን በደማቸው ጭምር አደመቁት፣ በሆታና በመፈክር ሸኑዋቸው ሁለት ወጣቶችም ተከተሉዋቸው:: ለሚገጥመው ተቃውሞ ሁሉ ምላሹ ጥይት በሆነው ወያኔ ከቀብር መልስ ፓርላማው ጀርባ በር ላይ ነበር ሁለት ወጣቶች በጥይት የተመቱትና አንዱ ወዲያው ሲሞት ሁለተኛው ሆስፒታል ደርሶ ያረፈው:: የወቅቱ የመኢአድ መሪዎች ግን ይህን የወያኔን ድርጊት ለማውገዝና የወጣቶቹን መስዋዕትነት ለማድነቅ ወይ ድፍረቱ ወይንም ፍላጎቱ አልነበራቸውም:: ወያኔ በበቀል የአስክሬን ማረፊያ ቢከለክላቸው፣ ድርጅታቸው በእስር ለመሳሰቃየታቸውም ሆነ በግፍ ለመገደላቸው ትኩረት ባይሰጠው፤ እኛም እስከ እስር ቤት አጨብጭበን እስከ ቀብር አልቅሰን ሸኝተን ብንረሳቸውም ለሀገራቸውና ለወገናቸው የከፈሉትን መስዋዕትነት ልናስንሰውም ሆነ ልናኮስሰው አንችልም:: እኛ ለመስዋእትነታቸው ክብር ሰጥተን ባናስታውሳቸው ለውለታቸው ባለ አደራ ሆነን ባንገኝ ነገ ታሪካቸውን እያወሳ የሚዘክራቸው አርአያነታቸውን እያደነቀ የሚከተላቸው ትውልድ ሊመጣ ይችላል:: መጥኔ ለእኛ እንጂ የሚገድሉንንም የሚሞቱልንም እኩል ለምንረሳው::የኢ/ ር ኃይሉንም የፕ/ ር ኣስራትንም ነብስ ይማር::

ቢቸግረኝ እንጂ ለሦስት አካላት ሊያውም በቦታም በአስተሳሰብም ለሚራራቁ ዐይንና ናጫዎች በአንድ ጦማር “ይድረስ” ማለት ሰማይን ከምድር አጣብቆ የመስፋት ያህል ነው፡፡
እውነቴን ነው ከሰሞነኛው አጓጉል ክራሞቴ እንደዛሬ ጧት የተደሰትኩበት ጊዜ የለም፡፡ የደስታየ ምንጭ ደግሞ ኢሳትና ኦኤምኤን ናቸው፡፡ ይልመድባቸው፤ ብዙዎችን አስደስተውናል፡፡
እንደምታውቁት ሊቀ ጥልሚያኮስ ወሕወሓት መለስ ዜናዊ ከሞተ ወዲህ በተለይ ከየቋጥኙ ጋር እየተላተመ በዕውር ድምብር የሚጓዘው ወያኔ ይሄን ሰሞን ሁሉን የዜና አውታር ዘጋግቶ ዐይናቸውን እንዳልከፈቱ የውሻ ቡችሎች አድርጎናል፡፡ በዚህ መሀል ግን ኢሳትና ኦኤምኤን (ኦሮሞ ሚዲያ ኔትወርክ) የኢትዮጵያን የጥቅምት ነፋሻማ አየርና የወያኔን አፈና ተቋቁመው መረጃ እያደረሱን ነው – ይህ አንደኛው ግን በአንጻራዊነት አነስ ያለው የደስታየ ምንጭ ነው፡፡ ይገርማችኋል – ኢትዮጵያ ውስጥ ኢንተርኔት በመዘጋቱ ፌስቡክ የለ ኤሜል፣ ዩቲዩብ የለ ትዊተር … በቃ … በ21ኛው መቶ ክፍለ ዘመን ውስጥ 100 ሚሊዮን የሚጠጋ ሕዝብ 100 በማይሞሉ የትግራይ ማፊያዎች በድቅድቅ ጨለማ ውስጥ ለመኖር ተገደናል፡፡ መረጃ የምናገኘው በስማ በለው ወይም አልፎ አልፎ ብልጭ ስትል በምናገኛት የኢንተርኔት ዕድል ነው፤ የሞባይል ኢንተርኔት ከቆመ ቆዬ – ከዐዋጁ በፊት በጣም ቀደም ብሎ ነው የተዘጋው፡፡ የመስመሩ ግን ብዙ ችግር ስላጋጠማቸው ሁሌ ባይሆንም አልፎ አልፎ ይለቁታል፡፡ እንዲያው ለነገሩ ግን ይሄ “ዓለም አቀፍ ማኅበረሰብ” የሚሉት ጉደኛ ሰውዬ ምን እስክንሆን እየጠበቀ ይሆን? መቼም እየደረሰብን ያለውን ሁሉ ያውቃሉ፡፡ እነሱ ከፈለጉ የበላነውን ቁርስ ከነዓይቱና መጠኑ ሳያውቁ ይቀራሉ? እንዴ፣ የነሱ ዝምታና የወያኔው ጭካኔ ቀጥተኛ ዝምድና ያለው ለመሆኑ እኮ እንኳስ ጡት ያልጣለ የሰው ዘር ጦጣና ጅንጀሮም ሳያውቁት አይቀሩም፡፡
እነወያኔች እንዲህ ሁሉን ነገር ዘጋግተው የነሱንም ሞት የሚያረዳ የመገናኛ አውታር እንዳይጠፋና ሞታቸው እንደኛው የውሻ ሞት እንዳይሆን እሰጋለሁ፡፡ (የባልና የሚስቱን ቀልድ አዘል ጨዋታ ባጭሩ ላጫውታችሁ – ባልዬው ሚስቱ አናዳው ኖሮ “ሊቀጣት” ይፈልግና የጎጇቸውን በርና መስኮት መዘጋጋት ይጀምራል አሉ፡፡ ቤቱ አንድም ቀዳዳ እንዳይኖረውና ሰው ገብቶ እንዳይገላግለው ብዙ ሲማስን ሚስት ታይና “ግዴለህም – ያን ያህል አጠባብቀህ አትዝጋው፤ ቀዳዳ መኖሩ ላንተ ወይ ለኔ ይጠቅመን ይሆናል” ብላ ብትለምነውም አሻፈረኝ ብሎ ጥርቅም አድርጎ ይዘጋና ድብድቡን ይጀምራል፡፡ ሚስት ሞገደኛ ነበረችና አንዴም ሳትመታ ባሏን መሬት ላይ በመዘረር ትደቃው ጀመረች፡፡ ያኔ ባል “ተጋደልን! ድረሱልን!” እያለ እሪታውን ያቀልጠዋል፡፡ ጎረቤት ይሰበሰባል፡፡ ግን በምን ይግባና ይገላግል? ሁሉም ጭላንጭል ተሸጉሯል፡፡ ከጎረቤቶቹ መሀል አንዱ ነገረኛ “ለይተህ ተናገርና ሰብረን ገብተንም ቢሆን እንገላግል” ይላል፡፡ ይህን የሰማው ባል ጊዜ ሳይፈጅና ጉዳቱ ሳያይልበት “ገደለችኝ! ገላግሉኝ!” በማለት መልእክቱን ከ“ተጋደልን” ወደ“ገደለችኝ” በመቀየር እውነቱን ይናገራል፡፡ ያኔ ሰዎቹ ቤቱን ሰብረው ይገባሉ፡፡ ሚስት ግን የዋዛ አልነበረችምና ባሏ የመንደር ተርቲበኛ ቡና ማጣጫ እንዳይሆንባት ገመናውን ልትከትለት በመፈለግ በአዲስ ጉልበት እንደማይለቃት እያወቀችም ቢሆን ቶሎ ተገልብጣ ከሥር ሆነችለት፡፡ ከገቡት የመንደር ገላጋዮች አንዱ “እንዴ፣ አቶ ማንደፍሮት ተዋት እንጂ! ሴት ልጅ እንዲህ አትመታም” ቢሉት ጊዜ “እባክህ ተወኝ ወንድሜ፣ አዲስ ግልብጥ ናት!” አለው ይባላል፡፡ ከዚህ ይሰውር፡፡)
በትልቁ ያስደሰተኝ ኦኤምኤንን ስከፍት ሁለት እንግዶች ቀርበው (ታዋቂዎቹ የሀገሬ ልጆች አቶ መሀመድ ሀሰንና ያሬድ ጥበቡ ናቸው) በወቅታዊ ጉዳይ ላይ ሲናገሩ መስማቴ ነው፤ “ይሄ ታዲያ ምኑ ያስደስታል?” እንዳትሉ፡፡ ወያኔዎች እሳትና ጭድ ለማድረግ ከ40 ዓመታት በላይ የጣሩት ክፍለ ዘመናዊ ጥረት ላይ ቀዝቃዛ ውኃ የሚቸልስ ፕሮግራም ስመለከት ያልተደሰትኩ መቼ ልደሰት? አሃ፣ በምን ቋንቋ እንደተነጋገሩ አልገለጽኩም ለካንስ፡፡ ወያኔዎች እንዳይናደዱብኝ ሳልናገር ላቆየው፡፡ ጊዜ ካገኘሁ እናገረው ይሆናልና ጠብቁኝ፡፡
(መሀመድ ሀሰን ግን “ሀሰን ዑመር አብደላ” ይሆን እንዴ? መሰለኝ – እግር ጥሎህ ይቺን ጽሑፍ ካነበብክ እባክህን አሳውቀኝማ ወንድማለም)፡፡ አቤት ርቱዕ አንደበቱ! አቤት የሃሳብ ፍሰቱ! ሲናገር ውሎ ሲናገር ቢውል እኮ አይሰለችም፤ የኢትዮጵያ ማሕፀን የተባረከ ይሁን፡፡ በነገራችን ላይ “የወያኔ ጣር(ኮማ) እውን ሆኖ ኅልፈቱን ባይ በጣም ደስ ይለኛል” ሲል እኔም ቆሜ ስለቱን ተጋራሁ፡፡ ያሬድ ጥበቡም የዋዛ ተናጋሪ አይደለም – በበረሃና በከተሞች በትግል ወቅት ያሳለፈው የሕይወት ተሞክሮውም፣ ስለወያኔ ያለው ዕውቀትም … አንደበቱን አስልተውለታል፡፡ ይባረክ፡፡
እጅግ በጣም የመሰጠኝና በሀገሬ ልጆች ሁለንተናዊ ዕውቀትና ግንዛቤ እንድኮራ ያደረገኝ ደግሞ ጋዜጠኛው ነው፡፡ ተጠያቂዎችም እስኪደመሙበት ድረስ ያ ልጅ ያሳየው የግንዛቤ ደረጃና የአነጋገር ለዛ እጅግ የሚደነቅ ነው – በውነቱ በደስታ እየተፍነከነክሁ ነው ያን ዝግጅት የተከታተልት – ግን በዚያው ሰዓት ኢሳት ላይም ቆንጆ ፕሮግራም ነበርና – ሌላ ጊዜ አየዋለሁ – እነዚህ የሐዝብ ሀብት የሆኑ ጣቢያዎች እየተናበቡ ቢሠሩ ደስ ይለኛል፤ ለምሣሌ እዚህ አማርኛ ሲሆን እዚህኛው ኦሮምኛ፤ እዚህ ዜና ሲሆን እዚህኛው ሀተታ ቢሆን ማለቴ ነው፡፡ ፕሮግራሙ ተጀምሮ ስለደረስኩ የዚያን ድንቅ ጋዜጠኛ ስም መያዝ አልቻልኩም፡፡ የቢቢሲ ወይም የሲኤንኤን የኢኮኖሚ ትንታኔ እስፔሻሊስት እንጂ የአንድ አፍሪካዊ ሚዲያ ሊያውም የምሥራቅ አፍሪካ ከዚያም በባሰ የኢትዮጵያ ጋዜጠኛ አይመስልም – እንዴ፣ ገድለውናል እኮ፤ አሁን ደርግ ማለቴ ጋዜጠኛ በኢትዮጵያ አለ ማለት ይቻላል እንዴ? ይህ ልጅ ምሥጋና አበዛህብኝ ብሎ እንዳይጠላኝ እንጂ ልቅም ወርቅ ነው፡፡ ኮራሁበት፡፡ ሁሉም የሀገሬ ጋዜጠኛ እንደሱ እንዲሆንልኝም ተመኘሁ፤ ብዙዎች በባዶ ጭንቅላት ይገቡና ቃለ መጠይቃቸው እጅ እጅ እንዳለ በተጠያቂዎች ምሕረት ማለትም የበላይነት ይቋጫል(ኦ! በውጪማ እነሲሴና እነአቤም እኮ አሉ ታዲያ)፡፡ … ስለምትጠይቀው ሰው፣ ስለምትጠይቀው ርዕሰ ጉዳይ አንብበህና ሰው ጠይቀህ ካልገባህ ራስህ ጦጣ ትሆንና ትዝብት ላይ ትወድቃለህ – ዛሬ ሰው ነቅቷል ልጄ፤ ጥያቄ ቀድሞ የሚሰበሰብበትና ተንጓልሎ የሚመረጥ ብቻ የሚመለስበት የነመለስ ዘመን እያከተመ ነው፡፡ ያ ሣተና ግን ጥያቄውን ፈትፍቶ የማጉረስ ያህል ነው፡፡ ያሬድም ሙያው ኢኮኖሚ አለመሆኑን ጠቅሶ ጋዜጠኛውን በማድነቁ ወድጄዋለሁ – ይህ መደናነቅና አለማወቅን አውቆ ማሳወቅን ልንለምደው ይገባል፡፡ “ይህን ነገር አላውቀውም፤ ጠይቄ/አንብቤ ልምጣ፤ አንተ ወንድሜ በዚህ ላይ ያለህ ግንዛቤ የሚደነቅ ነው – አስተምረኸኛልና አመሰግናለሁ…” መባባል የዐዋቂነትና የብስለት ዓይነተኛው ምልክት ነው፡፡ “ሀበሻ ጉረኛ፣ ሀበሻ ሁሉን ዐዋቂ …” እየተባባልን በከንቱ መኮፈስንና አላዋቂነትን በዲግሪ ጋጋታ መሸፈንን ዕርም እንበል፡፡ በዚህ ምድር ስንኖር ከምናውቀው ይልቅ የማናውቀው በእጅጉ ይበዛልና ሁሉንም ወይም ማንኛውም ነገር የማወቅ ውዴታ እንጂ ግዴታ እንደሌለብንም እንገንዘብ – አእምሯችን በዕድሜ፣ በአቅም፣ በተሞክሮና በትምህርት አረዳድ ውስን መሆኑንም አንርሳ፡፡ ራስን መሆንን ከፈረንጆቹ እንማርና ይቺን መልካም ምግባር እንያዛት ‹ፕሊዝ›፡፡ እኔማ “ይህን ነገርስ አላውቀውም” የሚል ግልጽ ሰው ሳገኝ ነገሩን አውቆት ከሚያስረዳኝ ሰው ባልተናነሰ ነው ከልቤ የማደንቀው፡፡
ወያኔ እሳትና ጭድ ያደረጋቸው ሰዎች ተቀራርበው እየተወያዩ ነው፡፡ ኦሮምኛን በኢሳት ሳገኘው በደንብ እንደማልረዳው እያወቅሁ ዝም ብዬ ብቻ በደስታ ፕሮግራሙን እከታተላለሁ – ከልጆቼ ጋር እየተጣላሁ ጭምር እኮ ነው ታዲያ፡፡ “የማታውቀውን ቋንቋ እንዴት ትከታተላለህ?” እያሉ ወደ “ጥቁር ፍቅራቸው” የትውልድ ገዳይ ቃና ቲቪያቸው ለመሄድ ይጨቀጭቁኛል – (ይሄ ቲቪ ከወያኔ ባልተናነሰ አገር እያጠፋ ነው እባካችሁ፡፡) እኔ ግን እንዳለመታደል ሆኖ ቋንቋውን በምፈልገው ደረጃ መረዳት ብቸገርም በደስታ ሰክሬ ማየቴን እቀጥላለሁ፤ ዘፈን ከመጣም ሙዚቃ ዓለም አቀፍ ነውና በዚያም ላይ የሀገሬን ዘፈኖች በሙሉ ማለት በሚቻል ሁኔታ እወዳለሁና በስሜት እከታተላለሁ፡፡
በገደምዳሜ የነገርኳችሁ ጉዳይ ነው እንግዲህ የደስታዬ መሠረት፡፡
ኦሮምኛ በሚነገርበት ትግርኛ ይነገር፡፡ አማርኛ በሚነገርበት ኦሮምኛ ይነገር፡፡ ኦሮምኛ መፈክር በሚደመጥበት ሥፍራ ሁሉ አማርኛም ትግርኛም ሌላ ሌላውም ያገራችን ቋንቋ ሁሉ ይነገር፡፡ ቢገባን እሰዬው፡፡ ባይገባንም የኛው ነውና በደስታ እናዚመው፤ እንፎክረው፣ እንዝፈነው፡፡ ያንዳችን የሁላችንም፣ የሁላችንም ያንዳችን ነውና ያንዱ አእምሯዊና ቁሣዊ ሀብት ለሌላኛችን መኩሪያና መመኪያ በመሆኑ ከልብ ተቀብለን እንውደደው፡፡ “ይሄ እኔን አይመለከትም፤ የእነእንትና ነው” ማለት ከእንግዲህ ይቅርብን፡፡ እነእንትና እኛው ነን፤ እኛም እነእንትና፡፡
እዚህች ላይ ስለኦኤምኤን ኃላፊ ከዕድሜ አኳያ ልጄ ስለሚሆነው ጃዋር መሀመድ በወቅቱ ወያኔያዊ አማርኛ አንዳንድ ነገሮች ሲባሉ እሰማለሁና አስፈላጊ ሆኖ ከተገኘና ሲገኝም አባቶች ምክርና ተግሣጽ እንለግስ (ይቺ “ጥቂት” አሸባሪዎች፣ “አንዳንድ” የአዲስ አበባ ነዋሪዎች … የምትል ወያኔ ከደርግ ወርሶ ያዳበራት አገላለጽ በጣም ትገርማለች፣ ዐይን ያወጣ ውሸት በአንዳንድና በጥቂት እየተቀባባ ይናፈሳል …)፡፡ ልጅ ያቦካው ለራት የሚበቃበት ዘመን መምጣት አለበት፡፡ ልጆችን ስናማ መኖር የለብንም፡፡ ትግስት፣ መቻቻል፣ መደማመጥ፣ ታሪክን ከአንድ አቅጣጫ ብቻ ሣይሆን ከሁሉም አቅጣጫዎች መፈተሸና እውነቱን ከውሸቱ፣ ገለባውን ከፍሬው፣ የጥላቻውን ከፍቅሩ፣ የፍቅሩን ከጥላቻው … አብጠርጥሮ ማወቅን ከወጣት የነብር ጣቶች በጉጉት የምንጠብቀው የምንጋግራቸው ቂጣዎች ሁሉ ምጣድ ላይ ከማረፋቸው እያረሩብን ክፉኛ በመቸገራችን ሳቢያ ያን መጥፎ ጠባሳ ለማስወገድ ነው፡፡ ምራቅ የዋጡ ኦሮሞዎች፣ ምራቅ የዋጡ ትግሬዎች፣ ምራቅ የዋጡ አማሮች፣ ሶማሌዎችና አፋሮች ወዘተ. … ያስፈልጉናል እንጂ ዛሩ እንዳልሰከነለት ባለውቃቢ በስሜት የሚናጡ በወጣቶች ቋንቋ የፖለቲካ ፍንዳታዎች ዕድል ካገኙ ወይም ሶበር እንዲሉ ካልተመከሩ ለተጨማሪ 25 የመከራና የስቃይ ዓመታት እንዳረጋለን፣ እናም የይኔን “ሰከን” እንዘምርና የጦር መሣሪያዎቻችን ከአፎታቸው ሳይወጡ እዛው ተቀጥቅጠው ለማረሻነት ይዋሉ፡፡
እጅግ በጣም እርግጠኛ ነኝ – የፈለገ ሰው ጉረኛ ቀርቶ ጠባብ ወይም ትምክህተኛ ይበለኝ – ወጣት ፖለቲከኞቻችን የኢትዮጵያን ሕዝብ የኔን ያህል አያውቁትም፡፡ በየትኛው ተራክቧቸው? አሁን ማን ይሙት – ልጅ ተክሌና ጃዋር የኢትዮጵያን ሕዝብ እንደኔ ያውቁታል? የትኛው ድራፍት ቤት፣ የትኛው አረቄ ቤት፣ የትኛው የዕድርና የዕቁብ ስብስብ፣ የትኛው ማኅበራዊ ግንኙነት፣ የትኛው ልቅሶና የዐርባና ሰማንያ ድግስ፣ የትኛው ሰደቃ ቤት፣ የትኛው ፍጥምጥምና ሠርግ እንዲሁም መልስና ቅልቅል፣ አሃ – ሕዝብን ለማወቅ እኮ ከቲዮሪና ከስሜታዊ ጫጫታ ባለፈ በብዙ መንገዶች ልታገኘው ይገባል፡፡ እኔ እኮ ከነደቻሳ፣ ከነዘበርጋ፣ ከነፍትዊ፣ ከነስንሻው፣ ከነኡጅሉ፣ ከነቶማስና ከነማዴቦ ጋር ከልደታ እስከባታ ቢራና ድራፍት፣ ከዚያ ውጪ ባሉ ቀናት ደግሞ ዘወትርም ባይሆን በሀገር ተወላጆቹ በነቁንድፍቲና ጠላን በመሳሰሉ ወንድሞቿ የልብ የልባችንን እየተጫወትን በእግራቸው ገብቼ በአናታቸው የምወጣ ሰው ነኝ፤ ይህን ዕድል ጃዋር ያገኘዋል? አይመስለኝም፡፡ የብዙዎቻችን ፍላጎት አንድና አንድ ነው፤ እሱም – ማንም ምንም ይበል – የኢትዮጵያ አንድነት ነው፤ ሌላ ምርጫ የለንም፣ የላቸውም፡፡ ኅልውናው የሚረጋገጠው ኢትዮጵያ የምንላት ሀገር ታፍራና ተከብራ ስትኖር ብቻ መሆኑን ጤነኛ ነኝ የሚል የሁሉም ዜጋ ፍላጎት እንደሆነ ማረጋገጥ ይቻላል፡፡ ከወጣት ፖለቲከኞቻችን ጥቂት የማይባሉት ግን ከዚህ ማኅበረሰባዊ ግንዛቤና እምነት በመውጣት የተለዬ ሁከት ለመፍጠርና ከሕዝቡ መሠረታዊ ፍላጎት ያፈነገጠ አዲስ የአስተሳሰብ ዘይቤ ለማስፋፋት ይሞክራሉ፡፡ እንምከራቸው፤ እነሱም ሳይጎዱና እኛንም ሳይጎዱን በእንጭጩ እንመልሳቸው – አሁን በእንጭጭ ደረጃ አሉ ብለን የምናምን ከሆነ፡፡ ያደገን ዛፍ ማረቅ አስቸጋሪ ምናልባትም የማይቻል ሊሆን ይችላልና በ“ዕንቁላሌ በቀጣሽኝ”ን ብሂል በተለይ ዐዋቂዎች ማለትም ትልልቆች መዘንጋት አይገባንም፡፡
ሕወሓትን እንዲህ ብዬ “ልምከረው”ና ልሰናበት፡፡
የሕወሓትን ነፍስ አውሎ ለማሳደር የሚከሰከሰው የሀገር ሀብትና የሚገበረው የወገን ደም ተቆጥሮ አያልቅም፡፡ ወያኔዎች ለአቅመ ጥፋት ከደረሱ ከ68 ዓ.ም ጀምሮ በሀገርና በሕዝብ ላይ ያስከተሉትን አጠቃላዩን ሀገራዊ የሕይወትና የንብረት ውድመት ለማስላት ምንም ዓይነት ሒሣባዊ ቀመርና ማሽን (ካልሌተር) ብንጠቀም አንደርስትም፡፡ ሽንፈታቸውን ባለማወቅ፣ የጀምበራቸውን ማዘቅዘቅ ባለመረዳት አሁን ድረስ እየፈጸሙት ያሉት ወንጀልና የክፋት ሥራ ትውልድም እግዚአብሔርም ይቅር ከሚሉት መጠን በእጅጉ የበለጠና ለውድድር የማይበቃ ነው፡፡
ስለዚህ እንዲህ እላቸዋለሁ፡፡ የእሳከሁኑ ይብቃችሁ፡፡ አሁን በዚህ በጨለመ የመጨረሻ የሚመስል ዘመናችሁ እንኳን ለልጆቻችሁ አስቡ፡፡ አዝራመው ሊከተት የመኸር ሰዓቱ ተቃርቧል፡፡ ሁሉም ነገር አልቋል፡፡ የምትሠሩት ሁሉ መቃብራችሁን ከማፋጠንና ከማራቅም ባለፈ የሚፈይድላችሁ የለም፡፡ ፀሐያችሁ እየጠለቀች እንደሆነ የናንተው የነበሩ እንደዶክተር አረጋዊና እነ ጄኔራሎች አበበና ፃድቃንን የመሳሰሉ የቀድሞ ታጋዮች በግልጽ እየመሰከሩ ነው፡፡ ወደ አቅላችሁ ተመለሱና በአለቆቻችሁ ትዕዛዝ የምትፈጽሟቸውን የዕልቂትና የመከራ ዘመቻዎች አቁሙ፡፡
ማንኛውንም ዜጋ አታሰቃዩ፤ ያሠራችኋቸውን ባስቸኳይ ፍቱ፡፡ በየበረሃው፣ በየግለሰብ ቤቶች፣ በየከርቸሌዎቻሁ፣ በየባዶስድስታችሁ ደብቃችሁ የሲዖልን ሰቆቃ የምታደርሱባቸውን ንጹሓን ዜጎች ዛሬውኑ ልቀቁ፡፡ በማሠርና በመግደል ዕድሜያችሁ ቢረዝም ኖሮ አንድም የሚቃወማችሁ ዜጋ ዛሬ ላይ ባልታዬ ነበር – ደብረ ዘይት ላይ ያ ሁሉ በሚሊዮን የሚገመት ኢትዮጵያዊ ደባደቦውን የጭራቅ ባንዲራችሁን ይዞ ባጨበጨበላችሁ ነበር፡፡ ግድያና ስቃይ ዕድሜን እንደማይቀጥል እናንተ ራሳችሁ እየተረዳችሁት ነው፡፡ ማሰር ብትፈልጉ እንኳን ሳታሰቃዩ እሰሩ – ኢሰብኣዊ ድርጊቶችን በቁጥጥራችሁ ሥር ባሉ ምሥኪን ዘጎች ላይ መፈጸሙን ግን ተውት፡፡ አይጠቅማችሁም ብቻ ሣይሆን ይከማችና በመጨረሻው ከፍላችሁ ለማትጨርሱት የመከራ ሕይወት አሳልፎ ይሰጣችኋል፡፡ በዘር ሐረግ ፕሮፓግንዳ አሳውራችሁና በተዘረፈ የሀገርና የወገን ሀብት አስክራችሁ ያሠማራችኋቸውን የአጋዚና የሚሊሻ ወታደሮች አሁኑኑ ወደ ሰላማዊ ሕይወታቸው መልሷቸው – ሕዝብንና ፈጣሪን ላታሸንፉ እንዲሁ አታስፈጇቸው፡፡
እያንዳንዷ የጭካኔ ተግባራችሁ ሁሉ ታስፈርድባችኋለች፡፡ የምታሰቃዩዋቸውና የምትገድሏቸው ዜጎች ለጊዜው የተሰቃዩና የተገደሉ ይምስሏችሁ እንጂ በታሪክና በትውልድ ሲዘከሩ የሚኖሩ ሰማዕት ናቸው፤ እናንተ ግን ለሥልጣንና ቂም በቀልን ለመወጣት ስትሉ በምትፈጽሙት ግፍና በደል ለልጆቻችሁና ለልጅ ልጆቻችሁ እርግማንን ታስተላልፋላቸሁ፡፡ እስኪ አሁን እንኳን መብራህቱ ሥዩምን አስቡ፣ እስኪ አሁን እንኳን አወት ስብሃትን አስቡ፤ እስኪ ዛሬ እንኳን መዐሾ ዐርከበን አስቡ፤… የነዚህ ልጆቻችሁ የወደፊት ሕይወት በእናንተ ዐረመኔያዊ ተግባር ሲጨልምባቸውና መጪዎቹ የኢትዮጵያ ትውልዶች “አየሃቸው እነዚህን የሀገር ሻጭ ልጆች! አየህልኝ እኚያን የፋሽስት ልጆች! አየኸው ይሄን ጉማሬ የመሰለ ሰው አራጅ የነበረው ተስፋጋብር ዲቃላ…” እያሉ ሲያሳቅቋቸው አይታያችሁም? እስኪ አሁን እንኳን ሰው ለመሆን ሞክሩ!
እባካችሁ ከጥላቻ መንፈስ ውጡ፤ በቅድሚያም ከራሳችሁ ጋር ታረቁ፡፡ በጀመራችሁት ሕዝብን የማሰርና የማፋጀት እንዲሁም በጥይት የመረፍረፍና በእሳት የማጋየት ትልም የትም አትደርሱም፡፡ ምክሬ ያጥፋችሁና ሰውነታችሁን ከሚያንዘረዝረው የቂም በቀል ጥላቻ ውጡ፡፡ ቤተ ክርስቲያንም ሂዱን አልቅሱ፤ ሙስሊምም ከሆናችሁ መስጊድ፡፡ “ጌታ ሆይ ለምን ተውከኝ? ለምንስ የሕዝብና የሀገር ስቃይ ምንጭ አደረግኸኝ? አያት ቅድመ አያቶቼ ምን ቢበድሉህ ይሆን ይህን መራራ ዕጣ ለኔ የሰጠኸኝ?” ብላችሁ አልቅሱበት – መሓሪ ነውና ልመናችሁን መና አያስቀርባችሁም፡፡ ለዚህ ግን ድፍረት ያስፈልጋችኋል፡፡ ከአምልኮተ ሰይጣን ባፋጣኝ ወጥታችሁ ደብዛውን ወዳጠፋችሁት ቤተ እግዚአብሔር ብትመለሱ ደግሞ ለእናንተም ለሀገራችሁ ሕዝብም ይበጃልና ይህን አጥፍቶ የመጥፋት ሰይጣናዊ መንገድ ዛሬውኑ ክዳችሁ ወደ ጠባቡ መንገድ ግቡ፡፡ ወንድማዊ ምክሬ ይሄው ነው – ጊዜ የለንም፤ እንኳስ ለእናንተና ለእኛ ለዓለምም ጊዜ የላትም፤ የእናንተ ንግርታዊ ተግባር ለዚህ ድምዳሜየ አንዱ ምስክሬ መሆኑንም አልሸሽጋችሁም፡፡
ማንም ላይሰማኝ እንዲሁ ደከምኩ፤ ግዴለም፡፡ ከኔ ብቻ አይቅር፡፡ በመጨረሻም ቀሪ ኢትዮጵያውያንን እግዜር ያጽናችሁ እላለሁ፡፡ ከተተኪ የስቃይ ዘመንም ያድናችሁ፡፡ ለቀጣይ ስቃያችን በሙሤው መዝገብ ወር ተራ ያስያዙና “ማነህ ባለሣምንት፣ ያስጠምድህ ባሥራ ስምንት” እያስባሉ የሚገኙ የማያርማቸው ጉዶች መኖራቸው አይቀርምና እንኳን ከፎከረ ከወረወረም የሚያድነው አምላክ ይጠብቀን – መቼስ ሀገሪቱ ኢትዮጵያ ሕዝቧም እኛ አይደለን? ለዚህ ለዚህማ አንታማም፡፡ (ኧረ እንዲያው ግን ይሄን የሥልጣንና የንዋይ እንዲሁም የዝናና ዐውቆ የመደንቆር ሱስና አባዜ በምን ጠበል እናስወገድ?)

ኮ/ል ደረሰ ተክሌ የሰራዊቱ የቀድሞ የሰራዊቱ ጥናትና ምርምር ሀላፊ አስቸኳይ ጊዜ አዋጁን አስመልክቶ ለህብር ሬዲዮ ከሰጡት ቃለ መጠይቅ የተወሰደ (ቀሪውን ያዳምጡት)

ኢትዮጵያዊያኑ በሲያትል ዋሽንግተን ዛሬ ያደረጉትን ሰላማዊ ሰልፍ የሚያሳይ ተንቀሳቃሽ ምስል | Video

ሰለሞን አባተ

የዩናይትድ ስቴትስ ኢትዮጵያ ውስጥ ባለው የውጥረት ሁኔታ ሥጋት ያደረባት መሆኑን የውጭ ጉዳይ መሥሪያ ቤቷ ቃል አቀባይ ጃን ኪርቢ ዛሬ ከአሜሪካ ድምፅ ለቀረበላቸው ጥያቄ በሰጡት መልስ አስታውቀዋል፡፡

ጃን ኪርቢ – የዩናይትድ ስቴትስ የውጭ ጉዳይ መሥሪያ ቤት ቃል አቀባይ

በኢትዮጵያ ተቃዋሚዎች ላነሷቸው የመሬት መብትና የምርጫ ሕግን ማሻሻያ የመሳሰሉ ብሦቶች መልስ ለመስጠት መንግሥት ቃል መግባቱን ፕሬዚዳንት ሙላቱ መስከረም 20 ለፓርላማው ያደረጉትን ንግግር መንግሥታቸው እንዳጤነው ቃል አቀባዩ ገልፀው የኢትዮጵያ መንግሥት ያቀረባቸውን ሃሣቦች ተግባራዊ ለማድረግ በቁርጠኝነት እንዲንቀሣቀስ እንደሚያበረታታ አመልክተዋል፡፡

ኪርቢ በማከልም የኢትዮጵያ መንግሥት ባለፈው ሣምንት መጨረሻ ላይ የደነገገውን የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ፤ በተለይም ያለፍርድ ቤት ትዕዛዝ ሰዎችን መያዝን፣ ነፃ ሃሣብን መገደብን፣ ሕዝባዊ ስብሰባዎችን ማገድን እና የሰዓት ዕላፊ ገደብ መጣልን የመሳሰሉ የአስቸኳይ ጊዜ እርምጃዎቹን ተግባራዊ ለማድረግ የሚፈልግበትን ሁኔታ ግልፅ እንዲያደርግ መንግሥታቸው እንደሚፈልግም አስረድተዋል፡፡

“እነዚህ እርምጃዎች ሥርዓትን ለመመለስ የታሰቡ ቢሆኑ እንኳ – አሉ የውጭ ጉዳይ መሥሪያ ቤቱ ቃል አቀባይ ጃን ኪርቢ – ነፃ ድምፆችን ማፈንና በኢትዮጵያዊያን መብቶች ውስጥ እራስን የሚጎዳ ጣልቃ ገብነት ማድረግ ለብሦቶቹ መፍትኄ ከማግኘት ይልቅ ሁኔታዎችን የሚያባብሱ ነው የሚሆኑት፡፡”
ምንጭ:-VOA

“ሰላም ባይኖርም ሰላም ልበላችሁ” ይላል ያ ኪሩቤል በቀለ የተባለ ወዳጄ፤ እናም ‹ሰላም ለኩልክሙ› ብዬ ዘመነ ዲቁናየን በእግረ መንገድ ላስታውስ፡፡

ሰሞኑን ቀበሌዎች በሰው ብዛት እየተጥለቀለቁ እንደሆነ በቅርብ የማውቃቸው ነግረውኛል፡፡ ቀበሌዎቹ በሰው የሚጨናነቁባቸው ብቸኛ ምክንያትም ትግሬ ወያኔዎች መታወቂያቸው ላይ ያለውን ብሔር ከትግሬነት ወደ ኦሮሞነትና አማራነት ለመለወጥ ነው ተብሏል፡፡

አንድ ከቀበሌ መጣሁ ያለኝ የማይዋሸኝ ትልቅ ሰው – ትልቅ ፈጣሪ ብቻ መሆኑ በታሳቢነት ተይዞልኝ – እንደነገረኝ ከሆነ እጅግ በርካታ ትግሬዎች በሰሞኑ የኦሮሚያና የዐማራ ግርግር ከመደናገጣቸው የተነሣ መታወቂያቸውን ወደሌሎች ዘውጎች እየቀየሩ ነው፡፡ በዚህ የመታወቂያ ለውጥ ሰበብ የአዲስ አበባ ቀበሌና ወረዳ ጽ/ቤቶች ቅጥረ ግቢ ጠጠር ቢወረወር ማረፊያ የለውም ይባላል፡፡

“ፊቱን ነበር እንጂ መጥኖ መደቆስ…” ይባላል፡፡ ቀና ቀናውን ደጋግሞ ማሰብ ቀድሞ ነው፡፡ አንድ ነገር ከሆነ በኋላ መሯሯጥ ብዙም አይጠቅምም፡፡ በመጀመሪያ ደረጃ መረን የለቀቀ ጠባይን በጊዜው ማረምና ማስተካከል ይገባ ነበር፡፡ በፊት “እዩኝ እዩኝ” ከማለትና ኋላ ላይ አሁን እየታዬ እንዳለው “ደብቁኝ ደብቁኝ” ከማለት አስቀድሞውኑ በትክክለኛ አቅጣጫ መጓዝ ይቻልና ይገባም ነበር፡፡ አሁን በጣም የመሸ ይመስለኛል፡፡ ለ25 ዓመታት እላዩ ላይ ሲጨማለቁበት የከረመ ሕዝብ አሁን ሲብስበትና ሞትና ስደቱ፣ ስቃይና እንግልቱ ሲበዛበት የመከራና የስቃይ ምንጮቹን ሀብትና ንብረት ማቃጠል ይቅርና እነሱ ራሳቸውንም በዘነዘና አናት አናታቸውን ቢጨፈልቃቸው አይፈረድበትም – የደረሰበት ግፍ ወደር የለውምና፡፡ ሕዝቡ ተናግሯል፤”በምታምኑት ይሁንባችሁ ማሩን፣ ድሃም ሆነን በቀያችን እንድንኖር ፍቀዱልን፣ ሀብትና ንብረታችንን ግዴለም ውሰዱት – በሕይወት የመኖር መብታችንን ግን እባካችሁ አክብሩልን” እያለ ግማሽ ምዕተ ዓመት ለሚጠጋ ጊዜ ፈሪና ቦቅቧቋ ተብሎ እስኪሰደብና መሣቂያ መሣለቂያ እስኪሆን ድረስ ተንበርክኮ ወያኔ ትግሬዎችን ለምኗል፤ አስለምኗልም – ስለዚህም በዚህ በአሁን እርምጃው “አይዞህ፤ በርታና ግፋበት! ለነዚህ የሲዖል ትል ወያኔዎችና ደጋፊዎቻቸው ይህም ሲያንሳቸው ነው!” ብሎ ሊያደፋፍር የሚቃጣ ወገን አይኑር እንጂ “ለምን እንዲህ አደረግህ” ብሎ ማንም ሕዝቡን ሊወቅሰው አይገባም፤ እንኳንስ በጨዋ ደንብ እየመረጠ ለሚያወድመው የመዥገሮች ንብረት ከዚህ በላይ ቢሄድም የግፈኞቹ ጥጋብ ያስከተለው መርገምት ስለሆነ ማንም በሕዝ መፍረድ አይችልም – ጎርጉረህ ጎርጉረህ ለምታወጣው ግማት ተጠያቂው አንተ ራስህ እንጂ ሌላ ወገን አይሆንም – በምን ዕዳው? በጊዜው ሰሚ አጣን እንጂ እኛም ብዙ ጩኸናል፡፡ አንጎላቸውን ሞራ የሸፈነባቸው ጥጋበኛ ወንድሞቻችን ይሠሩትን አጥተው ሕዝብና ሀገር ላይ ያን ያህል የበደልና የግፍ ደለል ሲከምሩ መቆየታቸው ምን ሊያስከትል እንደሚችል ለነሱ ቢሰወር ለኛ ግልጽ ነበር – ማንኛውም ጨለማ ሌሊት ሳይነጋ እንደማይቀር የማወቅን ያህል ቁልጭ ብሎ የሚታይ ሃቅ ነበርና፡፡

አሁንም የግፍ ብድሩ መከፈል ተጀመረ እንጂ አላለቀምና እግዜሩ በቀላሉ ይማረን፡፡ ደግሞም አንድ አይደለም 30 ዐዋጅ ቢያውጁ ከላይ የታዘዘን መቅሰፍት ሊያስወግዱት አይችሉም – ብቸኛው የመዳኛ መንገድ የሕዝብን ጥያቄ በአግባቡ መመለስና እውነተኛ ድርድር ማድረግ ነው – ከወያኔ ጋር ድርድር ሊኖር እንደማይችል ግን ነጥብ ይያዝልኝ – እንዲህ የምለው በየዋህነትና ምናልባትም በተዘዋዋሪ አንዳች ዘዴ ካለ ብዬ ነው – ለምሣሌ ለነገብሩ አሥራትና ለነአረጋሽ አዳነ ጉዳዩ ተላልፎ የሚሰጥና በነሱ አማካይነት ምናምን ነገር…፡፡ ከዚያ ውጪ ያለው የኃይልም በሉት ጊዜ ለመግዛት የሚደረግ የማጭበርበር ሥልት ሁሉ ለበለጠ መላላጥና ለሕዝብና ሕዝብ መቃቃር በር ከመክፈት ባለፈ ፋይዳ የለውም – መጽሐፍ ምን አለ? “ኢይድኅን ንጉሥ በብዝኃ ሠራዊቱ” – ንጉሥ በሠራዊቱ ብዛት አይድንም – ሌላስ? “ቦዕ ጊዜ ለኩሉ” – ለሁሉም ጊዜ አለው፡፡ ለዚህ ለዚህማ ቁጥር ሥፍር የሌለው የደርግ ሠራዊትስ ያን ሁሉ ዘመናዊ መሣሪያ ይዞ መች እግር አውጭኝ ይፈረጥጥ ነበር? ቀን አያዘምብልብህ – ካዘነበለ አዘነበለ ነው፤ መመለሻም የለው፡፡ ለማንኛውም በወያኔ የደረሰው ጭቆና ዓለም የማታውቀው እጅግ ከባድ ነበር – የሚደርሰው የዕዳ ክፍያም እንዲሁ ዓለም የማታውቀው እጅግ አሰቃቂ ይሆናልና ይህን የድሃ ምክር የሚሰማ ይስማ!! ሳይቃጠል በቅጠል ከተቻለ ደግ ነው፡፡ አለዚያ በኔና በናንተ ይቅር እንጂ “እንዲህ ጨሶ ጨሶ የነደደ እንደሆን፤ ያመዱ ማፍሰሻ ሥርፋው ወዴት ይሆን” እያለ የጎንደርና የጎጃም ገበሬ እየፎከረ መሆኑን ሹክ ያለኝ ሰው አለና የወደፊት ጉዟችን እሾሃማ ነው፤ እንዲያውም የዚህ ፉከራ የኦሮምኛ ትርጉም በኦሮሞው ገበሬ መሀልም ተስፋፍቶ እንደቀጠለ ሰምቻለሁ፡፡

መታወቂያን በሚመለከት እኔ እንኳን በቅርብ ጊዜ የጻፍኩት አንድ አቤቱታ አለ፡፡ “በመታወቂያ ላይ ብሔራዊ ማንነት ይጻፋል እንጂ ጎሣና ነገድ አይጻፍም፤ እንዲያ ከተደረገ ለዘረኞች ጥቃት ግማሽ ሥራ እንደመሥራትና እነሱን እንደመርዳትም ነውና ዜጎችን በቀላሉ ለጥቃት መዳረግ ነው…” ብዬ አቤት ብያለሁ፡፡ ይሄውና ጊዜው ደረሰ፤ ዕብሪተኞቹ የዘሩትንም ማፈስ ጀመሩ፡፡ ግን ማን ተጎዳ? ማንስ ተጠቀመ? በመሠረቱ በዚህ ሂደት የሚጎዳ እንጂ የሚጠቀም የለም፡፡ በወረት ፍቅር የታወሩ፣ በዘረኝነት ዛር የሚያጎሩ፣ በጎጠኝነት የስሜት ስካር የደነዘዙ ቆሻሻ ሰዎች በተከሉብን የብሔር ፖለቲካ ምክንያት እየተላለቅን ነው፤ አሁን ከመሸ በኋላ መታወቂያ ቢቀየር አንደበት አይለወጥም፤ መታወቂያ ወረቀት ቢቀየር እውነት አትሰረዝምና ማንም ቢሆን ዘርቶ ካሳደገው ጌሾና አርሞ ኮትኩቶ ለመኸር ካበቃው እንክርዳድ የተዘለለ ጠላ መቃመሱ አይቀርም፡፡ ወዮ ለምሥኪን ዜጎች! ወዮ ምንም ጥቅም ሳይደርሳቸው መከራና ፍዳው በስማቸውና በዘውጋቸው ምክንያት ለሚደርስባቸው! ለኢትዮጵያ ወዮ በሉ ወገኖቼ፡፡

በልማድ ዞን ዘጠኝ ይባል የነበረው የብዙዎቻችን ትልቁ እሥር ቤት ከትናንትናው የአስቸኳይ ጊዜ ዐዋጅ በኋላ ወደ ስምንቱ ዞኖች ተቀላቀለ፡፡ በቃሊቲው ዘብጥያ ስምንት ዞኖች እንዳሉና እኛ ከጠባቦቹ እሥር ቤች ውጪ የምንኖረው ዜጎች በዘጠንኛው ዞን መመደባችን የሚታወስ ነው – እንደቀልድ ግን እውነት የሆነ እውነት፡፡ አሁን ግን ሁላችንም እኩል የምንሆንበት ሁኔታ ተፈጥሯል፡፡ ይህም ከአሁን በኋላ እስካሁን ጭል ጭል ትል የነበረችው በአንጻራዊ አነጋገር እንደመልካም አጋጣሚ የምትጠቀስ ትንሽዬ በነፃነት የመንቀሰቅ መብት በዚህ ዐዋጅ መሠረት ድራሽዋ ጠፍቷል፡፡ ከእስካሁኑ በከፋ ሁኔታ የምንገደልበት፣ የምንሰቃይበት፣ የምንታሰርበት፣ የምንበረበርበት፣ እንደዐይጥ በየተገኘንበት ሥፍራ የምንጨፈጨፍበት፣ ያለችን ሀብትና ንብረት በጠራራ ፀሐይ የምትዘረፍበት … አዲስ ዐዋጅ ታውጆ ለተግባራዊነቱ አጋዚዎች ነቅተው የሚጠባበቁበት ጊዜ ላይ እንገኛለን፡፡

ብቻ ለማንኛውም እግዚአብሔር ይሁነን፡፡ ኢትዮጵያዊቷ አርማጌዴዎን ሰተት ብላ እየመጣች ነው፡፡ ሀገርና ሕዝብን በገንዘብ የምትለውጡ ሁሉ ወዮላችሁ! ለእውነት ያልቆማችሁ ወገኖች ሁሉ የምትበጠሩበት፣ ያጠራቀማችሁትን ገንዘብ የማትበሉበት የመከራ ዘመን እየመጣ ነው፡፡ አስታውሱ – ይሁዳ በዘመኑ አንቱ የተባለ ትልቅ ክፍያ – 30 ዲናር – ከክርስቶስ ጠላቶች ከጻፎች ፈሪሣውያንና ሰዱቃውን ተቀብሎ ጌታውን በመሳም አሳልፎ ሸጠ፡፡ ኋላ ላይ ግን ተፀፀተና ከገንዘቡ አምስት ሣንቲም እንኳን ሳያጎድል ራሱን ሰቅሎ ገደለ፡፡ ያም ገንዘብ በአይሁዶች እጅ ገባና መሬት ተገዛበት – የደም መሬት ተባለ – አኬልዳማ! አለቀ፡፡ ተበልቶ ዕዳሪ፣ ተጠጥቶ ሽንት ለሚሆን ምድራዊ ሀብት ብለን ዘላለማዊት የሆነች ነባቢት ነፍስን፣ በአርአያ ሥላሤ የተገነባ ተክለ ሰውነትን አለጊዜው ብናጠፋ ወይም ለመጥፋቱ ምክንያት ብንሆን ጌታ በቀላሉ የሚለቀን ወይም ሂሳባችንን ሳናወራርድ እንዲሁ የሚምረን እንዳይመስለን፡፡ የጌታ መሐሪነት የማይቀጣጠቡት ሆኖ ነገር ግን የእጃችንን የማግኘቱን ጉዳይ ማናችንም ልንዘነጋ አይገባም፡፡ ጌታ ሌላ ምን ሥራ አለው? ሥራው ይሄው ነው – መፍረድ፡፡

ኢትዮጵያንና ኢትዮጵያውንን በመሸጥ በሀብት የከበራች አሁኑኑ ንስሃ ግቡና ወደሕዝብ ተመለሱ፡፡ ይህችን ጠባብ ዘመን የሚያልፍ እጅግ ጥቂት ሰው ነው – ያም የታደለና ከወንጀልና ከክፉ ሥራ ራሱን የገታ ነው፡፡ ወደ ሆድ ወርዶ የመሸገ ጭንቅላት በአስቸኳይ ወደቦታው ይመለስ – የሰማ ያሰማ፡፡ ይህን መልእክት በቻላችሁት መንገድ ሁሉ ለሁሉም አዳርሱልኝ፡፡ ይህ መልእክቴ ራዕይ ወይም ንግርትና ሟርት ወይም ትንቢት አይደለም – ማንም የዋህ ልቦና ያለው መሬት ላይ በጉልኅ ቀለማት ተጽፎ ሊያነበው የሚችል ግልጽ አውነት ነው፡፡ አጉሊ መነጽር ሳያስፈልገን በግልጽ በምናየው አደጋ መጠቃት የለብንምና ለሁላችንም አስተዋይ ልቦና ይስጠን፡፡

ጤና ይስጥልኝ ጌታዬ!

ገረመው እባላለሁ፡፡ እሳት የላስኩ የፊንፊኔ ደላላ ነኝ፡፡ ምስጉን ጉዳይ ገዳይ ስለመሆኔ እግዜርም ሰይጣንም ያውቃሉ፡፡ ኪራይ ሰብሳቢ መሆኔን ድሪባም ኩማም ያውቃሉ፡፡ ዉሎ-አዳሬ ብሔራዊ፣ አመሻሼ አብዮታዊ ሃሃ፣ ላየን ባር ቤቴ፣ ቴሌ ባር ግዛቴ፡፡

እውነት ነው! ጥሎብኝ አልረጋም፡፡ ካዛንቺስ ነው ሲሉኝ ሳሪስ፣ ቀበና ነው ሲሉኝ ባምቢስ ደላላ ምን ቀልብ አለው ብለው ነው፤ጌታው!

እንዴት ነዎት ግን እርስዎ?

አይጠይቁኝ፡፡ ይኸው ይህን ሳምንት እንድቺው፡፡ ለምወዳት ዱለት እንኳ ጊዜ ልጣ!

ምንላርግ ብለው ነው….ከጥቃቅን ሚኒስትር እስከ ከፍተኛ ነጋዴ “ንብረቴን ሽጥልኝ” ብሎ ሰንጎ ይዞኝ…፡፡ ላይ ብወጣ ገረመው ነው፣ ታች ብወርድ ገረመው ነው፡፡ መካኒሳ “ሽጥልኝ ነው” ሰሚት ብወርድ “ሽጥልኝ” ነው፡፡ አጋዛኝ የሚል እኮ ጠፋ፡፡ ሻጭና ገዢ እንዲህ ያልተመጣጠነበት ዘመን በድለላ ዘመኔ ገጥሞኝም አያውቅ፡፡

File Photo

እንደገባኝ ከሆነ በፊንፊኔ ሰማይ ፍርሃት የነገሰ ይመስላል፡፡ ሞጃው ሁሉ ነቅሎ አገር ለመልቀቅ ዳርዳርታ ላይ ያለ ይመስላል፡፡ ፊንፊኔ የወጨጫ ተራራ የከበዳት ይመስላል፡፡ ወትሮ ንብረት ለመግዛት ዐይናቸውን የማያሹት ኦህዴዶች እንኳ ዛሬ ተገልብጠው ቁጭ፡፡ ስልካቸውን ማንሳት ሁሉ ፈራሁኝ እኮ፡፡ ሱሉልታ ብወጣ “ሽጥልን ነው…” ሰበታ ብወርድ “ሽጥልን ነው” ፡፡ አሃ…ምንድነው ይሄን ያህል መንቦቅቦቅ! አገር እንደሁ ባንድ ቀን አትፈርስ!

በሚሽቱና በቅምጡ ስም ዐይኑን ጨፍኖ ያለ የሌለ ንብረት ሲገዛኝ፣ ቪላ ከአፓርታማ ሲያግበሰብስ የከረመ ኦህዴድ ሁላ የጭንቅ ቀን ሲመጣ እኔ ገረመው መረገም አለበኝ እንዴ፣ ሰዎቹ ከኔ ራስ አልወርድ ያሉትስ ስለምንድነው? ንብረት አጋዛሁት ማለት በሥልጣን አብሬው ወሰለትኩ ማለት ነው እንዴ? መዘንጋት የሌለበት ነገርኮ…እኔ ደለላ ነኝ፡፡ አራት ነጥብ፡፡ ሥራዬ ገዥና ሻጭን ማዳራት ነው፡፡ አራት ነጥብ፡፡ የገዢና የሻጭ የገንዘብ አመጣጥ ጤንነትን መመርመር ያለበት ፓስተር እንጂ ገረመው አይደለም፡፡ ምን ይላል ይሄ!

ኦቦ አባዱላ ለምሳሌ ወዳጄ ነበር፡፡ አሁንም ነው፡፡ እጅግ አድርጌ የማከብረው ሰው ነው፡፡ እንደርሱ ቸርና ለጋስ ሰው ከአርሲ ምድር እንዳልተፈጠረ እኔ ብቻ ሳልሆን ጠላቶቹም የሚመሰክሩት ነው፡፡ ለምሳሌ የሰበታው ጌታ ኦቦ ሽመልስ ሀሰኖ ከእስር ከተፈታ በኋላ አንድ ሁለት ጊዜ አግኝቼው ነበር፡፡ ታዲያ መለኪያ ይዘን ስንጨዋወት “ስማ ገረመው!….ኦሮሚያ ሰፊ መሆኗን ያወቅኩት በጂኦግራፊ ትምህርት ሳይሆን ባባዱላ ነው፡፡” አለኝ፡፡ እንዴት አልኩት፡፡ “ምን እንዴት አለው…የኦሮሚያ መሬት ታድሎ ቢያልቅ ኖሮ ባባዱላ ዘመን ያልቅ ነበራ፡፡” ብሎ አሳቀኝ፡፡ ዉነቱን ሳይሆን አይቀርም፡፡ ባባዱላ ትዛዝና በሽሜ አስፈጻሚነት የተቸበቸበው የሰበታና የፉሪ መሬት እንኳ ገና መቼ ተጋመሰና፡፡

እና ምን ለማለት ፈልጌ ነው…መጀመርያዉኑ የኦቦ አባዱላን ቸርነት ማንም ጥያቄ ዉስጥ የሚከተው ጉዳይ አይደለም፡፡ ለምሳሌ እርሳቸው ቢሮ ገብቶ 200 ካሬ ሳይሸለም የወጣ የኦሮሞ ልጅ አላውቅም፡፡ መገርሳ የሚባል ለአጭር ጊዜ ልዩ ረዳታቸው ሆኖ የሠራ ወጣት ያጫወተኝን መቼም አልዘነጋውም፡፡

ባንድ ወቅት ኦቦ አባዱላ የኦሮሚያ ፕሬዝዳንት ሳሉ አንድ የአቤቱታ ደብዳቤ ይቀርብላቸውና ዘለግ ላለ ጊዜ መልስ ሳይሰጡበት ይቆያሉ፡፡ ሥራ በዝቶባቸው ይሆናል ብላ ፀሐፊያቸው ማመልከቻውን ፈልጋ ጠረጴዛቸው ላይ ከፊት ለፊት አድርጋ አስቀመጠችላቸው፡፡ በነገታው ከወጪ ደብዳቤዎች ጋር ተቀላቅሎ ተገኘ፡፡ በደንብ ሲታይ ለካንስ ደብዳቤው ጀርባ ላይ የማመልከቻ ወረቀቱን ጫፍ አጥፈው የጻፉት ነገር ነበር፡፡ እንዲህ ይላል፤ “ከልዩ ዞኖች ክፍት ቦታ ተፈልጎ መመሪያው በሚፈቅደው መጠን ካርታ እንዲዘጋጅላቸው ቢደረግ” ይላል፡፡ ያቺ ከተክለሰውነታቸው ጋር በፍጹም የማትመጣጠን ፊርማቸው ከትእዛዙ ስር ሁሌም አብራ አለች፡፡

አባዱላ ደብዳቤው ላይ የጻፉት ነገር በዋና ፀሐፊያቸው ግራ መጋባትን ፈጠረ፡፡ ሲጀመር የደብዳቤው ጭብጥ የመሬት ጥያቄ አልነበረም፡፡ የአንድ “ለልዩ ስራ”ጅ ማ የተመደበ የክልሉ መንግስት ሰራተኛ በጤና ምክንያት ወደ ፊንፊኔ የሥራ ዝውውር ማድረግ እንዲችል ትብብር እንዲያደርጉለት ነበር የጠየቀው፡፡ ለዚያውም አስም አሳቃይቶት ነው የጠየቀው እንጂ ጨርሶውኑ የመሬት ጉዳይ አልነበረም፡፡ ለካንስ ኦቦ አባዱላ መሬት ማደል ለምዶባቸው ከርሱ በፊት በነበሩ ተከታታይ ደብዳቤዎች ላይ የጻፉትን እዚህም ላይ ጽፈውት ኖሯል፡፡ የደብዳቤውን ጭብጥ እንኳ በቅጡ ሳይረዱ ገና ለገና የመሬት ጥያቄ ይሆናል በሚል የመሩት ደብዳቤ ነው፡፡ ብቻ ታሪኩ ብዙ ነው፡፡

ዞሮ ዞሮ ያ ደብዳቤ ለኦሮሚያ መሬት አስተዳደር መሩት፡፡ አመልካቹ በግርግር 200 ካሬ አፈሰ፡፡ የዝውውር ጥያቄውንም እርግፍ አድርጎ ተወው፡፡ አስሙም በዚያው ተሻለው መሰለኝ፡፡ መገርሳ ራሱ ነው ይሄን ታሪክ የነገረኝ፡፡ መገርሳ ደግሞ አይዋሽም፡፡ ለምሳሌ ኦቦ ለማና ኦቦ ወርቅነህ ሰሞኑን ሙክታርና አስቴርን ሲተኩ በስብሰባው ላይ ከፍተኛ ድምጽ ያገኘው ግን ኦቦ አባዱላ እንደነበር ነግሮኛል፡፡ ይሄን ከሌላም ሰው አጣርቻለሁ፡፡ እውነት ነው፡፡ ኦቦ አባዱላ ግን ከንግዲህ የኦሮሚያ ሥልጣን በቃኝ! በኔ ይሄን ያህል እምነት ስላሳደራችሁ ግን ገለቶማ! ብለው ምርጫውን ዉድቅ አደረጉ፡፡ ከርሱ ቀጥሎ ተከታታይ ድምጽ ያገኙት ለማና ወርቅነህ ወዲያውኑ ሥልጣን ላይ ፊጥ አሉ፡፡ ሰሞኑን ጨፌው ያጸድቅላቸዋል፡፡ ሹመት ያዳብር ብዬ ወዲያው ሜሴጅ ልኪያለሁ፡፡ መገርሳ እንደነገረኝ ግን በድምጽ ቆጠራ ታሪክ በኦሮሚያ እስከ ዛሬ ትልቁን ድምጽ ያገኘውም አባዱላ ነው፡፡ ደግነቱ ለማ መገርሳም ሆነ ወርቅነህ የርሱ ግርፎች ናቸው፡፡ ገና አባዱላ ደኅንነት ቤት ተለማማጅ ሳለ ነው ሁለቱንም ኮትኩቶ ለዚህ ያበቃቸው፡፡ ከርሱ ቃል ፍንክች የማይሉትም ለዚህ ነው፡፡

ብቻ ያባዱላ ታሪኩ ብዙ ነው፡፡

ከኦህዴድ በሀብት የሚበልጠው የለም፡፡ ከሁለቱ የራሱ ሾፌሮቹ በስተቀር፡፡ የሁለቱ ሾፌሮቹ ታሪክ ተወርቶ እንዲሁ በዋዛ የሚያበቃ አይደለም፡፡ ስለዚህ አላነሳውም፡፡ “ሌላ በሐብት አባዱላን የሚገዳደረው የኦፒዲኦ ሰው ማን አለ?”ብዬ አብዝቼ አሰብኩ፤ አወጣሁ አወረድኩ፡፡ አንድም የለም፡፡ ምናልባት የገቢዎችና ጉምሩኩ ወንድሙ ቢራቱ፡፡ ምናልባት ነው እሱም!

ኦቦ አባዱላ በጽኑ የሚያምነው የኦሮሞ ልጅ አሁን ያለውን መረጋጋት ተጠቅሞ በኢኮኖሚ በብዙ መጠቀም እንዳለበት ነው፡፡ ኦሮሞ ተጨቁኛለሁ እያለ ማለቃቀሱን ትቶ አሁን ጊዜውና አቅሙ በፈቀደለት ሁሉ የቻለው መዝገን ነው ያለበት ብሎ በጽኑ ያምናል፡፡ ኦቦ አባዱላ መቼም ሁሌም ለኦሮሞ ልጆች ማድላቱም ለዚሁ ነው፡፡ ኦሮሞ ሙሰኞችን አይቶ እንዳላየ የሚሆነውም ለዚሁ ነው፡፡ ከዚህ በኋላ ለኦሮሞ ሕዝብ እንዲህ ብዙ ሐብት ለመዛቅ የተመቻቸ ጊዜ አይኖርም ብሎም ያምናል፡፡ እንደ አባዱላ አስተሳሰብ የኢኮኖሚ ጉልበት ሲኖር ነው የመብት ጥያቄ አንስቶ ዳር ማድረስ የሚቻለው፡፡ ለኦሮሞ ልጅ አብዝቶ ደግ የሚሆነውም ከዚህ አሰትሳሰቡ በመነሳት ነው ብለውኛል፡፡
ኦቦ አባዱላ አባ መስጠት ነው ብያለሁ፡፡ አዲስ ተጋቢ ሙሽሮችን የጆሮ ጉትቻም ሆነ የአንገት ሐብል ሸልሞ አያውቅም፡፡ የመሬት ካርታ እንጂ፡፡ አራስ ሲጠይቅ እንኳ የልጅ አልጋ ይዞ ሄዶ አያውቅም፤ የቁራሽ መሬት ካርታ እንጂ፡፡

አባዱላ ከባህሪው ሁሉ የሚደንቀኝ ግን ቢሞቱ ጥሬ ገንዘብ አለመስጠቱ ነው፡፡ ባንድ ወቅት መሬት ለግሶት ቤት መሥሪያ ለጠየቀው ቀዥቃዣ የኦፒዲኦ የወጣት አመራር “ኢጆሌ…ኦሮሞ ብልህ ነው! አንተ ግን ሰነፍ ነህ፡፡ ገንዘብ ከምትጠይቅ እጅህ ላይ ያለውን መሬት ግማሹን ሸጠህ በግማሹ አትሠራም?” እያለ በንቀት ሲመለከተው ባይኔ በብረቱ አይቻለሁ፡፡ ያኔ ለአንድ ጉዳይ ፈልጎኝ ሳርቤት እሱ ቢሮው ዉስጥ ተቀምጬ ነበር፡፡ ሁሌም እንደሚያደርገው የይርጋጨፌ ደረጃ አንድ ቡና ጋብዞኝ እርሱ ወዲያ ወዲህ ሲንጎማለል ግርማ ሞገሱ አይረሳኝም፡፡

እውነት ይነገር ከተባለ ሙልጭልጩ ጁነዲንም ሆነ ዉሽልሽሉ ኩማ፣ ቆፍጣናው ዓለማየሁ አቶምሳም(ነፍሱን ይማረው) ሆነ ግትሩ ሙክታር የኦቦ አባዱላን ሩብ ያህል እንኳ ለኦሮሚያ አልሰሩላትም፡፡ በኦሮሚያ መሬት አሁን ከሚታየው ኢንቨስትመንት 95 በመቶው በአባዱላ የግል ጥረት የተጀመረ ነው፡፡ ደግሞ ባለሀብቶቹን ለምኖ ነው ሥራ የሚያስጀምራቸው፡፡ እግራቸው ስር ወድቆ፡፡ ቱርኮች ኦሮሚያን የሚያውቋት ያባዱላ አገር እያሉ ነው፡፡ ሲበዛ ይወዱት ነበር፡፡ የኦሮሞ ወጣት እንዲጠቀም፣ የኦሮሚያ ምድር እንድትለማ ቀንተሌት ለፍቷል፡፡ ዩኒቨርስቲዎችን አስፋፍቷል፡፡ ሆስፒታሎችን አስገንብቷል፡፡ መንገድ ከፌዴራል መንግስት ጋር እየተናነቀ አሰርቷል፡፡ ሕዝቡ ይሄን አሳምሮ ያውቃል፡፡ በቀደም የሳይገን ዲማ ፋብሪካ መቃጠል ሲሰማ ስቅስቅ ብሎ ያለቀሰውም ለዚሁ ነው፡፡ ብዙ ሰው ሳይገን ዲማ ቱርኮች ካባዱላ ጋር በሼር የከፈቱት ፋብሪካ ይመስለዋል፡፡ አይደለም፡፡ እውነታው ሌላ ነው፡፡ ቱርኮች በኦሮሚያ ኢንደስትሪ መንደር እንዲከፍቱ አባዱላ አንካራ ድረስ ሄዶ ለምኖ፣ በኔ ይሁንባችሁ ብሎ ካስመጣቸው ዉስጥ ሳይገን ዲማዎች የመጀመርያዎቹ ስለነበሩ ነው፡፡ ፋብሪካው ሲቃጠል መጀመርያ የደወሉት ፖሊስ ጋር አልነበረም፡፡ እርሱ ጋር እንጂ፡፡

በኦሮሚያ ብዙዉን መንገድ፣ ጤና ጣቢያና ፋብሪካ ያስገነባው በጉልበቱ ነው፡፡ በሱ ዘመን ከበጀት ስባሪ ሳንቲም ወደ ፌዴራል አትመለስም፡፡ ከምትመለስ የኦሮሞ ልጅ በሙስና ቢበላት ይመርጣል፡፡ ዛሬ የሚገነቡት ግዙፍ ስቴዲየሞች ሁሉም የርሱ ዉሳኔዎች ናቸው፡፡ አይበለውና እዚች አገር የከፋ ቀውስ ቢፈጠር የኦሮሞ ሕዝብ ኦህዴዶችን ቀቅሎ ሊበላቸው ይችል ይሆናል፡፡ አባዱላን ግን ጫፉን የሚነካው የሚኖር አይመስለኝም፡፡ ቢከፋ የቁም እስረኛ ቢያደርጉት ነው፡፡

አባዱላ የኦሮሞ ወጣትን አብዝቶ ይወዳል፡፡ ሁሉንም እንደ ልጁ ነው የሚያየው፡፡ ልክ እንደኮሚቲያስ፡፡ ኮሚቲያስ የአባዱላ ልጅ ነበር፡፡ እንደ ብዙዎቹ የባለሥልጣን ልጆች ሱስ አናውዞት ገና በ30 ዓመቱ ተቀጠፈ፡፡ እሱን ለማዳን የባሕል ሕክምና እንኳ አልቀረውም፡፡ ኮሚቲያስ ግን በጄ አላለም፡፡ ወሎ ሰፈር ከዱሪዮች ጋር ሲቅም ሲያጨስ እድሜውን ባጭር ቀጨ፡፡

ኦቦ አባዱላ መጽሐፍ ቢያነብ ይወዳል፡፡ ግን ደግሞ ቶሎ ይደክመዋል፡፡ ከንባብ ይልቅ መሳቅ ነው አመሉ፡፡ እኔን የሚወደኝም ለዚህ ይመስለኛል፡፡ በተለይ የደኢህዴን ሰዎችን ሳማለት እየተርገፈገረ ነው የሚስቀው፡፡ ለምን እንደሆነ አላውቅም ደኢህዴኖች ያስቁታል፡፡ ኦቦ ቀልድ ነፍሱ ነው፡፡ በተለይ የኦሮሚኛ ጆኮችን የሚነግረው ሰው ወዲያውኑ በልቡ ልዩ ሥፍራን ያገኛል፡፡ አባዱላ ከሳቀ ደግሞ የቁራሽ መሬት ሽልማት አለ፡፡ አንድ ቀን በአዳማ ቀኑን ሙሉ ሰብስቧቸው ማታዉኑ ሕዝብ ስለሱ የሚቀልደውን እየነገሩ በሳቅ ሲያርገፈገፉ ላስመሹት የኦሮሚያ ቲቪ 5 ጋዜጠኞች ለሁሉም ሁለት ሁለት መቶ ካሬ መሬት ስጧቸው ብሎ የቃል ትዕዛዝ ሰጠላቸው፡፡ ምንዋጋው ወዲያው ዓለማየሁ አቶምሳ መጥቶ ጉሮሯቸው ላይ ቆመ፡፡

እና ባጠቃላይ ምን ለማለት ፈልጌ ነው፡፡ አባዱላ ጥሩ ሰው ነው፡፡ ሰው ሙሰኛ ነው ይለዋል፡፡ እሱ ግን በልቶ የሚያበላ፣ ሰርቶ የሚያሰራ ደግ ኦሮሞ ነው፡፡ ደግሞስ እስቲ ከሙስና ነጻ ነኝ የሚል እጁን ያውጣ! ኦህዴድ ራሷ ተጠፍጥፋ የተሰራችው ሙስና ከሚባል ጭቃ አይደለምን?

ብቻ ሆድ ይፍጀው!

በምን ነበር ግን ይሄን ሁሉ ወሬ የጀመርነው? በኦህዴዶች!

አው! ኦህዴዶች ደንበኞቼ ነበሩ፡፡ ከሰሞኑ ግን ንብረት ሽያጭ ላይ ትኩረት አድርገው እኔንም አስጨነቁኝ፡፡ በፊት ዉድ ቤት በፊንፊኔ ገዢ ካጣሁለት ኦህዴዶች ጋር ነበር የምወስደው፡፡ አሁን ግን ነገሩ ተገለበጠ፡፡ ሻጭ እንጂ ገዢ ጠፋ፡፡ በፉሪ፣ በአለምገና፣ በሆለታ፣ በሰበታ…ሁሉም ነዋሪ ቤቱን ሽጦ መውጣት ነው ሕልሙ፡፡ እኔ ታዲያ ለዚሁ ሁሉ ሻጭ ገዢ ከየት ላምጣ፡፡

ክፉ ጊዜ! ሻጭ እንጂ ገዢ የጠፋበት!

አቻሜልህ ታምሩ

ነገ ኮሎኔል ደመቀ ፍርድ ቤት የሚቀርብበው ቀን ነው። ዛሬ ቀን ላይ የፋሽስት ወያኔ ነፍሰ በላ ወታደሮች በአምስት ኦራል ተጭነው ከባህርዳር ወደ ጎንደር መስመር ሲወጡ እንደነበር ከባህር ዳር መልዕክት ደርሶናል። ከነዚህ አምስት ኦራሎች ቀደም ብሎ ደግሞ ሁለት የወያኔ ተጎታች የመከላከያ መኪኖች [ምን እንደጫኑ ያልታወቀ] በዚሁ ወደ ጎንደር በሚወስደው መስመር ወጥተዋል። እነዚህ ሰባት የገዳይ የጦር መኪኖች ሰው ወደሚያርዱበት የወያኔ ቄራ ከመድረሳቸው በፊት በተለይ ጎንደር አካባቢ ያላችሁ ወጣቶች ጥንቃቄ ታደርጉ ዘንድ የባህር ዳር የአማራ ወጣቶች መልዕክት አስተላለፈዋል። ሞት ለፋሽት ወያኔ!

(ዘ-ሐበሻ) በእሬቻ በዓል ከ500 በላይ ሰላማዊ ሰዎችን ቢሾፍቱ ላይ የፈጀው የትግራይ ነጻ አውጪ መንግስት ከ እሬቻው እልቂት በኋላ ለተቃውሞ የተነሳውን የአሪሲ ሕዝብ በየቀኑ እየገደለ መሆኑ ታወቀ::

በአሪሲ የኦነግ የትግል ባንዲራ እየተውለበለበ ነው

በምስራቅ አርሲ ሮቤ ወረዳ ውስጥ ባለችው የጃዊ መንደር ብቻ ዛሬ የትግራይ ነጻ አውጪ መንግስት 11 ህጻናት; ወጣትና ሽማግሌዎችን ገድሏል:: ሕዝቡም ከትግራይ ነጻ አውጪ ወታደሮች ጋር በጀግንነት እየተፋለመ መሆኑን ለዘ-ሐበሻ የመጡ መረጃዎች አስታውቀዋል::

በም ዕራብ አሪሲ ሂራሮ ከተማ የትግራይ ነጻ አውጪ ወታደሮች ከ3 ቀን በፊት 28 ሰላማዊ ሰዎችን መግደላቸውን ዘ-ሐበሻ መዘገቧ አይዘነጋም::

አሪሲ በአሁኑ ወቅት ለትግራይ ነጻ አውጪ መንግስት ከፍተኛ ራስ ምታት የሆነች ከተማ ስትሆን ሕዝብ ከወታደሮች ጋር እኩል እየተታኮሰ እርምጃ በመውሰድ ላይ ነው:: አጋዚዎች በየቤቱ በመግባት የጦር መሳሪያዎችን እየወሰዱ ሲሆን በዚያውም ገንዘቦችን እና ውድ ጌጣጌጦች አብረው ከሕዝቡ እንደሚዘርፉ የዘ-ሐበሻ ምንጮች አስታውቀዋል::

እንደሚታወቀው የብሄራዊ አስቸኳይ ጊዜ አዋጅ የሚታወጀው በህዝብ ህይወት ጤናና ደህንነት ላይ የተጋረጠ አደጋ ሲያጋጥምና ያንንም በተለመደው በመደበኛው የህግ ማስከበር ስርአት መቆጣጠር አይቻልም ተብሎ ሲታመን ነው።ከዚህ በፊት ያልነበረው የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ ከተለመደው የመደበኛው የአስተዳደር ቅኝት በተለየ መልኩ እንዲተገበሩ የሚደነግጋቸው ጉዳዮችን ይዘረዝራል።ልብ ማለት የሚገባን ከተለመደው የመደበኛው የአስተዳደር ቅኝት በተለየ የሚለውን ቃል ሲሆን ምንም አዲስ ለውጥ የማያመጣ ከሆነ አዋጁ ትርጉም  አይኖረውም።

ህንዶች ካስተናዷቸው የአስቸካይ ጊዜ አዋጆች አንዱ ከጁን 1975 እስከ ማርች 1977 ለሃያ አንድ ወራት የቆየው በጠቅላይ ሚንስትሯ ወይዘሮ ኢንድራ ጋንዲ የተደነገገው በይዘቱ ለየት ያለ ነበር።ያም አዋጁ የወጣው ህንድ በራሷ የውስጥ የፖለቲካ ቀውስ በተነሳ ችግር ውስጥ በነበረችበት ጊዜ መታወጁ ነው።የኢንድራ ጋንዲም የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ የሚከተሉት አበይት ይዘቶች ነበሩት።

1. ነፃው ፕሬስ ላይ እቀባ /ሲንሰርሺፕ ማድረግ
2. የተቃዋሚ ፓርቲ መሪዎችን ማሰር
3. የክልሎችና የፓርላም ምርጫዎች ወደፊት ላልተወሰነ ጊዜ ማሸጋገር
4. አዳዲስ ህጎች ማውጣት
5. መሃይምነትንና ድህነትን ለመዋጋት ብሎም የሃገሪቱን የእርሻና የኢንዱስትሪ ምርት ለማሳደግ ባለ ሃያ ነጥብ ፕሮግራም መንደፍ
6. ሀገሪቱን በአዋጅ መምራት

የአስቸኳይ ጊዜ አዋጁ ከመውጣቱ በፊት ህንድ ውስጣ ገደብ የለሽ ነፃ ፕሬስ ነበረ፣ፍርድ ቤት ከፖለቲካ ተፅእኖ ነፃ ነበር፣ታዋቂ የተቃዋሚ ፓርቲ መሪዎች ቀርቶ ማንም ሰው ከህግ ውጪ አይታሰርም አይንገላታም ነበር፣በሁሉም ደረጃ ያሉ የክፍላተ ሃገራትና የማእከላዊ መንግስት የፓርላማና ሌሎች ምርጫዎች ጊዜያቸውን ጠብቀው ትክክለኛና ፍትሃዊ በሆነ መልኩ ይካሄዱ ነበር፣ከህግ አውጪው ክፍል ውጪ ህጎች በዘፈቀደ አይወጡም ነበርና በአስቸኳዩ አዋጅ ምክንያት ኢንድራ ጋንዲ ከፍተኛ ትችትና ተቃውሞ የደረሰባት አዋጁ በፊት የነበሩ መብቶችን በማገዱ ነበር።

ወደሀገራችን ሁኔታ ስንመለሰ የፌደራል ጠቅላይ አቃቤ ህግ የሆኑት አቶ ጌታቸው አምባዬ እንደገለፁት በህገ መንግስቱ አንቀፅ 93 መሰረት ህገ መንግስቱ አደጋ ላይ ሲወድቅ የሚለውን በመጥቀስ በተለመደው የህግ ማስከበር ስርአት የተፈጠረውን አደጋ ለመከላከልና ሁኔታውን ለመቆጣጠር አዋጁ መውጣቱንና ይህም ህገ መንግስታዊ መሰረት እንዳለው በመግለፅ ጀምረዋል።ጠቅላይ አቃቤ ህጉ እንደገለፁት በንኡስ እንቀፅ ሁለት መሰረት ዝርዝር ስልጣኖች ያሉት አስፈፃሚ ኮማንድ ፖስት መፈጠሩን ሲያስረዱ አያይዘውም የገለፁት የአዋጁ ይዘት በሚከተለው ሊጠቃለል ይችላል።

ወንጀሎች

1. ማንኛውም ሁከት ብጥብጥና በህዝቦች መሃከል መጠራጠርና መቃቃርን የሚፈጥር ይፋዊ ይሁን የድብቅ ቅስቀሳ ማድረግ።

2. ፅሁፍ ማዘጋጀት ማተምና ማሰራጨት ትእይንት ማሳየት በምልክት መግለፅ ወይም መልእክትን በማናቸውም መንገድ ለህዝብ ይፋ ማድረግ የአስቸኳይ ጊዜ አዋጁ ተግባራዊ በሚሆንባቸውና ለህዝብ ይፋ በተደረጉ ቦታዎች ላይ እነዚህን መፈፀም ።

የኮማንድ ፖስቱ ስልጣን

1. ማናቸውንም የመገናኛ ዘዴዎች እንዲዘጉ ማድረግ መቻል።
2. ስብሰባና ሰልፍ የማድረግ ጉዳዮችን ሊያግድ ይችላል መደራጀትንና በቡድን መንቀሳቀስን ሊከለክል የሚችልበት ሁኔታም በአዋጅ ውስጥ ተቀምጧል
3. የህዝብን ሰላምና ፅጥታ በማደፍረስ ላይ ተግባር ላይ ተሳትፏል ተብሎ በሚጠረጠር ማንኛውም ሰው አለፍርድ ቤት ትእዛዝ መያዝ መቻሉ።
4. ወንጀል የተፈፀመባቸው ወይም ሊፈፀምባቸው የሚችሉ እቃዎችን ለመያዝ ሲባል ማናቸውንም ቤት የብርበራ ትእዛዝ ሳይወጣ መበርበር ማንንም ሰው ማስቆምና መፈተሽ መቻሉ
5. የሰአት እላፊ ተፈፃሚ የሚሆንበትን ቦታ ይወስናል ተግባሪዊ የሚሆንባቸውን ቦታዎች ተግባራዊ ያደርጋል

አስቸኳይ ጊዜ አዋጁ የሚያስከትላቸው ቅጣቶች

አቃቤ ህጉ አዋጁ ተግባራዊ የሚሆንበት ጊዜ  ስድስት ወር እንደሆነና እንደሁኔታው ሊያጥር ወይም ሊረዝም መቻሉን ገልፀው ማንኛውም ሰው ማንኛውም ዜጋ በአስቸኳይ ጊዜ አዋጁ የተቀመጡ እርምጃዎችን የማክበርና የመተባበር ግዴታውን ካልተወጣ የሚከተሉት ቅጣቶች እንደሚከተሉ ገልፀዋል።

1. የኮማንድ ፖስቱን ወይም የህግ አስፈፃሚዎችን አለመተባበረ እስከ ሶስት አመት የእስር ቅጣት እንደሚያስከትል

2. አዋጁን በቀጥታ ተላልፎ መገኘት እስከ ስድስት ወር እስር የሚያስቀጣ መሆኑን አስረድተዋል።

ከህንድ በተለየ ሁኔታ አዋጁን አነጋጋሪ ያደረገው ከህግ ውጪ ህዝብ በአደባባይ በጥይት እየተቆላ ባለበት ሁኔታ ልክ እስካሁን የተደረገው የህዝብ ጭፍጨፋ በህገ መንግስቱና በፍርድ ቤት ትእዛዝ መሰረት እንደተከናወነ በማስመሰል ካሁን በሁዋላ  የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ ታውጇል መባሉ ነው።ህወሀት የሚሊቴሪ የፖለቲካና የኢኮኖሚ የበላይነቱን ያሰፈነው ከፋፍለህ ግዛ የሚባለውን የአስተዳደር ዘይቤ እየተጠቀመ በመሁኑ ነው እይተባለ፣ ለማስረጃም የመንግስት የኮሚኒኬሽን ሚንስትር የሆኑት አቶ ጌታቸው ረዳ ራሳቸው እሳትና ጭድ እያሉ የሃገሪቱን ሁለት አውራ ብሄረሰቦች የሚያፋጅ ሃሳብ በአደባባይ እየተናገሩ ማንኛውም ሁከት ብጥብጥና በህዝቦች መሃከል መጠራጠርና መቃቃርን የሚፈጥር ይፋዊ ይሁን የድብቅ ቅስቀሳ ማድረግን ወንጀል ነው ብሎ እራሱ መንግስት አዋጅ ሲያወጣ እነ አቶ ጌታቸው ምን ቅጣት ደረሰባቸው ብሎ መጠየቅ ተገቢ ነው።እንደምንሰማው ከሆነ ኦህዴድ እራሱ ሌላውን በሄረሰብ ከኦሮሞ ብሄርሰብ ማጣላቱን ተያይዞታል እየተባለ ነው።

ፅሁፍ ማዘጋጀት ማተምና ማሰራጨት ትእይንት ማሳየት በምልክት መግለፅ ወይም መልእክትን በማናቸውም መንገድ ለህዝብ ይፋ ማድረግ በአስቸኳይ ጊዜ አዋጁ ካሁን በሁዋላ የተከለከለ ነው ማለት እስካሁንስ መቼ ተፈቅዶና ያስብላል።በተለያዩ የኦሮምያና የአማራ አካባቢዎች ኢትዮጵያውያን የተተኮሰባቸው በዚሁ አይደለም እንዴ።እስካሁን የማይከለከል ተግባር ከነበረ ይህን ተላልፈው የግድያ፣የድብደባና ፣የማሰር ወንጀል የፈፀሙ መች ለፍርድ ቀረቡ ብሎ መጠየቅም አግባብ አለው።ይህ ማለት ግን አስቸኳይ ጊዜ አዋጁ ምንም ትርጉም የሌለው ነው ማለት ሳይሆን የሚከተሉት እንደምታዎችን አሉት።

1. ሆነ ብሎ የህዝብን ጥያቄ ጠምዝዞ መረዳት ህወሀት/ ኢህአድግ እራሱ ያወጣውን ህገ መንግስት አያከብርም ሲባል የህገ መንግስት ጥሰቱ የሚጀምረው ገዢው ፓርቲ ከህጉ ውጪ ፓርላማውን መቶ በመቶ መቆጣጠሩ እንጂ ግድያዎችን ፓርላማው በመጀመሪያ ያፅድቅ ወይንም አያፅድቅ አይደለም። ፓርላማውና ህወሀት/ ኢህአዴግ የአንድ ሳንቲም ሁለት ገፅታዎች ናቸው። መልሱ ያለው የፓርላምውን ህዝባዊነት ማሳየት ላይ ነው። ማንኛውንም የመንግስት እርምጃ የፓርቲው የአንድ ሳንቲም ገፅታ በሆነው ፓርላማ በመፅደቁ ወይም አለመፅደቁ ለህዝብ ብዙ ትርጉም የለውም።ህዝብ እያለ ያለው ህወሀት እጁን ይሰበስብ ፣አንድ ሰው አንድ ድምፅ የሚለው ዲሞክራሲያዊ መርህ ይተግበር ፣የህግ የበላይነት ይረጋገጥ ሲሆን የዚህ ማሳያው በመጀመርያ አሁን ያለው ፓርላማ የኢትዮጲያውያንን የአመለካከት ብዝሃነት የማያነፀባርቅ መሆኑን መዋጥና የህዝብ የተለያዩ አመለካከቶች ውክልና ያለው ፓርላማ እንዲኖር በአስቸኳይ መንቀሳቀስ ነው። የጀርመኗ ወሮ መርክል ከፓርላማው ፊት ለፊት ቀርበው መነጋገር እምቢተኛ የሆኑት በዚሁ ጉዳይ ነው።

2. ሃላፊነትን ማውረድ ባይቻል ተጠያቂነትን ማስፋት.እየተመለከትን ያለነው እራሳቸውን ከህግ በላይ ያደረጉ የህወሀት ባለስልጣናት ሁሉን እንደፈለጉ ካቦኩና ጋግረው ካሳረሩ በህዋላ የራሳችሁን ህገ መንግስት አታከበሩም የሚለው በጆሯቸው እልፍ ሲል ታድያ ምን ችግር አለው ፓርላማው የኛ ሎሌ አይደል እንዴ የሚል ተራ ብልጠት ውስጥ ሲገቡ ነው።ህሳቤው የተሰራ ወንጀልን ለማስተሰረይ ፕርላማውን እንደ ፀበል ለመጠቀም የተደረገ ሙከራ ነው። ሀምሳ ሎሚ ለሃምሳ ሰው የሚል አባባል አለ ግን ሃምሳ ወንጀል ለሃምሳ ሰው የሚለውን እስካሁን አልሰማሁም።ፓርላማው የህዝብ መጠቃት ጥቃቱ የሆነ ፣መንግስት የወሰደውን የሃይል እርምጃ ህጋዊነት የሚሞግት ፣መንግስትን ጥፋተኛ ሆኖ ካገኘ ጠቅላይ ሚንስትሩንና ካቢኔውን ሊሽርና ለፍርድ ሊያቀርብ የሚችል የአመለካከት ብዝሀነት ያለው ጥርሳማ የሀገሪቱ ከፍተኛ ስልጣን መሆኑ ሳይረጋገጥ ዝም ብሎ እጅ ማጨብጨብ ለተፈፀመው የህዝብ ፍጅት ተጠያቂነት እነደእሳት እራት ዘሎ በመግባት እራሱን አየተሰራ ላለው ወንጀል ተጠያቂ አድርጓል።በሃገሪቱ በተለያዩ ቦታዎችም የግድያ ትእዛዞችን ያስተላለፉት ገዳዮች አሁን ሙሉ የፓርላማውን አባላት ጭምር ለወንጀሉ ተጠያቂ በማድረጋቸው የሰሩትና የሚጠየቁበትን የወንጀል መጠን አይቀንሰውም ከተጠያቂነትም ሊያመልጡ እይችሉም።ለመሆኑ ያ ሁሉ እልቂት ህዝብ ላይ ሲወርድ ፓርላማው የት ነበረ ።ከራሱ ህዝብስ የበለጠ ሌላ አስቸኳይ ስብሰባ የሚያስጠራ ጉዳይ አለውን።

3. የህዝብን ጥያቄ በሀይል ለመጨፍለቅ ከመሞከር አለመታቀብ አሁንም እየተመለከትን ያለነው እየተካሄደ ያለውን ህዝባዊ አመፅ ልዩ ኮማንድ ፖስት በማቋቋም በሃይል ለመጨፍለቅ የሚደረግ ሙከራ ነው። ግድያውን፣ድብደባውንና እስራቱን እየፈፀመ ያለወ አግአዚ የሚባለው ሰራዊት ይሁን፣ሌላ ሚሊሽያ ሃይል ወይም ምናምን ፖስት ለህዝብ ግድያ ግድያ ነው።ጭፍጨፋውን እንዴትና በየትኛው ሃይል እንፈፅመው የሚለው የህወሀት ፊታውራሪዎቹ የውስጥ አሰራር ነበር።ያን ህዝብ አወቀው አላወቀው መንገድ ላይ ፊት ለፊት የሚገናኙት እስናይፐር ተኳሽና ዱላ ያልያዘ ሰላማዊ ተቃዋሚ ህዝብ ናቸው።የህዝብ አመፁን መፍታት የሚቻለው ሰላማዊውን የህዝብ ጥያቄ በፍጥነት በመረዳት ፈጣን መልስ በመስጠት ነው።ህዝብም ከፕሮፌሰር መስፍን እስከ ጄኔራል ፃድቃን ሁሉም የየበኩሉን አስተያየት እየሰጠ ነው።እኔም በበኩሌ ‘Rock Bottom Benchmark for the comprehensive Renewal of TPLF/EPRDF’ የምትል መጣጥፍ ወርውሬ ነበር።የኔ ሃሳብ እንደፕሮፌሰር መስፍን መሆን ያለበት ብዬ ሳይሆን ከህወሀት /ኢህአዴግ ባህሪ አንፃር ጥልቅ ተሃድሶ አደርጋለሁ ካለ ይህ ጥልቅ ተሃድሶ ቢያንስ ቢያንስ ሊያመጣ የሚገባው ለውጥ ብዬ የምጠበቀውን ነበር። ምን እናድርግ ከተባልኩ ግን የፕሮፌሰር መስፍን መፍትሄ ፍቱን መድሃኒት ይሆናል።ግን ህወሀት /ኢህአዴግ ያን ያህል ይሄዳል ብዬ አልጠብቅም።ከዚህ ሁሉ የህዝብ እልቂትም በሁዋላ የህዝብን ጥያቄ በሃይል መጨፍለቅ ይቻላል ብዬ አላምንም።

4. አምቢተኛ የመከላከያና የፖሊስ ሃይላትንና ሌሎችን መክሰሻ እስካሁን ከተለያዩ የዜና ምንጮች የምንሰማው በመከላከያና በፖሊስ ሰራዊትና በአንዳንድ መንግስታዊ ተቋማት ውስጥ ያሉ በህዝብ ላይ እየተወሰደ ያለውን እርምጃ በመቃወም ስርአቱን አናገለግልም እያሉ መሆናቸው እየተደመጠ ነው።የነዚህ ሰዎች አቋም በነፃ ፍርድ ቤት ቢታይ የሚተላለፉት ህግ አለ ተብሎ ሊቀጡ አይችሉም። ህዝብ ላይ መተኮስ ህገ መንግስታዊ ሊሆን ስለማይችል። አሁን ግን በዚህ ጊዜያዌ አዋጅ የአሰራሩ ተባባሪ አልሆኑም ወይንም አሰራሩን ተቃውመዋል በሚል በየትኛውም ፍርድ ቤት እየቀረቡ ከሶስት እስከ ስድስት አመት ሊፈረድባቸው ይችላል። ከዚህ መለስ የህዝብ እምቢተኝነት አፈናው ሃይል የሚፈልገውን ለማድረግ እስካሁን ያጋጠሙትን ችግሮች ከግንዛቤ በማስገባት በራሱ እምነት በልዩ ልዩ የመንግስት መስርያ ቤቶች የጋራ ግንዛቤ ለመፍጠርና በይበልጥ ለመንቀሳቀስ የሚያስችሉትን ድንጋጌዎች ለማካተት ያስችለዋል።

5. ምናባዊ የፍርሃት አጥር ህዝብ ላይ መጫን የአምባገነን መንግስታት ዋና መሰረት ህዝብን ማስፈራራትና ያቺንም የፍርሃት ድባብ በመጠቀም ህዝብ መንግስትን እንዳይጠይቅ ፣ሃሳቡን እንዳይገልፅ፣የመብት ጥያቄ እንዳያነሳና መንግስት እየቸረቸረ የሚሰጠውን መብት ብቻ እሺ እርሶን ሺህ አመት ያኑርዎ እያለ እንዲቀመጥ ማድረግ ነው። የአዋጁም አላማ ህዝብን አስፈራርቶ ማቆም ነው።አሁን በአብዛኛው የኦሮምያ የአማራና አንዳንድ የደቡብ ኢትዮጰያ አካባቢዎች የምንመለከተው የነበረው የፍርሃት ድባብ መሰበሩን ነው።አቶ ሃይለማርያም ለመከላከያው የሰጡት የነፃ እርምጃ ሙሉ ስልጣንም ተቃውሞውን አልገታውም።በዚህ ሁኔታ ከዚህ በፊት ከነበረው የተለየ ምንም አዲስ ነገር የማይጨምር አዋጅ ማውጣት ምናልባት ተጨማሪ የስነ ልቦና ጫና በህዝብ ላይ በመፍጠር ምናባዊ የሆነ አዲስ የፍርሃት አጥር በህዝብ ስነ ልቦና ላይ ለመጫን የታሰበ ይመስላል።ከዚህ በፊት በተቃዋሚ ሰልፈኞች ላይ ሲወሰድ ያየነው ከፍተኛው እርምጃ ግድያ ነበር አሁን ደግሞ አዋጁ ከፍተኛው ቅጣት የስድስት አመት እስራት ነው ብሎናል። እስር አሉን አቶ አቃቤ ህግ ከዛስ በሁዋላ የሚመጣው የእስር ቤት ቃጠሎ ጌታው። ስድስቱ አመት ቃጠሎውን ህሳቤ ያደረገ ነው እንበል።

6. የሰው ህይወት መጥፋትና የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ ለአለም አቀፍ ማህበሩ እንደምታው. የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ መታወጁ በራሱ የሰላምና የመረጋጋት ችግር እንዳለና ለኢንቨስትመንት አመቺ ሁኔታ አለመኖሩን ያሳያል።ያም ሆነ ይህ ለኢትዮጰያውያን ከኢትዮጲያውያን ህይወት የበለጠ ምንም ነገር ጭራሽ እይኖርም።የሰው ህይወት መጥፋት አሁንም ችግሩን በሃይል ለመፍታት የሚኬደው አካሄድ ህዝቡን የበለጠ ያነሳሳዋል መንግስትንም በአለም አቀፉ ማህበረሰብ ያለውን ተቀባይነት ይሸረሽረዋል።

በቅርቡ በኢሬችው በአልና በሌሎች የሃገራችን አካባቢዎች በግፍ ለተገደሉ ወንድሞቻችንና እህቶቻችን ጠበቃ ሆነን መቆም ይኖርብናል። የሞቱት ለግል ጥቅማቸው ሳይሆን ለህዝብ ብለው መሆኑን ልብ እንበል።ህዝባዊ አመፅ በሃይል ሊቆም እንደማይችል ልብ ያለው ልብ ይላል።

ኢትዮጲያ ለዘላለም ትኑር

መላኩ ወልደስላሴ

ከአትላንታ

(ዘ-ሐበሻ) 9 ተወዳጅ አንጋፋና ወጣት ድምጻውያን የተሳተፉበት አዲስ ሃገራዊና ወቅታዊውን ሁኔታ የሚዳሥስ ነጠላ ዜማ ተለቀቀ:: በራስ ባንድ እና በሙዚቃ አቀናባሪነቱ የምናውቀው ዳዊት ቦስኮ ዜማውን ሰርቶ ባቀናበረው በዚሁ “ይራቅልን ይህ እሳት” ነጠላ ዜማ ውስጥ ፋንትሽ በቀለ; አንዱፓ ተሾመ; ዳን ኤል ከበደ; ራስ ብሩክ ጸሐይ; ሄኖክ ብርሃኑ; ቤዛዊት መኳንንት; አቤል አሰፋ; መክብብ ቡሰሪና ራሱ ዳዊት ቦስኮ በድምጻዊነት ተሳትፈውበታል:: የዘፈኑን ግጥም የሰራውም ሰለሞን ወርቁ ሚካኤል ነው ተብሏል:: የዘፈኑ ባለቤቶች ለዘ-ሐበሻ ነጠላውን ለሕዝብ አድርሱልን ሲሉ ልከዋል – ይመልከቱትና ሼር ያርጉላቸው::

ዶ/ር ፓስተር ቶሎሳ ጉዲና ስለሕዝብና መንግስት ሰበኩ – “ሕዝብ ዝም ብሎ ሥራ ጥሎ አይቀመጥም” | ሊታይ የሚገባው

መጋቢ ሀዲስ እሸቱ ሚኒሶታ መምጣታቸውን በማስመልከት ከደብረሰላም መድሃኔዓለም ኢ/ኦ/ተ/ቤ//ክ የተላለፈ መንፈሳዊ ጥሪ | ማስታወቂያ

ከግርማ ካሳ | ዜና ትንታኔ

የሰማያዊ ፓርቲ ካለፈው ምርጫ ጀመሮ ለአንድ አመት ከአራት ወራት ይሄ ነው የሚባል እንቅስቃሴ አለማድረጉ ይታወቃል። ይሄም የሆነበት ዋና ምክንያት በሊቀመንበሩ ኢንጂነር ይልቃል ጌትነት እና በሌሎች አመራሮች መካከል አለመስማማቶች በመፈጠራቸው ነበር።

በፓርቲው ድርጅታዊ ደንብ መሰረት የድርጅቱ የበላይ አካል ጠቅላላ ጉብዬው ነው። የድርጅቱን ሊቀመንበር ፣ የድርጅቱን ብሄራዊ ምክር ቤት አባላት እና የደርጅቱን ኦዲት ኮሚሽን አባላት የሚመርጠው ይሄው ጉብዬ ነው። ሊቀመንበሩ አብረዉት የሚሰሩ የሥራ አስፈጻሚ ኮሚቴ አባላት መርጦ በብሄራዊ ምክር ቤቱ ያጸድቃል። እንግዲህ እነዚህ ሶስቱ አካላት አንዱ ሌላውን እንዳያዝ ተደርገው ነው የተዋቀሩት። ይሄ ተጠያቂነት እንዲኖር ሆን ተብሎ የተደረገ ነው። ፈረንጆች check and balance የሚሉት አይነት ነው።