comment symbol icon

የሚመኙትን ለማግኘት፣መጣርና ተግቶ መሥራት አይነተኛውና ተገቢው መንገድ ሲሆን ከዚያ ውጭ ሥልጣን ይዞ በመዝረፍና በሙስና መንገዶችም የሚሹትን ሃብትና ንብረት፣ገንዘብ መሰብሰብ ይቻላል፤ከሌብነት ባልተለየም መንገድ ሊዘርፉ የሚችሉበት ሕጋዊና ሕገወጥ መንገድ ተዘርግቷል።የሎተሪና ካዚኖ በሕጋዊ መንገድ፣በመንግሥት እውቅና ግብር እየከፈሉ የሚንቀሳቀሱ የቁማር የዘረፋ ጨዋታዎች ሲሆኑ ከነዚህ ውጭ ደግሞ በሕገወጥ መንገድ ሕዝብን በማታለልና በማጭበርበር የሚከናወኑ የቁማር ጨዋታዎች አሉ፤ከነዚያም ውስጥ ”ወጣ!ገባ!፣ቦልቼ! ቦልቼ! ” በየመንገዱ ዳር ዱርዬዎች ተሰባስበው አላፊ አግዳሚውን እያነሆለሉ የሚያታልሉበት አንዱ የዘረፋ መንገድ ነው።

ዱሮ የመጀመሪያዎቹ አስራዎቹ ዕድሜዬ አዲስ አበባ በሃብተጊዮርጊስ ድልድይና፣አሜሪካን ግቢ ተብሎ በሚጠራው አካባቢ መንገድ ዳር ከበው ገባ ወጣ!ቦልቼ-ቦልቼ! እያሉ ጠጠር በኩባያ ስር አስቀምጠው የሚቆምሩት  ወመኔዎች(ዱርዬዎች) ትዝ ይሉኛል።በሚያደርጉት የተንኮል ዘዴ ቀልቡ የማይሳብ የለም።ዕቃ ለመግዛት ፍራንኩን ቋጥሮ ወደ መርካቶ ደፋ ቀና የሚለው የዋህ ገበያተኛ በወመኔዎቹ ግፊና  ሰበካ ተጠልፎ የዘረፋው ሰለባ ይሆናል። ማጭበርበሩ እንዲህ ነው፤የቡድኑ መሪ  ሁለት ኩባያዎችን በመሬት ላይ ባነጠፈው እራፊ ሰሌን ወይም ካርቶን ላይ ባፋቸው ደፍቶ ያስቀምጣል።ከተቀመጡት ኩባያዎች መሃል አንዱን ያነሳና ሰው እያየው ጠጠሩን አስቀምጦ መልሶ ኩባያውን ይጭንበታል።በዚህ መካከል ሌላው/ሌሎቹ ተባባሪዎቹ የሆነ ያልሆነውን እየዘላበዱ፣ተጨዋች  መስለው የተመልካቹን ትኩረት ይቀይሩታል፤በዚህ ግርግር “አጫዋቹ” ወመኔ ጠጠሯን ከነበረችበት ኩባያ ስር ወደሌላዋ ኩባያ ስር ያስቀምጣታል።ሚስጥሩን የሚያውቁት ተባሪዎቹ እዚህ ስር ነው1እዚያ ስር ነው እያሉ በመወራረድና በመፎካከር ገንዘብ ይመድባሉ።ሌላውም መንገደኛ አገኛለሁ ብሎ ያለችውን ፍራንክ ይመድባል።የምደባው ተሳትፎ እንዳበቃ ውጤቱን ይፋ ለማድረግ ኩባያው ሲነሳ፣አሸናፊዎቹ የወመኔው ቡድን አባላት ይሆናሉ።በዚህ መልኩ አላፊ አግዳሚው፣ተንኮል የማያስበው  መንገደኛ አተርፍ ባይ አጉዳይ ሆኖ  ያሰበውን ሳይገዛ ባዶ እጁን እየተበሳጨ ወደቤቱ ይመለሳል።

ይህንኑ ቦልቼ-ቦልቼ፣ወጣ-ገባ መሳይ ቁማር ላለፉት አርባ ዓመታት በኢትዮጵያ በአገራችን ሥልጣን በያዙት መንግሥታትና አሁንም በትግል ላይ ያሉ የፖለቲካ ድርጅቶችም ሲጠቀሙበት ለመታዘብ ችለናል።

በደርግ ጊዜ “የእናት አገር ጥሪ” በሚለው ቅስቀሳ ወቅት በየቀበሌው ሰፊ ዝግጅት ተደርጎ በአዳራሽና በድንኳን አንድ የባህል ዕቃ ወይም የኢትዮጵያ ካርታ ለጨረታ ይቀርባል፣በዚያ ጨረታ ላይ  የቀበሌው ሠራተኞችና አንዳንድ ነዋሪዎች እንዲሳተፉ ትዕዛዝ ይሰጣቸዋል።ጨረታው በተወሰነ ገንዘብ መነሻ ይጀመርና በቅድሚያ ትእዛዝ የተሰጣቸው እየተጫረቱ ሞቅ ሞቅ አድርገው  የዕቃውን ዋጋ ጣራ ያደርሱታል።በዝግጅቱ ላይ እንዲገኝ የተገደደው የቀበሌ ኗሪ  በአናርኪስትነት ላለመጠርጠር ከፍርሃት ወይም ለአገሩ ካለው ፍቅር በመነሳት ከማን አንሼ ውድድር ውስጥ ይገባና ለቀረበው ዕቃ የማይገባውን የጨረታ ዋጋ ከፍሎ ለመውሰድ ይገደዳል።የእለቱ አሸናፊ ! አገር ወዳድ! ተብሎ በጭብጨባ ስሙ እየተጠራ በሙገሳ ተጃጅሎ ይመለሳል።

በአሁኑ የህወሃት/ኢሕአዴግ ዘመንም የተወረሱ ዕቃዎች ለሽያጭ በጨረታ መልክ ይቀርባሉ፤ለመወዳደር ምዝገባ ብቻ የማይመለስ ብዙ ሽህ ብር ይጠየቃል፤ተጫርጬ አገኛለሁ የሚለው ተስፈኛ የተጠየቀውን ከፍሎ ለጨረታው ይሰለፋል።የሚፈለገው ያህል ገንዘብ ከተሰበሰበ በዃላ ጨረታው ሳይካሄድ ይሰረዛል ወይም ውስጥ ለውስጥ የሚፈልጉት ሰው እንዲያሸንፍ ይደረጋል።በሌላም መልክ በልዩ ልዩ አገራዊ ስሜትን በሚቀሰቅሱ የልማት ዕቅዶች ስም በተዘጋጁ የእርዳታና የቦንድ ሽያጭ አገር ወዳዱ በተመሳሳይ መንገድ እየተበዘበዘ ነው።በአገር ቤትና በውጭ አገር በሚደረጉት ዝግጅቶች የመንግሥት ደጋፊዎች በቅድሚያ ገንዘብ በመውሰድ ወይም በመጨረሻው የሚመለስላቸውን ገንዘብ በማበርከት የሌላውን ልብ ይሰቅሉታል፣እርዳታ እንዲሰጥ ወይም ቦንድ  እንዲገዛ ያማልሉታል።አንዳንዱም ሌላውን እያዬ ከማን አንሼ ውድድር ውስጥ ይገባና ለዝርፊያው የተመቼ፣ቢያልቡት የማይነጥፍ ላሜ ቦራ ይሆናል። አገር ወዳዱ ለአገሩ እድገትና ልማት አበረከትኩ ብሎ የሚያስበው ገንዘብ በባለሥልጣናቱ የግል የባንክ ቁጥር እንደሚገባ አይገነዘብም።ቢነግሩትም አይሰማም።እንዲሁ እየተሞኜ ጥሪውን በመቀበል ካገር አገር በመኳተን ላይ ነው።የዃላ ዃላ ሚስጥሩ ሲገለጽለት ሊቆጨው ይችላል፤ያ ከመሆኑ በፊት ግን አሁን መንግሥት የሚያካሂደውን ዘረፋና አገር በታታኝ እርምጃ ቢያጤነውና ቢቃወመው ለአገሩ የበለጠ እርዳታ እንደሰጠ ይቆጠርለት ነበር።

በፖለቲካ ድርጅትም ዙሪያ ተመሳሳይ “ወጣ-ገባ! ቦልቼ-ቦልቼ” የነዛን በመርካቶ አካባቢ በመንገድ ዳርና  በድልድይ ሥር ተኮልኩለው ካርቶን አንጥፈው የሚያጭበረብሩ ወመኔዎች ዘረፋ በሚመስል መልኩ ማጭበርበር ሲካሄድ፣ እንደ ደርግና ህወሃትም ጆሮ በሚያደነቁር ዲስኩርና ሙዚቃ የታጀበ ዘረፋ ሲፈጸም ታዝበናል(ለመሆኑ እነዛው የመርካቶዎቹ ወጣ ገባ፣ቦልቼ!ቦልቼ አጭበርባሪዎች ይሆኑ ይሆን በየጊዜው ሥልጣን ላይ የተቀመጡትና አሁን ድረስ በየፖለቲካው ድርጅት ውስጥ ገብተው የሚያምሱት?) እንደቀበሌውና እንደ ህወሃት አባላቱ የተቃዋሚ ድርጅቱ አባላትና ደጋፊዎችም ከድርጅት ካዝና ወጥቶ የተሰጣቸውን ገንዘብ መድበው ለጨረታ በቀረበው ዕቃ ላይ ሲረባረቡ፣እርዳታ በመስጠቱ ላይ ግንባር ቀደም እየሆኑ አቅማቸው የማይፈቅደውን ገንዘብ ሲቸሩ፣ሌላው የዋህ አገር ወዳድ እውነት መስሎት ያለውን ሁሉ ሲለግስና ለጨረታው ሲመድብ ማየት የተለመደ ቲያትር ሆኗል።የፖለቲካ ድርጅቶች የሚያካሂዱትን  ጨረታ(ቁማር) ከሌሎቹ ለወጥ የሚያደርገው ነገር የዕቃው መነሻ ከተወሰነ በዃላ በዛ ዋጋ እገዛለሁ የሚለው ገንዘቡን ይሰጣል፤ሌላው አብልጦ ገንዘብ ይጥላል፤እንዲህ እያለ ይሄድ ይሄድና መጨረሻ ላይ በድርጅቱ ገንዘብ የሚፎካከረው አሸነፈ ተብሎ ይሰጠዋል።ሌላው በውድድሩ የጣለው ገንዘብ አይመለስለትም፤ለድርጅቱ ገቢ ሆኖ ይቀራል።ያ የፈረደበት ዕቃ በሌላ ቦታ፣ አገር ላገር እየዞረ ለሚካሄደው የማጭበርበር ተግባር ዳግመኛ ለጨረታ ይቀርባል።በዚህ መልክ ብዙሃኑ በአገር ፍቅር ሰበብ፣በትግል ስም ይበዘበዛል።

በዚህ  አይነቱ የማጭበርበር ተግባር ላይ የተሰለፉት መንግሥታትም ሆኑ የፖለቲካ ድርጅቶች መጨረሻቸው አያምርም።ደርግ ወደቀ፣ህወሃት/ኢሕአዴግም እየተንገዳገደ ነው፤ይወድቃል።በማጭበርበር እንጠቀማለን፣ሥልጣን እንይዛለን ብለው የሚያስቡ የፖለቲካ ፓርቲዎችም፣አይሳካላቸውም፤የጊዜ ጉዳይ ነው ይጋለጣሉ።አሁንም እየተጋለጡ ነው።

አንድ ጊዜ መሞኘት ከቅንነት የመነጨ ሊሆን ይችላል፤ ደጋግሞ መሞኘት ግን ጅልነት ነው። ለአገሩ የረዳ መስሎት ገንዘቡን በተለያየ መልክ የሚዘረፈው አገር ወዳድ አድራጎቱን ሊያጤነው ይገባል።በድራማና በአሸሼ ገዳሜ ጫጫታ መታለል አይኖርበትም። የመንግሥትንም ሆነ የተቃዋሚውን አካሄዱን መከታተል ለምን አይነት ለውጥና ስርአት የቆመ መሆኑን ለማወቅ ይረዳል።የዃላ ዃላም “አሶስጄ መጣሁ አሶስጄ” ከሚለው እንጉርጉሮ ያድናል።

“ከወጣ-ገባ፣ቦልቼ-ቦልቼ” ቁማርተኞች፣የመንግሥትና የፓለቲካ ቡድኖች እንጠንቀቅ!!

አገሬ አዲስ

ትግል ከሰው ጋር እንጂ ከዐውሬ ጋር ከሆነ አደገኛ ነው፡፡ ሕወሓት ከጥንስሱ ጀምሮ መቼም ቢሆን በሰዎች ተመርቶ አያውቅም፡፡ ይህ ድርጅት ከመነሻው በሰው መሰል አራዊት እንደሚመራ የታወቀ ሆኖ ሳለ ከእባብ ዕንቁላል ዕርግብ ይፈለፈል ይመስል ከዚህ ቡድን መልካም ነገርን የሚጠብቁ ሞኛ ሞኝ ፍጡራን ሲስተዋሉ የሚገርም ነው፡፡ እነዚህ የሕወሓት ሰዎች የራሳቸው ጠባብ የአስተሳሰብ አድማስ ከፈጠረላቸው የትግሬ ዘር ውጪ ሌላውን ሰው በሰውነት ሊቀበሉ አይፈልጉም፡፡ ከትግሬ ዘር እንኳን ከነሱ ጎጠኛ አመለካከት ባለፈ ሰው ልሁን ብለው የሚፍጨረጨሩ ትግራውያንን ሳይቀር ከማሰርና ከማሰቃየት ብሎም ከመግደል እንደማይመለሱ በቅርብ ከረሸኑት የአረና አባል መረዳት ይቻላል፡፡ ይህ ሰሞኑን የገደሉት ኢትዮጵያዊ ትግሬ ለድርጅቱ አራተኛ መስዋዕት ሲሆን አብርሃ ደስታም በእሥር የሚማቅቅ ፀረ-ሕወሓት የሆነ ትግራይ በቀል ድንቅ የኢትዮጵያ ልጅ ነው፡፡ ኢትዮጵያዊነታቸውን ክደው ለጥቅምና ለዘረኝነት ያልተምበረከኩ፣ ከነፃነት ትግሉም ጎን የተሠለፉ ብዙ ተጋሩ መኖራቸውን ማወቅ አለብን፡፡ የእናት ሆድ ዥንጉርጉር ነው፡፡

በዚህች ማለዳ የሰማነው አሳዛኝ ዜና አለ፡፡ ይሄውም ሀብታሙ አያሌው ለህክምና ወደ ውጭ ሀገር እንዳይሄድ በወያኔው ፍርድ ቤት መጓተቱን ተመርኩዞ ባለቤቱ በድንጋጤ ራሷን ስታ መውደቋ ነው፡፡ ይህን ግፍ እግዚአብሔር እየመዘገበው ነው፡፡ “ዳኛው አልተገኙም” ብሎ ጣር ላይ በሚገኝ ዜጋ ላይ መቀለድ ከሰው ቢቀር ከፈጣሪ ምን መቅሰፍት ሊያመጣ እንደሚችል እነዚህ ደናቁርት የወያኔ ባለሥልጣናት አልገባቸውም ማለት ነው፡፡ በጥይት መግደል – ምክንያት ኖረውም አልኖረውም –  “ጀግንነት”ና ለሰውም የመራራት ያህል ነው፡፡ በራስ የወደፊት ዕድል ላይም አለመጨከን ማለት ነው፡፡ በገዛ የወደፊት ትውልድ ላይም መጥፎ ጠባሳ አለማሰቀመጥ ማለት ነው – በጥቅሉ በእጃችን ውስጥ በሚገኙ ምሥኪን ዜጎች ላይ መጨከንና አለመጨከን በራስ ሕይወት ላይ ሣይቀር ብዙ አንድምታ አለው፡፡ እነዚህ የሰይጣን ልጆች ግን በእግዚአብሔር ፍጡር እንዴት እንደሚጫወቱ በአግራሞት እያየን ነው፡፡ የነዚህን አጋንንት መጨረሻ የሚያይ የታደለ ነው – በፈጣሪ ፍርድ ብዙ ይማርበታልና፡፡ ሬሣቸውን ውሻና ጅብ ሲጫወትበት ይታየኛል፡፡ በጣም ክፉዎችና የክፉ ክፉዎች እንደመሆናቸው የፈጣሪ ቅጣት ከዚህ መልስ የሚባል አይሆንም፡፡ ከነሱ የበለጠ ዐረመኔ ልኮ ኢትዮጵያን የወረሳትን የጠነባና የከረፋ የማፊያና የአፓርታይድ ሥርዓት እንደሚያጸዳ አለአንዳች ጥርጥር አምናለሁ፡፡  ምድሪቱን በዘረኝነት አረንቋ ስላጨቀዩዋት የእግዚአብሔር ቁጣ ከአፎቱ ሲወጣ በሚፈጠረው መብረቃዊ መቅሰፍት አንድም ወያኔ ለወሬ ነጋሪ የሚተርፍ አይመስለኝም – አያያዛቸው ወደዚህ ዓይነቱ አርማጌዴዎናዊ ኹነት የሚያመራ ነው፤ ምሕረትን ለማያውቅ ፈርዖን የሚታዘዘው ተኩሶ የማይስት ሳዖል ወይም በአህያ መንጋጋ ድባቅ የሚመታ ሦምሶን ነው፡፡ ነገረ ሥራቸው ሁሉ “ፈጣሪ ሆይ! አባታችን ዲያብሎስን ለማስደሰት የምንሠራው ግፍና በደል ሁሉ ቋቱን አልሞላ ብሎ ይሆን ወይ እስከዚህ ጨክነህ ዕድሜያችንን በማንዘላዘል አሣራችንን የምታበዛው? ለምን ከዚህ የእሳት ወንበር በቶሎ አንስተህ አትገላግለንም? ለምን ወንጀላችንን ታበዛህ?” እያሉ እግዜር ከአራት ኪሎ ቤተ መንግሥት እንዲያስወጣቸው የሚለምኑ ይመስላሉ፡፡ እንጂ በነሱው ምክንያት የአልጋ ቁራኛ የሆነን ዜጋ ለህክምና ከሀገር አትወጣም ብሎ መጨከን ቢቻል በምድር ያ ቢቀር በሰማይ የሚያስጠይቅ መሆኑን አጥተውት አይደለም፡፡ ዛሬ ባይሆን ነገ፣ ነገም ባይሆን ከነገ ወዲያ እነሱም በተፈጥሮ ወይም በአደጋ ወይም በጦርነት እንደሚሞቱ ማወቅ ነበረባቸው፡፡ ሞት ለማንም የማይቀር ርስት ነው፡፡ እንደ አጠቃላይ ሕግ ሞትን ማታለልና ማዘግየት ወይም ከነጭራሹ ማስቀረት አይቻልም፡፡ ትልቁ ጸሎት መሆን ያለበት አሟሟትን እንዲያሣምርልን ፈጣሪን መለመን ነው – እንደወያኔ ለይቶልን ካልታወርን፡፡

ሰዎች ከሰዎች ጋር ቢታገሉና ቢሸናነፉ ያለ ነው፡፡ ኃይለኛው ደካማውን ያሸንፋል፡፡ ደካማውም ልባም ከሆነ አሸናፊውን ኃይል በማክበር መሸነፉን አምኖ ይገዛል፡፡ ኃይለኛው አሸነፍኩ ብሎ ግፍና በደል ቢፈጽም ለራሱ ዕዳ እያስቀመጠ ነውና ከዚህ መጥፎ ድርጊት መታቀብ ይኖርበታል፡፡ ማሸነፍ ብርቁ የሚሆንበት አሸናፊ ኃይል ወደማማው ከወጣ ግን ተሸናፊው መፈጠሩን እስኪራገም የግፍ ጽዋን ይጨልጣል፡፡

በሀገራችን አሁን የምናየው አሸናፊ ማሸነፍ ብርቁ የሆነ ፈሪ ኃይል ነው፡፡ ለምን ቢባል የጀግና አሸናፊ ቢሆን ኖሮ ፍቅርና ትዕግስት ተፈጥሯዊ ባሕርያቱ ይሆኑና ታጋሽና በፍቅር የሚያስተዳድር ኃይል ይሆን ነበር፡፡ እንዳለመታደል ሆኖ ግን ይህ ኃይል ማሸነፉን እንኳን ለማመን 25 ዓመታት ያልበቁት ገና ጦርነቱን ያልጀመረ ያህል የሚሰማው እጅግ ቦቅቧቃና ጥላውን ሣይቀር የሚጠራጠር ፈሪ ኃይል ሆነና ተቸገርን፡፡ እኛ መሸነፋችንን ለመግለጥና ሆዱን ለማራራት ብንሰግድለትም አላምነን አለና ባጎነበስንበት ጦሩን በጀርባችን ይወደውድብን ገባ፡፡ ሽንፈታችንን ለማሳመን ምን እናድርግ? የፈሪ አሸናፊ ለጠላትም አይስጥ፡፡ መከራ ነው፡፡

ይህን ዓይነቱን ጠላት ለመርታት ልዩ ሥልት መቀየስ ሲገባ በሰላማዊ መንገድ ታግዬ እጥለዋለሁ የሚሉትን የጅሎች ፈሊጥ መከተል ተራ በተራ ግን በሂደት ሁሉንም ታጋይ ለሽንፈትና ለሥልታዊ ዕልቂት የሚዳርግ ነው፡፡ ይህንን እውነት ደግሞ ባለፉት ከ40 የማያንሱ ዓመታት ውስጥ በተግባር አረጋግጠናል፡፡

በኢትዮጵያ ታሪካዊ ጠላቶች የሚመከርና በሁሉም ረገድ የሚታገዝ  ወያኔን የመሰለ ኃይል እንዴትና እነማንን ማጥፋት እንዳለበት ጠንቅቆ ያውቃል፡፡ ስለዚህም ሰዎችን ብቻ ሣይሆን ተቋማትንና ተስፋን ራሱን ጭምር ድምጥማጣቸውን ማጥፋት ዋና ዓላማው ነው፡፡  የኢትዮጵያ አንድነት አንዱ ምሰሶ የነበረውን የዐማራን ብሔር ከመነሻው ጀምሮ እንደሚያጠፋው በፕሮግራም ቀርፆ ለመሰሎቹ ሲሰብክላቸውና ሲታገል የነበረው፣ ለተግባራዊነቱም ላለፉት 40 ዓመታት ሲታክት የቆየው በተጨማሪም የኦርቶዶክስን ሃይማኖት ድራሹን ለማጥፋት በካህን መሣይ ጳጳሣትና ኤጲስ ቆጶሣት ተጋዳላዮቹ ቤተ አምልኮውን ወርሮ ኦና ማስቀረቱ፣ ምዕመናኑንም ለቀበሮና ለተኩላዎች ማስረከቡ ኢትዮጵያን የማፈራረስ ትልቁ ግብ አካል እንደነበር ተደጋግሞ የተነገረ ነው – የገባውና የነቃ አካል ተገኝቶ ይህን ሸውራራ ጉዞ ለመግታት ባይቻልም ሃቁ ይሄው ነው፡፡

ሌላው የወያኔ ጥቃት ሰለባ ደግሞ ተስፋ ነው፡፡ ተስፋ ትልቅ ስንቅ ነው፡፡ አንድ ሰው ተስፋ ሲያጣ ነው መሞት የሚጀምረው፡፡ ፈረንጆች The last thing to lose is hope የሚሉት ወደው አይደለም፡፡ ልትሞት ደቂቃዎች ቀርተው በጠና ታመህ ሳለ በተስፋ ድነህ ያጣሃውን ነገር ሁሉ ስታገኝ የምታየው በተስፋ ነው፡፡ ቤሣ ቤስቲን አጥተህ በመደህየትህ የማዘጋጃ ቤት ቱቦ ሥር እያደርክ ሳለ ነገ ከብረህ ቪታራና ቪ8 መኪና ይዘህ በአዲስ አበባ አውራ ጎዳናዎች ስትዘማነን የምታየው በተስፋ ነው፡፡ ልጅ የማትወልጅ መካን መሆንሽ በሀኪሞች ተነግሮሽ ሳለ አንድ ቀን እግዜር ብሎልሽ ወንድ ልጅ ከነቃጭሉ ዱብ አድርገሽ ስሜቱ የጎፈነነውን ባልሽን አስደስተሸ በአዲስ መልክ ከባልሽ ጋር የፍቅር ቄጤማ እንደምትቀነጥሽ የምታልሚው በተስፋ ነው፡፡ ተስፋ ብዙ ነገር ነው፡፡ ከመኖር ወዳለመኖር የሚመልስ ዋና የሕይወት ቅመም ነው፡፡ ለዚህም ነው ሰው ተስፋ ካጣ ሁሉንም ነገረ እንዳጣ የሚቆጠረው፡፡ ለዚህም ነው ሰው ተስፋ ሲያጣ መሰቀያ ገመዱን ይዞ ወደሚቀርበው ዛፍ በመሮጥ የሚንጠለጠለው ወይም ወዳንዱ ፎቅ ወጥቶ የሚፈጠፈጠው ወይም ብልቃጥ መርዙን ጨልጦ ባዶነት ከወረሰው የቀቢፀ ተስፋ ዓለም የሚገላገለው፡፡ የተስፋ ወርድና ቁመት በሦስት ሆሄያት ይወሰን እንጂ ትርጓሜው ጥልቅና የዓለማችን ኑባሬ ዓይነተኛው ግብኣት ነው፡፡ ካለ ተስፋ ቢዋል አይታደርም ወይም ቢታደር አይዋልም፡፡ እምነት፣ ተስፋ፣ ፍቅር የሕይወት ቋሚ ምሰሦና ወጋግራ መሆናቸው የሚነገረውም ለዚህ ነው፡፡

ወያኔዎችና ላኪዎቻቻው ይህንን እውነት በደንብ ይረዳሉ፡፡ የገጠመን ጠላት ቀላል አይደለም፡፡ ያለህን ማናቸውንም ነገር ቀምቶ ባዶ የሚያስቀር ከባድ ጠላት ነው ከጥልቁ የእሳት ባሕር ወደምድራችን የተላከብን፤ ግን አላወቅነውም፡፡ ሁሉን ነገር ተቀምተን ከተስፋ ጋር እንኳን እንዳንኖር እያደረጉን ነው፡፡ ታች አምና አንዳርጋቸውን ለመጥለፍ ያን ሁሉ መስዋዕትነት የከፈሉት – ያው የኛው ሀብትና ንብረት ቢሆንም – አንድን የሕዝብ ተስፋ ለማንጠፍ ነው፡፡ ሀብታሙን የሚያጠፉት ተስፋችንን ለማጥፋት ነው፡፡ ፕሮፌሰር ዐሥራትንና ሌሎች ዕንቁ ዜጎቻችንን የገደሉብን ተስፋችንን ለማጨለም ነው፤ እሥር ቤቶችን በተስፋዎቻችን የሞሉት ተስፋችንን ለማደብዘዝና በሂደትም ለመግደል ነው፡፡ ይህን አባባል ልብ በል፡- “ከጓደኞቿ ወጣ ያለች ማሽላ አንድም ለወፍ አንድም ለወንጭፍ”፡፡ አዎ፣ ሁላችንም በግ ሆነን “ባባእ” እያልን እነሱ እንዳደረጉን ከሆን ለተወሰነ ጊዜ ይታገሱን ይሆናል፤ “አይ፣ አገዛዛችሁን በቅጡ አድርጉት፤ ለሰሚ ሣይቀር የሚሰቀጥጠውን ግፍና በደል መፈጸማችሁን አቁማችሁ በወጉ አስተዳድሩን፡፡ ግዴለም በለስ ቀንቷችኋልና የዳበረ ዴሞክራሲያዊ ባህል ኖሮን ባንመርጣችሁም መግዛቱን ግዙ – ግን ሁለመናችሁን አሳውራችሁ የለየላችሁ ዘረኞችና ነፍሰ በላዎች አትሁኑ፡፡ ሀገሪቱ የሁላችንም ናት፤ ደግሞም ጠባይ ካለን ለሁላችንም ትበቃናለች….” ብለህ ሃሳብና ምክር የምትሰጥ ከሆነ ከጓደኞችህ በልጠህ ነቅተሃልና ለወፍ ወይ ለወንጭፍ ትዳረጋለሁ፡፡ ስለዚህ አንተም በዚህ አባባልህ የወደፊት የሕዝብ አለኝታና የነገ ተስፋ ነህና የሕዝብን ተስፋ ለማቀጨጭ ሲባል ጭዳ ትሆናለህ፡፡ ደናቁርቱ ወያኔዎች ያልገባቸውና የማይገባቸው ትልቅ ነገር ደግሞ በሠይፍ የሰው አንገት የሚቀነጥሱ የነሱም አንገት በሠይፍ የሚቀነጠስ መሆኑን ነው – “የሰው በልቶ አያድሩም ተኝቶ” ይባላል፡፡

ነገር ግን ይህን ልብ በል! መግደል መቼም ቢሆን መፍትሔ አምጥቶ አያውቅም፡፡ ለተወሰነ ጊዜ እውነተኛ ሰላም የሌለበት እፎይታ ያመጣ እንደሆነ እንጂ መግደል ዘላቂ ሰላምን ያመጣበት ሁኔታ እስካሁን የለም – መግደል መግደልን ይተካልና፡፡ ፍቅርና መተዛዘን ግን የሚተካው ሌላ ፍቅርንና መተዛዘንን ስለሆነ የዘላቂ መፍትሔ ዋና መሠረት መሆኑ አይካድም፡፡

ወያኔዎች ግን ሥጋና ጅማታቸው ከምን ተበጅቶ ይሆን እንዲህ በግድያ የሚደሰቱት? የአንጎላቸው ሥሪት ከምን ይሆን? እርግጥ ነው እነዚህን መሰል ወንጀለኞች የኤክስና ዋይ ክሮሞሶሞቻቸው ተፈጥሯዊ ስብጥርና ውህደት በተገቢው መንገድ ያልተሰደረና ባሕርያቸው ለወንጀለኝነት የቀረበ እንደሆነ አንብቤያለሁ፤ የሚገርመኝ ግን ይህ ሁሉ የወያኔ ጀሌ እንዴት አንድ ዓይነት ተፈጥሯዊ ግድፈት (ደፊሸንሲ) ሊኖርበትና ግም ለግም ተያይዞ ሊያዘግም እንደቻለ መረዳት ያቃተኝ መሆኔ ነው፡፡ በአመራርም በተመሪም ቦታ የሚገኙ ብዙዎቹ ወያኔዎች ከሕጻንነት ጀምሮ የተሰበኩበትና አእምሯቸውን ያንሻፈፉበት አንዳች ጠማማ ስብከት እንዳለ አምናለሁ፡፡ ግን ያ መርዘኛ ስብከትና ሥነ ልቦናዊ ጥመት በማኅበራዊ ተራክቦና በጊዜ ሂደት ሊሰክን ያልቻለው ለምን ይሆን? ብዬ ብዙውን ጊዜ እጨነቅላቸዋለሁ፡፡ ለተበዳይ ብቻ ሣይሆን ለበዳይም መጨነቅ ይገባል – እርሱም ከተበዳዩ ባልተናነሰ ያሳዝናልና፤ ሰው መቼም ወዶ አይደለም ሰውን ከመሬት ተነስቶ የሚገድለው ወይም የሚያሰቃየው፡፡ በሌላ በኩል ደግሞ ጥቂት የማይባሉ ትግሬ ወንድምና እህቶቻችን ይህን ያህል የለወጣቸው ቀደም ሲል ሌሎቻችን ምን በደልና ጥፋት አድርሰን ይሆን? ብዬም አስባለሁ፡፡ በርግጥ ይህን ያህል ሊያስቀይማቸውና በኛ ላይ ክፉ እንዲሆኑ ያስቻለ በደል ፈጽመን ከሆነ እናስታውስና ይቅርታ እንጠይቅ፤ ከዚያም ይቅር ተባብለን ይህን አስጠሊታ ታሪክ እንለውጠው፡፡ ይቻላልም፡፡ በዚህ ጉዞ ግን የትም አንደርም፡፡

ከፍ ሲል ለመግለጽ እንደሞከርኩት ተስፋም ይገደላል፤ ተስፋም ይሞታል፡፡ ተስፋ ሲገደል ሕዝብ አንገቱን ይደፋል፡፡ ተስፋ ሲያንሠራራ ሕዝብ አንገቱን ቀና ያደርጋል፡፡ አንገቱን ቀና ያደረገ ሕዝብ ለአገዛዝ አይመችም፡፡ ለአገዛዝ የማያመች ሕዝብ ውስጡ ተስፋ ያረገዘ እንደሆነ መገመት አይከብድም፡፡ የሕዝብ እውነተኛ ተስፋ መሆን ደግሞ ብፁዕነት ነው፡፡ ከብዙ ትንንሽ ተስፋዎች ደግሞ አንድ ትልቅ ተስፋ የተሻለ ነው፡፡ በብዙ ትንንሽ ተስፋዎች ውስጥ ብዙ ሣንካዎች ሊኖሩና ተስፋን ወደ ቀቢፀ ተስፋነት ሊለውጡ እንደሚችሉ መገንዘብ አስፈላጊ ነው፡፡ የብዙ ተስፋዎች የጋራ ሕልም በብዙ የተናጠል ምኞቶችና የማይቀራረቡ ፍላጎቶች ምክንያት ሊጨነግፍ እንደሚችልም መረዳት ብልህነት ነው፡፡ ስለዚህ ተስፋን ከተስፋነት ወደ እውንነት ለማሸጋገር ብዙ ትግል አለ፡፡ በዋናነት ግን ብዙ ተስፋዎችን ወደአንድ የተማከለ ተስፋነት መለወጥ ጊዜ የማይሰጠው አንገብጋቢ ጉዳይ መሆን ይርበታል፡፡ በብዙ ኩይሣዎች ሥር ብዙ የምሥጥ ነገሥታት አሉ፡፡ በብዙ ተስፋ ፈንጣቂ ንቅናቄዎችና ማኅበራዊ ስብስቦች ውስጥም ብዙ ፕሬዝደንቶች አሉ፡፡…ችግር ነው፡፡…

ለመሆኑ በዚህ ድቅድቅ ጨለማ ውስጥ የሕዝብ ተስፋ ልትሆኑ የምትችሉ ሻማ ልጆቻችን ወዴት አላችሁ? ተስፋነታችሁስ እስከመቼ ነው? ልብ አድርጉ፣ ተስፋ እንደማንኛውም ሕይወት ያለው ፍጡር ይጸነሳል፤ ይወለዳል፤ ያድጋል፤ እንደየሁኔታውም ታሞ ወይም በድንገተኛ አደጋ ይሞታል፡፡ የጫጫ ተስፋን ለማዳን ከባድ የመሆኑን ያህል የተወለደ ተስፋን ተንከባክቦ በማሳደግ ለፍሬ ማብቃትም አስቸጋሪ ነው፡፡ ሁሉ ነገር ለጊዜ ተገዢ መሆኑን ልብ ማለትም ተገቢ ነው፡፡ ሕዝብ ባህር ነው፤ ሕዝብ ሁሉን ያውቃል፡፡ ሕዝብን ዝም ማሰኘት እንጂ እንዳያስብና እንዳያውቅ ማድረግ ግን አይቻልም፡፡ ሕዝብ ሆን ብሎ ይታለላል እንጂ ባለማወቅ ተጭበርብሮ አያውቅም፡፡ ሕዝብ ዕድሉን ካገኘ አገርን አፍርሶ መገንባት የሚያስችል እምቅ ኃይል አለው፡፡ ሕዝብን ንቆ መጓዝ የት እንደሚያደርስ ለማወቅ ቀ.ኃ.ሥንና ደርግን ማስታወስ ብቻ ይበቃል፡፡

በነገራችን ላይ የአቶ አሰፋ ጫቦን “ትቼው ረስቼው” ክፍል አንድ መጣጥፍ ካነበብኩ ወዲህ እነፕሮፌሰር በየነ ጴጥሮስን ነፍሴ ተፀየፈቻቸውና እንዴት ሊያስጠሉኝ እንደጀመሩ አትጠይቁኝ፡፡ የሥልጣን ሱስና ፍቅር እንዲህ ያደርጋል? በስማም!!!! ሀገራችን እንዴቱን ያህል ተረግማለች እባካችሁን?

ይድረስ ለኢሳትና እሳታዊይን ሁሉ……….!!!!!!

የህወሃት ብሔራዊ መረጃ በመሐበራዊ የመገናኛ ዘርፎች ላይ የሚያደርገዉን አፈናና ክትትል በተመለከተ የጥቂት ወራቶችን ሪፖርት ለሚመለከተዉ አካል አስተላልፏል።
በዚህም መሰረት የብሔራዊ መረጃዉን መድብለ ሪፖርት አጠርና ጠቅለል ባለ መልኩ ለሚመለከታችሁ ሁሉ ለማድረስ እንሞክራለን…

ኢሳትን 24 ሰአት ከማሳደድ ይልቅ ቃናን 24 ሰአት ማንጎድጎድ ስኬታማ ዉጤት እያመጣ ነዉ። ያለዉ የብሔራዊ መረጃዉ በተያያዘ መልኩ የተለያዩ የመሐበራዊ የመገናኛ አዉታሮችን ማለትም እንደ ዘሐበሻ የመሳሰሉ አደገኛ የተባሉትን ድህረ ገጾች ለማዳከም እና ለማጥፋት ተጨማሪ የበጀት እቅዶችን ዘርግቷል።

የኢትዮጵያ ህዝብ በብዛት ትኩረቱን ወደ ቃና ቴሌቪዥን እያደረገ እንደሚገኝና ኢሳትን እና ተዛማጅ የመረጃ አዉታሮችን የማዳመጡ እና የመከታተሉ ሁናቴ እንዲባረድና እና እንድጠፋ እየተደረገ ያለዉ እንቅስቃሴ ስኬታማ ዉጤት እያመጣ ነዉ ያለዉ ብሐራዊ መረጃ ቃናን የመሰለ አደገኛ ህዝባዊ ጠላት በሐገራችን ላይ ተክሏል። ከመረጃ ክፍሉ አስገራሚዉ ተዉኔተ ሪርት ዉስጥ ቃና በሐገራችን ላይ ሊያስከትል የሚችለዉ አሉታዊ ተጽእኖ በማላገጥ መልኩ ዳሶታል።

እንደ ሪፖርቱ ከሆንበ ለምሳሌ የሐሰት ቋት ስርጭት ክፍሉ ኢቢሲ ላይ ሊደርስ የሚችለዉ የዉድቀት አደጋ ሲሆን ይህዉም የማስታወቂያ እና የፕሮፓጋንዳ በተለይም ህወሃታዊ ድሰቶች ኪሳራ ላይ እንደሚወድቁ ሲብራራ አዉራ የማስታወቂያ ድርጅቶችም ፊታቸዉን ወደ ቃና እያዞሩ መሆኑ እንዲሁም የልማታዊ አርቲሶችን ቅሬታ በተመለከተ ጥቂት ተብሏል።

ነገር ግን የብሔራዊ መረጃዉ ኢቢሲን በተጭማሪ በጀት እና በድጎማ ማቆየትን እንደ መፍትሄ ሲያቀርበዉ ልማታዊ አርቲስቶቹን በተመለከተ ከቃና ጋር በመተባበር የትርጉም ድምጽ አገልሎት ላይ እንዲሳተፉ በሚል መልኩ ቀልዶባቸዉ ያልፋል የዚህ የብሔራዊ መረጃዉ እቅድ እንደሚያመልክተዉ ከሆነ በቅርቡ ከልማታዊ አር..ቲስቶቹ መካከል የሰራዊት ፍቅሬን እና የሙሏለምን ድምጽ በቃና ተከታታይ ድራማ ላይ እንደምናደምጠዉ ተስፋ አለን። የለቅሶ ዉጤት ነዉ!!!

ብሐራዊ መረጃዉ ተንኮለኛነቱን በማጉላት ረገድ ኢሳትንና መሰሎቹን በከፍተኛ ሁኔታ ለማዳከምና አዉራ ተወካዮችን በተለያየ መንገድ በማጥቃትና እና ከጨዋታዉ ለማውጣት . . . .ስም በማጥፋት፣ ቤተሰቦቻቸዉን በማነጋገርና በማሰር፣ እንዲሁም በድርድር፣ በማባበል፣ በቤተሰቦቻቸዉ ላይ ኢኮኖሚያዉ ተጽኖ በመጣል የሚከወኑ የግፍ አፈጻጸሞች በዉስጡ ይገኙበታል።

የአፋኙ መደብ.. ብሔራዊ መረጃ በብዙ ሐገራት ተወዳጅ ያልሆነዉንና የስንፍና ቫይረስ ስርጭቱን ” የቃና ቴሌቭዥን “በኦሮምኛ ቋንቋ ተተርጉሞ ለህዝብ እንዲተላለፍ በማድረግ ኢሳት ላይ እየተተገበረ የሚገኘዉን የሚዲያ አፈና ዘዴ የነጃዋር መሐመድ የድካም ዉጤት በሆነዉ የኦሮሚያ ሚዲያ ኔትወርክ ላይ ለመፈጸም በጥብቅ እየሰራ ለመሆኑ ሪፖርቱ ላይ ተገልጿል።

ዉድ ኢትዮጵያዊያን ወገኖቻችን በሙሉ ይህ የወንጀለኛዉ የብሔራዊ መረጃ መዋቅር ከኢስት እስከ ፌስ ቡክ ድረስ የተዘረጋ የመጨረሻ መፍጨርጨር መሆኑን እንድትገነዘቡ እያሳሰብን አቀጣዩ በፍስ ቡክ ላይ የያካሐዱትን ተራ የአፈና እንቅስቃሴ ለመመልከት እንሞክራለን፡፡

ዜና በልኡል አለም

(ዘ-ሐበሻ) ከአንድ ሰዓት በኋላ ኮንሰርቱ ይጀምራል:: ቴዲ ትናንት ካናዳ የገባው ከስንት መከራ በኋላ ነው:: ለካናዳ ኢምባሲ የቭዛ ጥያቄ ያቀረበው ከ3 ወራት በፊት ነበር:: የካናዳ ኢምባሲም ከወንጀል ነጻ ለመሆኑ ከፖሊስ ወረቀት እንዲያመጣብ ይጠይቀዋል:: የአዲስ አበባ ፖሊስ ይህን ወርቀት ለመጻፍ ለ3 ወራት አጉላልቶ የኢትዮጵያው የባህልና ስፖርት ፌስቲቫል ከተጀመረ በሗላ ቢሰጠውም የካናዳ ኢምባሲ ወዲያው ለቴዲ ቭዛ በመስጠት ተባብሯል:: ቴዲም ወዲያው ትኬቱን አስተካክሎ ከነባለቤቱ ቶሮንቶ ይገኛል:: ጉዞ ወደ ቴዲ ኮንሰርት::
ኮንሰርቱ የሚደረግበት አድራሻ: 11 Polston St. Toronto ON

አቶ ያሬድ ጥበቡ፤ የቀድሞው የኢትዮጵያ ሕዝብ ዴሞክራሲያዊ ንቅናቄ (ኢሕዴን) መሥራችና ሊቀመንበር፤ ስለ ድርጅቱ አመሰራረት፣ የትግል እንቅስቃሴ ታሪካዊ ሚናዎችና ከኢሕዴን ወደ ብሔረ አማራ ዴሞክራሲያዊ ንቅናቄ (ብአዴን)መለወጥ ይናገራሉ።

“ኢሕዲንን ስናደራጅ የነበረን ስሜት መሸጋገርያ፣ ጠብቆ ማቆያ ድርጅት እንጂ፤ የበፊቱን ኢሕአፓ በነበረው ጥልቀትና ጥንካሬ ተክተን ሌላ የጥቁር ቦልሼቪክ ፓርቲ፤ ሌላ የሶሻሊስት ፓርቲ እንመሠርታለን የሚል መመጻደቅ በውስጣችን አልነበረም።” – ያሬድ ጥበቡ

“የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋህዶ ቤተ ክርስቲያን አስተዋጽኦ” በሚል ርዕስ በኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን የሰንበት ትምህርት ቤቶች ማደራጃ መምሪያ ማኅበረ ቅዱሳን የአሜሪካ ማዕከል በፕሪንስተን ከሚገኘው የሴሜቲክና የአፍሮ እስያ ከፍተኛ ምርምርና ጥናት ተቋም (The Institute for Advanced Semitic Studies and Afroasiatic Studies)  በመባል ከሚታወቀው ክፍል ጋር በመተባበር ሐምሌ 24 2008 ዓም ዓውደ ጥናት እንደሚያዘጋጅ ተገለፀ። ዓውደ ጥናቱ በዋናነት የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን በተለያየ ዘርፍ ለኢትዮጵያና ለዓለም ያበረከተችውን አስተዋጽኦ በጥልቀት እንደሚዳስስ ታውቋል።

* የሰሜኑ ኮከብ አብርሃ ደስታ እንኳንም ተፈታህ  !
* ከአብርሃም ደስታ እስከ ሃብታሙ አያሌው

የሰሜኑ ኮከብ ወንድም አብርሃም ደስታ ከእስር እንደሚፈታ ቢገመትም ዘንድሮ ሲሆን እንጅ ሲባል ለማመን ተቸግሬያለሁና ዛሬን መቆየት ነበረብኝ ። እናማ የሰሜኑ ኮከብ ደፋሩና ለእውነት ግንባሩን የማያጥፈው የመቀሌው አብርሃም ደስታ ” እውነት ተፈታ ”  ሲባል ሰማሁ ፣ ደስ አለኝ !  አብርሽ
እንኳንም ከቤተሰብ ፣ ከዘመድ አዝማድና ወዳጅ አፍቃሪ ወገንህ ጋር ተቀላቀልክ እልሃለሁ ፣  አብርሽ   :)

ከሁሉ አስቀድሞ አብርሃም ሃብታሙ ከተኛበት ሲጎበኘው የሚያሳየውን ምስል ስመለከት በደስታ ኩራት ስሜቴን መቆጣጠር አቅቶኝ ማንባቴ አልቀረም … ሁለቱ ወንድሞች ገርድሰው የጣሉት ልዩነትና ህብረታቸው ሳውቀው ዛሬ እንደ ብርቅ ነገር አስደሰተኝ  ! በዚህ ዛቢያ ስማስን የዘር ፖለቲካው ክፋት አንደርድሮ ወደ ሌላ አቅጣጫ ወረወረኝ … ከምንም በላይ በበቀል ላይ የተመሰረተው ፖለቲካ አካሄድ አደገኛነት ታይቶኝ በደፈናውም ቢሆን መብተክተኬ ግድ ሆነ …

በእኛ ሐገር ዲሞክራሲያዊ የበቀል ፖለቲካ ሰለባዎችን አሰብኩና በደስታየ መካከል ከፍቶኝ ቆዘምኩ  :(  ስለ ፍትሃዊ ፣  ዲሞክራሲያዊ አስተዳደር እየተለፈፈና እየተደሰኮረ መሬት ላይ ያለው እውነታ ሌላ ነው ። ባሳለፍናቸው ሁለት አስርት ቅርብ አመታት በስደቱ የሆነውን እውነት ስለተናገርን ብቻ ”  አይናችሁን ላፈር ” ከተባሉት መካከል አንዱና ቀዳሚው ብሆንም ነገር ላለመቀላቀል ብቻ የእኛ ነገር ልተወው  ፣ መነሻየ ስለሆነው በሐገር ውስጥ እየሆነ ስላለው ፣ በዴሞክራሲያዊ በቀል ፖለቲካው ዳፋ ተጠቂ ስለሆኑት ትንታግ ወጣት ጎልማሳዎቹ ጥቃት ጥቂት ላውሳ  ..

የሰሜኑ ኮከብ የምንለው  አብርሃም ደስታና መሰክ ወንድሞች በሰላማዊ መንገድ ” ሐገር አለን! ” ብለው  ሀሳባቸውን በተለያየ መንገድ ሲገልጹ የገዥው አካል የጥቃት ኢላማ መሆናቸውን አስታወስኩት … እርግጥ ነው ብዙዎች በሐገር ወገናቸው ድጋፍ ከፍተኛ ትምህርት ተምረው ፣  ለሐገር ወገናቸው የድርሻቸውን ማድረግ እንዳይችሉ መስራት የሚችሉበት እድሜያቸው ወህኒ እየበላው ነው … ለሃገራቸው ቀናኢ ሆነው ድምጻቸውን ባሰሙ በቀጥታና በስውር ተንኮል ፣ በበቀል ፖለቲካ  እየተጠለፉ ነው … ቤተሰብና ቀሪ ዘመናቸው በፖለቲካ አረንቋ ውስጥ ተዘፍቆ በበቀል ሲገለሉና ሲሰቃዩ  ለመገኘቱ እውነት ማሳያ ታይተው የጠፉ ፖለቲከኞች ፣ ጋዜጠኞችና ልሂቃን ሞልተውናል !…

ለዲሞክራሲያዊው የበቀል ፖለቲካ አካሄድ ጥሩ ማሳያ ብዙ ወንድም እህቶች ቢኖሩም ህክምና ለማግኘት በስቃይ ላይ ሆኖ ደጅ የሚጠናው ጎልማሳ ፖለቲከኛ ሐብታሙ አያሌው በቅርብ የምናገኘው አስረጅ ማሳያ  ይመስለኛል  ! ከራሱ ከገዥው ፖለቲካ ፖርቲ ተፈልቅቆ የወጣው ሐብታሙ እውነትን ተከትሎ የተጓዘበት መንገድ ለወህኒ ዳርጎት ፣ በዚያው በወህኒ የተፈጸመበት በደል ህመም በሽታውን አባብሶበት ፣  ከወንጀለኛነት ነጻ ተብሎ ሲለቀቅም የአቃቤ ህግ ይግባኝ ክስ የሀብታሙን የመንቀሳቀስ ህገ መንግስታዊ መብት አሳግዶታል  !   ሃብታሙ  በጸና ህመሞ አልጋ ላይ ሆኖ ነፍሱን እንዲታደጉ ደጋግሞ አቤቱታ ያቀረበላቸው የፍትህ አካላት የሃብታሙን የነፍስ አድን ጥያቄ ማስረጃ ተቀብለው ሳለ ውሳኔ ለመስጠት በቀጠሮው አልገኝ ብለው  ቸግሮናል  !  ይህ መሰሉ ግፍና በደል ስሙ ማን ይባላል  ? እስኪ ንገሩን ?

በዜጋው ላይ የዘር መድልኦ ነግሶ ፣ ግፍ ልኩን አጥቶ ፣ ፍትህ ሲዛባ ፣ የወጣው ሐገር መመለስ ሞት መስሎት ፣ ሐገር ያለው ነፍሱ በሬ ሃገሩን ጥሎ መውጣት ሲሆን ሕልሙ ማየት የሚያመውን ያህል ህመም አለ አልልም!  ዲሞክራሲያዊው የበቀል ፖለቲካ አካሄድ ሃገሬውን ሐገር አልባ ስሜት አውርሶ ተስፋ ቢስ እያደረገው ነው ! በተለይ እንደ ምክያታዊው ወጣት ፖለቲከኛ እንደ  አብርሃ ደስታ ያሉት ወንድሞች ጥፋተኛ ተብለው  ያሳሰራቸው ጉዳይ አላሳምን ብሎን ፣ መታሰርን ስንቃወም ብንከርምም ፣  ሲፈቱ የምንደሰተው ከቤተሰቦቻቸው ጋር ስለተቀላቀሉ እንጅ የታሰሩበት ምክንያት አሳማኝ መረጃ ቀርቦና አሳምኖን አይደለም !

በእኛ ሐገር ፖለቲካ ቁማር ነው … ዘባተሎው ፖለቲካ ስልጡን መሪ አጥቷል  !  … ከሐገር እና ለወገን ጥቅም “ያገባናል ”  ያሉ ይጮሃሉ ፣ መንግስት ሰበብ አስባብ ፈልጎ ቀና ያሉትን አንገት ለመስበር ያሳድዳል ፣ ያስራል … ” ያገባናል ” ያሉት ጩኸት ላንዳፍታ ይነሳና ተራግቦ ይረሳል … ያነሱት የህዝብና የሐገር ጉዳይ ይረሳና ጀግኖቻችን “ፍቱልን”  ፣ ” አሳክሙልን! ” ብለን እንድንጮህ ያደርጉናል ፣ ሲፈልጉና ሲፈቅዱ አንገላተው ይፈቷቸዋል  ፣ የታመሙትንም ቢሆን ህመሙ በልቶ ሊጨርሳቸው ሲል ፈጣሪን ከፈሩ ህክምና ይሰጧቸዋል ፣ ፈጣሪን ካልፈሩ በበቀል አሽተው ይወረውሯቸውና እያለቀስን እንኖራለን   :(

የሰሜኑ ኮከብ አብርሃም ደስታ ከዚህ መሰሉ የእኛ ፖለቲካ አዙሪት ገብተህ ከወህኒ በመውጣትህ ደስ ብሎኛል ፣ ደስ ብሎናል  ! እነሱም የሚፈልጉት የታሰርክበት ጉዳይ አስረስቶ ” እንኳንም ተፈታህ ”  እንድንል ቢሆንም ርቀህባቸው ስለተጎዱ ቤተሰቦች ፣ ስለዘመድ አዝማድና ወገን አፍቃሪዎችህ ሲባል እንኳንም ተፈታህ   !

ወዳጅ የሐገር ልጅ አብርሽ አሽቃባጭ ሆነህ ከተደላደለው ወንበር እንዳሻህ መሆን ሲቻልህ ፣ ስለ እውነት ለወገኖችህ የከፈልከውን መስዋዕትነት ግን ማንም አይረሳውም !

እንወድሃለን  !

ነቢዩ ሲራክ
ሐምሌ 2 ቀን 2008 ዓም

ቆንጅት ስጦታው

“ከ4 ሚሊዮን አምፖሎች ውስጥ 15 ሚሊዮኑ ለተጠቃሚ ደርሷል” ዮሃንስ ሰ. (Addis Admass)

አዝናኝ እና አሳዛኝ የመንግስት ሪፖርቶች – በአዲስ መፅሀፍ
ስኳር፣ ኮንዶሚኒዬም፣ ወርቅ፣ ኤሌክትሪክ፣ አውቶቡስ …

ባለፈው ዓመት፣ የስኳር ምርትን 22 ሚሊዮን ኩንታል ለማድረስ ታቅዶ አልነበር? ለዚህም፤ ከ200ሺ ሄክታር በላይ አዲስ የእርሻ መሬት ተዘጋጅቶ፣ የስኳር አገዳ ይለማል ተብሎ ነበር – በትራንስፎርሜሽን እቅድ፡፡ ግን አልተሳካም፡፡ የለማው ተጨማሪ መሬት፣ 35ሺ ሄክታር ነው፡፡
ከእቅዱ ጋር ሲነፃፀር፣ 15 በመቶ ብቻ ነው፡፡ ከእቅዱ ውስጥ፣ ሩብ ያህሉን እንኳ ማሳካት አልቻለም፡፡
ነገር ግን፣ ይህንን ውድቀት እንደ ስኬት አስመስዬ ማቅረብ ብፈልግስ? በአምስት አመታት ውስጥኮ፣ በድሮው 30ሺ ሄክታር ላይ 35ሺ ሄክታር ተጨምሯል፡፡ ስለዚህ፣ የ115% እድገት ተመዝግቧል ማለት ይቻላል፡፡
በእርግጥ፣ በቅርቡ የታተመው አመታዊ የመንግስት ሪፖርት ላይ “215%” ተብሎ ተጽፏል፡፡ ግን ይሄ አይገርምም፡፡ ለምን ብትሉ፤ “ገና ምኑን አያችሁና!” እላችኋለሁ፡፡ ገና ብዙ ስህተቶችን ታያላችሁ፡፡ ለምን?
አገሩን ካጥለቀለቁት ብዙ አይነት እጥረቶች መካከል፣ “የቁጥር እውቀት እጥረት” (የሂሳብ እጥረት) አንዱ ነዋ፡፡
የመጀመሪያው ስህተት፣ ቁጥሩን ማሳሳት ነው (115% መሆን የነበረበት 215% ብሎ መፃፍ)፡፡ ሁለተኛው ስህተት፣ በ200ሺ ሄክታር (በ700%) ለማሳደግ ታቅዶ እንደነበር ሳይጠቀስ ይታለፋል፡፡
እናም … የ35 ሺ ሄክታር (115%) እድገት ተመዝግቧል ተብሎ እንደ ስኬት ሪፖርት ይቀርባል (በቅርቡ የታተመው የመንግስት አመታዊ መፅሃፍ ገጽ 116፡፡)
ሦስተኛው ስህተት፣ … የተመዘገበው “እድገት”፣ በአብዛኛው በከንቱ እንደባከነ አለመግለፁ ነው፡፡ እንዴት በሉ፡፡ የስኳር አገዳ ቢመረትም፣ አዳዲሶቹ ፋብሪካዎች ስራ አልጀመረም፡፡ የስኳር አገዳው ልማት 65ሺ ሄክታር ደርሷል፡፡ ነገር ግን፣ ከ35ሺ ሄክታር በላይ ማስተናገድ የሚችል የፋብሪካ አቅም እስካሁን የለም፡፡
ለዚህም ነው፤ በየአመቱ በመቶ ሚሊዮን ብር የሚገመት የስኳር አገዳ ምርት በከንቱ እንዲቃጠል የሚደረገው፡፡ ይሄ፣ የስኳር ኮርፖሬሽን ሪፖርት ውስጥ አይካተትም፡፡
እንዲያውም፤ የስኳር ፋብሪካዎቹ “በተቀመጠላቸው እቅድ መሰረት በመገንባት ላይ ናቸው” ይላል የብረታ ብረት ኮርፖሬሽን ሪፖርት፡፡ (ገፅ 112)
እውነታው ግን፣ እስከ አምና ድረስ ስራ ይጀምራሉ ተብለው ከነበሩ 10 አዳዲስ የስኳር ፋብሪካዎች ውስጥ፤ አንዳቸውም ምርት አልጀመሩም፡፡ የግማሾቹ ግንባታም፣ ገና በሃሳብ ደረጃ ላይ ነው፡፡ እውነታው ሌላ፣ ሪፖርቱ ሌላ፡፡
የማዕድን ሚኒስቴር ሪፖርትን ደግሞ ተመልከቱ፡፡ በተለይ በወርቅ ማዕድን ወደ 800 ሜሊዮን ዶላር የሚጠጋ የውጭ ምንዛሬ እንዲገኝ ታቅዶ እንደነበር ያስታወሰው የማዕድን ሚኒስቴር፣ በተግባር 320 ሚሊዮን ዶላር እንደተገኘ ገልጿል፡፡
ከእቅዱ በታች ነው፡፡ የስኳር ኮርፖሬሽንና የብረታብረት ኮርፖሬሽን፣ ውድቀትን ከመሸፋፈን አልፈው፣ እንደ ስኬት አስመስለው አቅርበው የለ? የማዕድን ማኒስቴርስ?
እቅዱ እንዳልተሳካ አልደበቀም፡፡ ይልቅ፣ እቅዱ ለምን እንዳልተሳካ በርካታ ምክንያቶችን ዘርዝሯል፡፡ በአለም ገበያ፣ ለወርቅ መቀነሱ፣ ወርቅ አምራቾችን አዳክሟል፡፡
በግል በየቦታው የወርቅ ፍለጋ ላይ የተሰማሩ ከመቶ ሺ በላይ “የቀን ሰራተኞች”፣ ግብር እንዲከፍሉ ሰፊ ዘመቻ መካሄዱም፣ የወርቅ ምርትን ያዳከመ ሌላው ምክንያት ነው ብሏል የሚኒስቴሩ ሪፖርት፡፡
በእነዚህና በሌሎች ምክንያቶች ሳቢያ፣ በተለይ ከወርቅ ይገኛል ተብሎ የታሰበው የውጭ ምንዛሬ አልተሳካም – በ500 ሚሊዮን ዶላር ጐድሏል፡፡
ነገር ግን፣ ይህንን “ለማካካስ” በሌሎች ዘርፎች ጥረት እንደተደረገና፣ ከእቅድ በላይ ስኬት እንደተመዘገበ የማዕድን ሚኒስቴር ገልጿል፡፡ ይህም የሆነው፤ “የጌጣጌጥ ንግድን በማስፋፋት፣ ከወርቅ የታጣውን የውጭ ምንዛሪ፣ ለማካካስ ታቅዶ በመሰራቱ ነው” ይላል ሪፖርቱ፡፡ አስገራሚው ነገር፤ በዚህ “ትልቅ ስኬት” አማካኝነት የተገኘው የውጭ ምንዛሪ፣ 2 ሚሊዮን ዶላር ብቻ ነው፡፡ ይሄ ነው፣ የ500 ሚ. ዶላር ጉድለትን ያካክሳል ተብሎ በሪፖርቱ የቀረበው፡፡
ግን መፍረድ ያስቸግራል፡፡ የትም አገር ቢሆን፣ የመንግስት መስሪያ ቤት ውስጥ መስራት ከባድ ነው፡፡
በኢትዮጵያ ደግሞ በጣም ከባድ ነው፡፡ የመንግስት መስሪያ ቤት፣ ቀስ በቀስ እይታን እየጋረደ፣ ሙያን እየሸረሸረ ከእውነታ ጋር ያራርቃል፡፡ በቃ፤ ሪፖርት ማሳመር …. የሁሉም ነገር መፍትሄ መስሎ የሚታያቸው ሰዎች ይበራከታሉ፡፡
ቢሆንም ግን፤ የንግድ ሚኒስቴር ሪፖርት ከሌሎች ይሻላል፡፡ እቅዱ እንዳልተሳካ በግልፅ ተናግሯል፡፡ ይህም ብቻ አይደለም፤ ከ2006 ዓ.ም ጋር ሲነፃፀር፣ የአምናው ገቢ በሩብ ያህል እንደቀነሰም አልቀበደም፡፡
ይህንን ግልፅነት ብናመሰግን ጥሩ ነው፡፡
የኤሌክትሪክ ኮርፖሬሽን ሪፖርትን ስታዩ ነው ልዩነቱ የሚገባችሁ፡፡ ነባሩን የ125 ሺ ኪ.ሜ የኃይል ማሰራጫ መስመር፣ በ130ሺ ኪ.ሜ ለማሳደግ ታቅዶ እንደነበር ይጠቅሳል – የኤልፓ ሪፖርት፡፡ እና በአምስት አመታት ምን ያህል ተሳካ?
የማሰራጫ መስመሩን 165 ሺ ኪ. ሜ ማድረስ እንደተቻለ ሪፖርቱ ይገልፃል (ገፅ 224)፡፡ በነባሩ ላይ ምን ያህል ጨመረ? 40ሺ ኪ፣ሜ ገደማ፡፡ ይሄን ከእቅዱ ጋር ስናነፃፅረው ሲሶ እንኳ አይሆንም፡፡ ነገር ግን፣ ኤልፓ “እቅዴ አልተሳካም” ብሎ እውነታውን አልተናገረም፡፡ በተቃራኒው፤ “በበጀት ዓመቱ ከተያዘው እቅድ አንፃር፣ አፈፃፀሙ 105 መቶ” … እንደሆነ ገልጿል፡፡
ወረድ ብሎ ደግሞ፤ “4 ሚሊዮን አምፖሎች ለአገልግሎት መስጫ ማዕከላት ተልከዋል፡፡ ከዚህ ውስጥ 15 ሚሊዮን አምፖሎች ለተጠቃሚ እንዲደርሱ ተደርጓል” ይሏል (ገፅ 226)፡፡ ለአራት ሚሊዮን አምፖሎች ውስጥ?
ኤሌክትሪክ ተዘረጋላቸው የደንበኞች ቁጥር በእጥፍ ለማሳደግና 4 ሚሊዮን ለማድረስ ነበር የታቀደው፡፡ በሌላ አነጋገር ለሁለት ሚሊዮን አዳዲስ ደንበኞች ኤሌክትሪክ ማቅረብ ማለት ነው፡፡ ከዚህ ውስጥ ምን ያህሉ በአምስት አመታት ተሳካ? ለ200 ሺ አዳዲስ ደንበኞች ኤሌክትሪክ ተዘርግቷል፡፡ ማለትም፣ ከእቅዱ 10% ብቻ ነው የተሰራው፡፡ የኤልፓ ሪፖርት ግን፤ ከእቅዱ ከግማሽ በላይ መከናወኑን ያሳያል በማለት የስኬት ጥሩምባ ያስተጋባል፡፡፡፡ ለነገሩ የእቅዱን ግማሽ ያህል ቢሰራ እንኳ፤ እንደ ስኬት መቆጠር አልነበረበትም፡፡ (ገፅ 224)
በእርግጥ፣ በየጊዜው ሪፖርት ማቅረብ፣ መልካም ነው፡፡ የየመስሪያ ቤቱ ሪፖርቶች ተሰባስበው፣ በመንግስት ኮሙኒኬሽን ፅ/ቤት አማካኝነት መታተማቸውና ተጠርዘው መሰራጨታቸው ጥሩ ነው፡፡ ነገር ግን፣ ሪፖርቶቹ እውነተኛ መረጃን የሚያቀርቡ መሆን አለባቸው፡፡
የኮንዶሚኒየም ግንባታን ተመልከቱ፡፡ ከ2003 ዓ.ም በፊት ሲጓተቱ የቆዩ ቤቶች ካልሆነ በቀር፣ ባለፉት ስድስት ዓመታት የተጀመሩ ግንባታዎች አልተጠናቀቁም፡፡
እንደ እቅዱ ቢሆን ኖሮ ግን፣ ቢያንስ ቢያንስ 300 ሺ ቤቶች ተገንብተው ለነዋሪዎች በሽያጭ መተላለፍ ነበረባቸው እስከ 2007 ዓ.ም በነበሩት አምስት ዓመታት፡፡ ግን ጠብ ያለ ነገር የለም፡፡
የከተማ ልማትና የቤቶች ሚኒስቴር ሪፖርት ግን ይህንን እውነታ አይጠቅስም፡፡ ያልቅስ፣ የቤት ግብይትን ለማስፈፀም የሚያስችል የደንብ ዝግጅት 87% ላይ ደርሷል ይላል ሪፖርቱ፡፡ ስንት አንቀፆች ወይም ስንት አረፍተ ነገነሮ  ተፅፈው ይሆን፤ የደንቡ ዝግጅት እንዲህ ወደ 90% የተጠጋው?
የከተማ ልማት ሚኒስቴር፣ ሌሎች ስኬቶችም ዘርዝሯል፡፡ 300 ሄክታር መናፈሻ ለማዘጋጀት ታቅዶ፤ በእጥፍ ከእቅዱ የሚበልጥ 730 ሄክታር እንደተሳካ የሚኒስቴሩ ሪፖርት ያበስራል፡፡ ፓርክ እና አረንጓዴ ስፍራ … ጥሩ ነው፡፡ ግን፣ የመኖሪያ ቤት እጥረት፣ ስራ አጥነት፣ የውሃና የትራንስፖርት የመሳሰሉ ችግሮች መቅደም የለባቸውም?
አሁን ደግሞ፤ ከፒያሳ እስከ ብሄራዊ ትያትር ድረስ የተዘረጋው የቸርችል ጎዳና ላይ፣ የመኪና እንቅስቀቃሴ ይታገዳል ተብሏል፡፡ የመናፈሻ ፓርክ ይስፋፋበታል ሲባልም ሰምተናል፡፡ እንዴት ነው ነገሩ?
የቸርችል ጎዳናን መዝጋትኮ …
ከወዲህ ፒያሳ ነው – ብዙ ህዝብ የሚኖርበት የንግድ ማዕከል፡፡ ከወዲያ ለገሃር አለ – የትራንስፖርና የመኖሪያ ማዕከል፡፡ ከቀኝ በኩልም፣ እስከ መርካቶ፣ ጥቅጥቅ ያለ መኖሪያና የተጧጧፈ የንግድ መናሃሪያ አለ፡፡
ከግራ በኩል ደግሞ፣ ስታዲየምንና መስቀል አደባባይን ጨምሮ ወደ ቦሌ፣ ወደ መገናኛና ወደ ሳሪስ በሚወስዱ ዋና ዋና የትራንስፖርት መስመሮች ተወጥሯል፡፡
በአራቱም አቅጣጫ የተከበበው የቸርችል ጎዳና ላይ፣ “ፓርክ” ለማስፋፋትና የመኪና ትራንስፖርት ለመዝጋት ማቀድ ምን ይሉታል?
ይህንን እቅድ ያዘጋጁ ሰዎች እንዴት እንዴት እንደሚያስቡ ለማወቅ አትጓጉም? ወይም ደግሞ እንዴት እንዴት እንደማያስቡ!

አዲስ አበባ ዩኒቨርስቲ ዛሬ ለተመረጡ ግለሰቦች የክብር ዶክትሬት ይሰጣል
አዲስ አድማስ ጋዜጣ :

በሀገሪቱ ያሉ ዩኒቨርስቲዎች ከቅርብ ጊዜ ወዲህ በየዓመቱ ለሁለትና ሶስት ሰዎች የክብር ዶክትሬት መስጠትን እንደ ልማድ መያዛቸው ከክብር ዶክትሬት መሰረታዊ አላማዎች ጋር የሚፃረርና ክብሩን የሚያራክስ ነው ሲሉ የዩኒቨርሲቲ ምሁራን ገለፁ፡፡

የክብር ዶክትሬት የሚሰጥባቸው መስፈርቶች በመርፌ ቀዳዳ ግመል እንደ ማሽሎክ ያህል ናቸው ያሉት ምሁራኑ፤ በአሁን ወቅት አዳዲስ ዩኒቨርሲቲዎች ጭምር ፉክክር በሚመስል መልኩ ዶክትሬቱን የሚሰጡበት አካሄድ በአስቸኳይ ሊታረም እንደሚገባው አሳስበዋል፡፡
የክብር ዶክትሬቱ የተሰጠባቸው ግለሰቦችም ለስም መጠሪያነት መጠቀማቸው ተገቢ አይደለም ያሉት ምሁራኑ፤ መገናኛ ብዙኃን የክብር ዶክትሬት የተሰጠውን ግለሰብ፤ “የክብር ዶክተር” እያሉ መጥራታቸውም አግባብ ባለመሆኑ ማረም ይኖርባቸል ብለዋል፡፡
የቋንቋና ስነ ፅሁፍ ምሁሩ ዶ/ር በድሉ ዋቅጅራ፤ ከሀገሪቱ ዩኒቨርሲቲዎች ለተለያዩ ግለሰቦች የክብር ዶክትሬት የሚሰጥበት ሁኔታ፤ ከማዕረጉ መሰረታዊ አላማ ጋር የተቃረነ መሆኑን አለማቀፍ ልምዶችን በማጣቀስ አስረድተዋል፡፡
በአሁን ወቅት በትምህርት በቅተዋል ተብለው ዶክትሬት ዲግሪ የሚሰጣቸው ምሁራን ምን ያህል ችግር ፈቺ ምርምር ሰርተዋል የሚለው ራሱ ጥያቄ ውስጥ እንደገባ የጠቆሙት ዶ/ር በድሉ፤ የክብር ዶክትሬት የሚሰጠው አንድ ግለሰብ ተምረው ዶክተር ከሆኑት ባልተናነሰ ሁኔታ ማህበረሰባዊ አስተዋፅኦ ሲያበረክትና ተፅዕኖ ፈጣሪ ሲሆን ብቻ ነው ብለዋል፡፡
“ማዕረጉ በመደበኛ ትምህርት ከሚገኘው ዶክትሬት ይበልጣል” ያሉት ምሁሩ፤ በዋናነት ከራሱ ማህበረሰብ ባለፈ ለዓለም ህብረተሰብ ያበረከተው አስተዋፅኦና በአለማቀፍ ደረጃ ያለው ተፅዕኖ ፈጣሪነት ከግምት ገብቶ ነው የክብር ዶክትሬቱ የሚሰጠው ብለዋል፡፡ “ማንም ሰው ከተማረ ዶክትሬቱን ያገኘዋል፤ ማንም ሰው ግን “የክብር ዶክትሬትን” ሊያገኝ አይችልም ያሉት ዶ/ር በድሉ፤ በኛ ሀገር ግን ክብሩን እንዲያጣ ተደርጎ እየተቀለደበት ነው ብለዋል፡፡
የክብር ዶክትሬት የሚሰጥባቸውን ዋነኛ መስፈርቶች የጠቆሙት ዶ/ሩ፤ ግለሰቡ ከትውልድ ሀገሩ አልፎ እንደ አትሌት ኃይሌ ገ/ስላሴ፣ አበበ ቢቂላ እንዲሁም ከአፍሪካ ህብረት ምስረታና ከሊግ ኦፍ ኔሽን ምስረታ ጋር ተያይዞ ስማቸው የሚነሳው አፄ ኃይለ ሥላሴ አይነት አለማቀፍ ተፅዕኖ ፈጣሪ ሲሆኑና ለአለም ያበረከቱት አስተዋፅኦ ለሌላው አርአያ ይሆናል ሲባል ብቻ መሆኑን አስረድተዋል፡፡
በሀገራችን ከቅርብ ጊዜ ወዲህ የተጀመረው አካሄድ ግን ወደ አካባቢ ተወላጅነትና ጎሳ እየወረደ መምጣቱን በመጥቀስ፤ ምን አስተዋፅኦ እንዳበረከቱ በጉልህ ያልተገመገሙ ግለሰቦች ጭምር እየተሰጣቸው መሆኑ የክብር ዶክትሬቱን ከአላማና መርህ ውጪ አድርጎታል ብለዋል፡፡ አብዛኞቹ የክብር ዶክትሬቱ የተሰጣቸው ግለሰቦች ይገባቸዋል የሚል እምነት እንደሌላቸው የጠቆሙት ምሁሩ፤ በሙዚቃው ዘርፍ ከጥላሁን ገሰሰና ከአስቴር አወቀ ውጪ ሌላ ይገባዋል ብዬ የምቀበለው ሰው የለም ብለዋል፡፡ የዶክትሬት ዲግሪ መርሃ ግብር የሌላቸው ዩኒቨርሲቲዎችም የክብር ዶክትሬት መስጠት እንደማይችሉ ዶ/ር በድሉ አስረግጠው ተናግረዋል፡፡
የዶ/ር በድሉን ሃሳብ የሚጋሩት የህግ ምሁሩ ፕሮፌሰር ጥላሁን ተሾመ በበኩላቸው፤ ጉዳዩ በእጅጉ አሳሳቢ ሆኗል ይላሉ፡፡ በሁለት መንገድ የክብር ዶክትሬት እንደሚሰጥ የጠቆሙት ፕ/ር ጥላሁን፤ በስነ ፅሁፍና በኪነ ጥበብ አለማቀፍ ተፅዕኖ የፈጠሩና በአገር አቀፍና በአለማቀፍ ደረጃ በተሰማሩበት ሙያ ከፍተኛ አስተዋፅኦ ያደረጉ ሰዎች ናቸው ለማዕረጉ የሚመረጡት፡፡ በአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ የሴኔት ፀሐፊ ሆነው ማገልገላቸውን የሚያስታውሱት ፕ/ር ጥላሁን፤ በደርግ ዘመን የክብር ዶክትሬት መሰጠት ቆሞ እንደነበርና ዳግም ካስጀመሩት አንዱ መሆናቸውን ጠቅሰው፤ በስነ ፅሁፍ ለደራሲ ከበደ ሚካኤልና ኋላም ለደራሲ ሀዲስ አለማየሁ መሰጠቱን ያስታውሳሉ፡፡
የክብር ዶክትሬት የሚሰጠውን ግለሰብ ለመምረጥ ዩኒቨርሲቲዎች ብዙ እንደሚደክሙና ምናልባትም ለበርካት አመታት መስፈርቱን የሚያሟላ ግለሰብ ላይገኝ እንደሚችል የተናገሩት ፕ/ሩ፤ አሁን ላይ ዩኒቨርሲቲዎች ጉዳዩን የፉክክርና የባለስልጣናት እጅ መንሻ እያደረጉት ይመስላል ብለዋል፡፡ በአካባቢ ተወላጅነት መሆኑ ደግሞ ይበልጥ አሳሳቢ ያደርገዋል ያሉት ምሁሩ፤ ከሰሞኑ እየተሰጡ ያሉ የክብር ዶክትሬቶች ፖለቲካ ፖለቲካ የሚሸቱ መሆናቸውን ጠቁመው፤ ከፖለቲካ ነጻ የሆነ የክብር ዶክትሬት አሰጣጥ መስፈርት ሊኖር ይገባል ብለዋል፡፡ የክብር ዶክትሬት የተሰጣቸው ግለሰቦች ማዕረጉን ፈፅሞ ለመጠሪያነት ሊጠቀሙበት እንደማይገባ ሲናገሩም፤ “የክብር ዶክተርም” ሆነ “ክቡር ዶክተር” የሚለው አጠራር ፈፅሞ ስህተት ነው ብለዋል – ፕ/ር ጥላሁን፡፡
በንጉሡ ዘመን እንደ ሴኔጋሉ ፕሬዚዳንት ሴዳል ሴንጎር ላሉት የነፃነት ታጋዮች የክብር ዶክትሬቱ መሰጠቱን ያስታወሱት ምሁሩ፤ በወቅቱ ክብሩ ተጠብቆ እንዲቆይ እንደ ብርቅ ነበር የሚታየው፤ የአሁኑ አካሄድ ግን ልጓም ያጣ ሆኗል፤ በአስቸኳይ ሊስተካከልና ሊታረም ይገባል ሲሉ አሳስበዋል፡፡
ሌላው አስተያየታቸውን የሰጡት የፍልስፍና ምሁሩ ዶ/ር ዳኛቸው አሰፋ፤ ዩኒቨርሲቲ ማለት “ዩኒቨርሳል” ከሚለው ቃል እንደመሰየሙ አለማቀፍ ባህሪ እንጂ አካባቢያዊ ባህሪ እንደሌለው አውስተው፤ ከቅርብ ጊዜ ወዲህ ወደ ዘርና ጎሳ እየወረደ መምጣቱ ክብሩን አሳጥቶታል ብለዋል፡፡ ዩኒቨርሲቲ ለግለሰቡ ሲሰጥ ዩኒቨርሲቲውንም የሚያስከብር ይሆናል ያሉት ዶ/ር ዳኛቸው፤ ዩኒቨርሲቲዎቻችን አካባቢያዊ በመሆናቸው ከዚሁ የአካባቢያዊ ስሜት በመነጨ ለየአካባቢያቸው ተወላጆች ለመስጠት መሽቀዳደማቸው አሳፋሪ ነው ብለዋል፡፡ ከክብር ዶክትሬት አሰጣጥ አላማና መርህ ጋርም ፈፅሞ የሚሄድም አለመሆኑን ተናግረዋል፡፡
በሌላ በኩል በዛሬው እለት በተለያዩ የትምሀርት ዘርፎች ያስተማሯቸውን ተማሪዎች የሚያስመርቀው አዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ፤ ለተመረጡ ግለሰቦች የክብር ዶክትሬትን እንደሚሰጥ ጠቁሞ የክብር ዶክትሬትን ለመጠሪያነት መጠቀም አግባብ አለመሆኑን ገልጿል፡፡ የክብር ዶክትሬት ዲግሪ የሚሰጠውም አንድ ግለሰብ “እኔ የክብር ዶክትሬት ይገባኛል” ብሎ ሲያመለክት ወይም ሌላ አካል ጥቆማ ሲያቀርብ፤ የግለሰቡ አስተዋፅኦ ተገምግሞ መሆኑን የገለፀው ዩኒቨርስቲው፤ በተቋሙ ይገባቸዋል የሚባሉ ግለሰቦች ሊመለመሉና ማዕረጉ በሴኔት ውሳኔ ሊሰጣቸው ይችላል ብሏል፡፡
ሰሞኑን ተማሪዎቻቸውን ያስመረቁት የወሎ ዩኒቨርሲቲ፣ ለአቶ አዲሱ ለገሰና ለሙዚቀኛዋ ማሪቱ ለገሰ የክብር ዶክትሬት ሠጥቷል፡፡ አክሱም ዩኒቨርሲቲም ለአቶ ስብሃት ነጋ የክብር ዶክትሬቱን ሲሰጥ ባህር ዳር ዩኒቨርሲቲ በበኩሉ፤ ለሩዋንዳው ፕሬዚዳንት ፖል ካጋሜ መስጠቱ ታውቋል፡፡

ሐምሌ 2008

ቃላት ይናገራሉ ፣ ተፈጥሮን ይገልፃሉ ፣ የሀሳብን ጥልቀት እና የጉዞን አቅጣጫ ያመለክታሉ — አብዮታዊ ሆኖ ዲሞክረሲያዊ – ሁለት ሸጋ ቃላት ፣ ሁለት ተፃራሪ የፖለቲካ ንግድ ማራመጃ ማድመቂያ ቃላት። ሁለተኛውን ቢጥሉት ሌላው ቀዳሚውን ራቁት ያስቀራል – ስለዚህ አብዮት የሚለውን ቃል ዲሞክረሲ የሚሉት ካባ ያጠልቁለታል – ተኩላን የበግ ለምድ አልብሶ ከበግ መንጋ እንደ መቀላቀል…

አብዮት ሲሉ የነበረውን እንዳልነበር አድርጎ መቀየር ማለት ነው። የነበረው እንዳልነበር የሚሆነው ህብረተሰብ ነው ፣ አገር ነው ፣ ህዝብ ነው… አብዮት በተመሰቃቀለ እና ህገ ወጥ በሆነ እርምጃ ስልጣን መቆጣጠር ማለትም ነው። አብዮት ግርግር ነው ፣ ምስቅልቅል ነው። የታመቀ ብሶት ገንፍሎ ግድቡን በመጣስ በስልጣን ላይ ያለውን አፋኝ ስርአት ሲያጥለቀልቀው ፣ ሲውጠው ፣ ሲሽረው አብዮት ተካሄደ ይባላል። አብዮት እንደ እሳተ ገሞራ ነው…

የታመቀ እሳተ ገሞራ ይፈነዳል ፣ ያካባቢውን መልክአ ምድር ይቀይራል – ሜዳው ኮረብታ ይሆናል ፣ ጫካው በድንጋይ ቋጥኞች ይተካል ፣ ሸንተረር እና ገደል ይፈጠራል… እሳተ ገሞራ የሚፈነዳው አንዴ ነው ፣ እዚያው ከደገመም ጉልበቱ ሀይሉ እንደ መጀመሪያው አይሆንም – ተነፈስ ብሏላ። የታመቀው እቶን ተንፈስ ሲል እሳቱ ይጠፋል ፣ አፈሩ ይቀዘቅዛል – አዲስ የተከሰተው መልካ ምድር የተፈጥሮን ህግ ተከትሎ ኡደቱን ይቀጥላል… የእፅዋት አእዋፍ ዘር ይራባበታል – የሰው ዘር ይሰፍርበታል… ይረጋጋል።

እንደ እሳተ ገሞራው ሁሉ አብዮት የሚፈጥረው ምስቅልቅል ካንድ እርከን ላይ ሲደርስ መገታት አለበት። ህብረተሰቡ ሲመሰቃቀል መኖር ፈልጎ አብዮት አያቀጣጥልም – እርጋታ ይፈልጋል ፣ ህግ ይፈልጋል ፣ ስርአት ባለው እና በረጋ ግንኙነት ህይወቱን መቀጠል ይሻል። የወያኔን አብዮታዊ ዲሞክረሲ ሰነድ በጥሞና ከፈተሻችሁት ግን መሬት ላይ በህዝብ ላይ የሚፈፅመውን ያላቋረጠ ግፍ ስታጤኑ አብዮት ልጓም የሌለው የማይዳፈን የማያቋርጥ ምስቅልቅል መፍጠር ማለት ሆኗል።

ይህ እንዲሆን አስገዳጅ የሆነው ዋንኛው ሰበብ የወያኔ የራሱ ተፈጥሮ ነው። የዘረኝነት ተፈጥሮ ፣ ሌላውን አግልሎ በግል እና ጠባብ አመለካከት ላይ የተመሰረተ አገዛዝ ብሎም በዚያ ጎዳና ገደብ የለሽ ዘረፋ እና ግድያ ማራመድ። ተፈጥሯቸውን ‘አብዮታዊ’ እናም ደግሞ ለምድ አጥልቀው ‘ዲሞክረሲ’ ብለውታል። ተፈጥሯቸው ዘረኛ ስለሆነ ዘረ ብዙ በሆነቸው አገር ውስጥ ተረጋግተው ስልጣናቸውን ማቆየት አይችሉም። ስለዚህ ሁሌም እንደባነኑ ፣ ሁሌም እንደደነበሩ ፣ ከራሳቸው ዘር በስተቀር ሁሉንም እንደጠረጠሩ ፣ እንደገነፈሉ ይኖራሉ። ተፈጥሯቸው ለተረጋጋ ህይወት ዋስትና አይሆንም – በመደናበር እና በማደናበር በሚያሰፍኑት ምስቅልቅል ውስጥ ዕድሜያቸውን ማራዘም ግባቸው ነው። ያንን ነው አብዮት የሚሉት…

ግርግር ለሌባ ያመቻል እንዲሉ በፈጠሩት የማያቋርጥ የምስቅልቅል እንቅስቃሴ ውስጥ ገደብ የለሽ ሀብት ዘረፋ ያካሂዳሉ። ግርግር ከሌለ ፣ አብዮት ከሌለ ዘረፋ ማካሄድ አይቻልም… አገር ከረጋ ፣ ህግ የበላይ ይሁን ከተባለ ፣ ተጠያቂነት እና ግልፅነት ይረጋጋጥ ከተባለ ዘረፋ (ኪራይ ሰብሳቢነት ይሉታል) ይቆማል። ሰው በዘሩ ሳይሆን በብቃቱ እና ችሎታው ይመዘናል። ይህ መልካም የግርግር ዘመን ከሰከነ ያግበሰበሱት እና የሚያገበሰብሱት ሀብት ብቻ ሳይሆን ህልውናቸውም ፈተና ላይ ይወድቃል። አብዮት የማያቋርጥ እንቅስቃሴ ፣ የማያቋርጥ ግርግር ነው… እናም ያገሪቱን ጥሬ የተፈጥሮ ሀብት ላገኙት የባዕድ ቱጃር ይቸበችባሉ – ይጣደፋሉ ፣ ፋታ የላቸውም ሩጫው ከጊዜ ጋር ነው – እንቅስቃሴው ፈጣን ነው…

እስከ አሁን ድረስ ድሀው ህዘብ ላይ የሚዘንበውን የግፍ ውርጅብኝ ፣ ማፈናቀሉን ፣ ወህኒ ማጎሩን ፣ ቶርቸሩን ፣ አሸባሪ ብለው ያገቱትን ዜጋ ጥፍር እየነቀሉ ማሰቃየቱን… አረ ስንቱን… አስተውሉ… በማያቋርጠው አብዮታዊ እንቅስቃሴ የሚለበለው ዜጋ መድረሻ ጠፍቶት መፈጠሩን ከሚረግምበት ደረጃ ደርሷል። ወያኔዎቹ እያመሰቃቀሉ ፣ እያደናገሩ ፣ እያፈናቀሉ ፣ ወህኒ እያጎሩ ፣ እየገደሉ ካልሆነ አንድ ጀምበር ማደር አይቻላቸውም። ያንን የማያቋርጥ ምስቅልቅል ፣ ያንን የማያባራ ግርግር በዲሞክረሲ ለምድ ጀቡነውታል – መልከ ጥፉን በስም ይደግፉ… አብዮታዊ ዲሞክረሲ ብለውታል። ‘አብዮት የማያቋርጥ እንቅስቃሴ ነው…’ የማያቋርጥ ምስቅልቅል

አብዮታዊ ዲሞክረሲ – ወያኔ ሁለቱንም ቃላት ይወዳቸዋል። እንቅስቃሴውን የሚመሩት ዘረኛ ነብሰ በላዎች የብሔረሰቦች ተቆርቋሪ እና ጠበቃ ያውም አብዮተኞች መሆናቸውን ይሰብካሉ። ለሚፈፅሙት ማናቸውም ወንጀል የሚጠየቁት በህግ ሳይሆን በአብዮታዊ ሂስ ብቻ ነው – አብዮተኞች ስለሆኑ ከህግ በላይ ናቸው። አብዮተኞች ስለሆኑ በፈለጉት ያገሪቱ ክልል ያሻቸውን ዜጋ ማሰር ፣ መግደል ፣ ንብረቱን መቀማት ፣ ከይዞታው ማባረር ማፈናቀል ይችላሉ… ጥፍሩን እየነቀሉ ያልፈፀመውን ሀጢያት ተናዘዝ ይላሉ… ብልቱን እየቀጠቀጡ ‘ዘር ማንዘርህን እናኮላሻለን’ ይላሉ… አረ ስንቱ።

ወቅቱ ስለ ዲሞክረሲ መኖር አለመኖር ሳይሆን ስለ አብዮቱ አለመቋረጥ ፣ ስለ ምስቅልቅሉ አለመገታት ነው። ባንድ ጀምበር ሰላሳ ሺህ ዜጎች ካንድ መንደር ሲፈናቀሉ አብዮቱ አለማቋረጡን ፣ ምስቅልቅሉ መቀጠሉን ፣ መንግስታዊ ህገ ወጥነት በህልውና መስፈኑን ያረጋግጣል —

እንግዲህ አብዮትን ከዲሞክረሲ ባህሪ ጋር አዳቅሎ ማራመድ የሚቻለው እንዴት ነው? ህግ የለም እንዳይባል የሆኑ ሸጋ አንቀፆች የታጨቁበት ሰነድ ያሳያሉ – ህጉን ግን የማያቋርጠው አብዮት እንደ አመቺነቱ ይተረጉመዋል ፣ ይሸረሽረዋል ፣ ይመደምደዋል። አብዮተኞቹ ሁልጊዜም ከዚያ ህግ በላይ ናቸው – ዜጎችም ከህግ ፊት እኩል በመሆን ሳይሆን በአብዮት ፊት ታማኝ በመሆን እና አለመሆን ፤ ለአብዮተኞቹ ቅን ታዛዥ እና ታማኝ ከመሆን አለመሆን አንፃር ይፈረጃሉ። ፀረ-አብዮታዊ ዲሞክረሲ የሆኑ ዜጎች አሸባሪ ተብለው በዚያ አብዮቱ በፃፈው ልዩ ህግ ለፍርድ ይቀርባሉ… ይጋዛሉ ፣ ወህኒ ይወረወራሉ – በአብዮታዊ ዲሞክረሲ ካራ ይቀላሉ…

ህግ አለ መስሏቸው ‘በህገ መንግስቱ እንደተፃፈው’ የሚሉ ቅን ዜጎች በዚያው ለምድ ባጠለቀው ህገ መንግስት ተፈርዶባቸው ወህኒ ይማቅቃሉ…

ዲሞክራሲያዊ ስርአት ለማምጣት አብዮት ማካሄድ አንድ ነገር ነው – አብዮት የአጭር ጊዜ

ፖለቲካዊ ምስቅልቅል ከመሆን የሚያልፍ ነገር አይደለም። ዲሞክረሲ ደግሞ ዘላቂ የፖለቲካ ህይወት ነው። የህግ በላይነት ፣ የሰብአዊ መብቶች መረጋገጥ ፣ በነፃ የህዝብ ምርጫ ስልጣን ላይ መቀመጥ የመሳሰሉትን ያመለክታል። የዲሞክረሲ ባህል ግንባታ በአይምሮው የጎለመሰ ፣ በስነ ምግባር የተኮተኮተ ፣ አገሩን እና ህዝቡን የሚወድ እና የሚያከብር – በአስተዳደር ጥበብ ሁነኛ ተሞክሮ ያለው አስተዳደር ይጠይቃል። ከፍየል እረኝነት ወደ ህወሃትነት ብሎም ወደ መንግስት ስልጣን እና ሀላፊነት መሸጋገር

እርግጥ ነው ሌኒን ነበር ‘አብዮት የማያቋርጥ እንቅስቃሴ ነው…’ ያለው። መፈክሩን በተግባር የተረጎመው ደግሞ ሌላ ሳይሆን ስልጣኑን ከሌኒን የወረሰው ጆሴፍ ስታሊን ነበር። ስታሊን ስልጣን ላይ በቆየባቸው ሁለት አስርት ከግማሽ ዘመን በማያቋርጠው አብዮት ስም እየተገዘተ ያገሩን ህዝብ የደም እንባ አስለቅሶበታል – ተቀናቃኝ መስለው የታዩትን የራሱን የቦልሼቪክ ፓርቲ ከፍተኛ አመራር አባላት ሳይቀር በመረሸን ፣ የደረጁ ገበሬዎችን አፈናቅሎ በቅጣት ወደ ማጎሪያ ሰፈሮች በማጋዝ እስከ ዕለተ ሞቱ ድረስ አብዮት ‘የማያቋርጥ እንቅስቃሴ’ መሆኑን ሲያስመሰክር ቆይቷል። ይሁንና ስታሊን በአብዮት ስም የአገሩን ዳር ድንበር ለማንም አልሸጠም – ፓርቲው በዘር እና ጎጥ ላይ የተገነባ ባለመሆኑ አገራዊ ብሔራዊ ክብር እንዳይደፈር በጀግንነት ተዋድቋል። በዚህ ረገድ ከወያኔ ፍፁም የተለየ ያደርገዋል። ተፈጥሯቸው ለየቅል በመሆኑ በሁሉም ነገር አይመሳሰሉም።

ወያኔ ከስታሊን የወረሰው መንፈስ ‘አብዮት የማያቋርጥ እንቅስቃሴ’ ፣ የማያቋርጥ ምስቅልቅል መሆኑን ብቻ ነው። ለወያኔ ህልውና የሚጠቅመውም ይህ ብቻ ነው። ይህን የሚጠራጠር ካለ ሀያ አምስት አመታት ወደ ሁዋላ ሄዶ እነ መለስ ዜናዊ ስለ ጆሴፍ ስታሊን አብዮታዊ ተግባራት ይሰብኩ የነበረውን ማንበብ ይችላል። አዎ ሀያ አምስት አመታት ሙሉ ሳያቋርጡ ድሀን ማስለቀስ የማያቋርጥ የአብዮተኞች እንቅስቃሴ ነው። ለነሱ ድሀውን በማያቋርጥ ግርግር ካላዋከቡት ለከት የለሽ የዘረፋ ጥማቸው አይረካም። ስለሆነም በህግ ዳኝነት ሳይሆን በግርግር ይመነጥሩታል ፣ በወከባ ያስለቅሱታል ፣ በጥይት እሩምታ ይረፈርፉታል – ያንንም አብዮት ነው ይሉታል… የማያቋርጥ እንቅስቃሴ ፣ የማያቋርጥ እንባ ፣ የማያቋርጥ የጥይት እሩምታ… አዲስ አበባ ፣ ጋምቤላ ፣ ኦሮሚያ…

ወያኔ የዲሞክረሲ ለምድ የለበሰ ተኩላ መሆኑን አፍቃሪ የሆኑ ምዕራባውያን ጭምር የሚስቱት አይደለም። ተኩላው ለምድ የለበሰው እነሱን ለማደናገር መሆኑም ጠፍቷቸው አይመስለኝም። ከወቅቱ አለም አቀፍ ቀውስ አንፃር የምዕራባውያንን ብሔራዊ ጥቅም ለመጠበቅ ተኩላም ቢሆን ጠቃሚ ሆኖ ከተገኘ ይታገሱታል… ተኩላው ቀን የጎደለበት ቀን ግን ተኩላውን አያድርገኝ… በመዝገብ ቤታቸው ያከማቹትን የሰብአዊ መብት ረገጣ ታሪክ ፣ የታዘቡትን ፣ የመከሩትን ሁሉ አደባባይ ያወጡታል… ስንት ጉድ እንሰማ ይሆን?

በቅርቡ ይፋ በሆነ ሰነድ የዞን 9 ጦማሪዎች ያጠናቀሩት የእስረኞች ሰቆቃ ጥናታዊ ሰነድ (ከዞን ዘጠኝ ወይንም ጎልጉል ድረ-ገፅ ላይ ታገኙታላችሁ) ከብዙ በጥቂቱ እንደሚያሳየው የወያኔ የማሰቃያ ተቋማት በየዕለቱ የሚፈፅሙት ግፍ ለጆሮ ይቀፋል። ከትግራይ መንደሮች ተመልምለው የመጡ ፍየል እረኞች መርማሪ ሆነው የነገሱበትን የማዕከላዊ እስር ቤት ምርመራ በጨረፍታ ያሳየናል።

ከትግራይ መንደሮች ተመልምለው በመርማሪነት የሰለጠኑት ሰቆቃ ፈፃሚዎች አንድን ዜጋ (በነሱ እምነት የአብዮታዊ ዲሞክረሲ ጠላት) አሰቃይቶ እንዴት ያልዋለበትን ፣ ያልፈፀመውን ሁሉ እንዲያምን ማድረግ መቻል እንዳለባቸው ያምናሉ። የመርማሪዎቹ አብዮታዊነት የሚለካው ወያኔ ጠላት ብሎ በፈረጀው ዜጋ ላይ በሚያወርዱት አበሳ ነው ፤ እርግጫው ፣ ጥፊው ፣ ስየሉ ፣ ጋጠ ወጥ ስድቡ… እዚህ ለመጥቀስ እጅግ አሳፋሪ የሆኑ ድርጊቶችን በእህቶቻችን እና ለጋ ወጣቶች ላይ የሚያደርሱት… አረ ስንቱ።

እንዳልኩት እነኝህ የማዕከላዊ መርማሪዎች ፣ የወህኒ ዘበኞች እና አዛዦቻቸው… ሁሉም አንዳችም የበቃ የትምህርት ብቃት ሳይኖራቸው ያው እንደ ሚኒስትሮቹ ፣ መምሪያ ሀላፊዎቹ ፣ ኮርፐሬሽን አስተዳዳሪዎቹ ሁሉ በድርጅታዊ ታማኝነት መለኪያ ብቻ የተቀጠሩ ወያኔዎች ናቸው። ህወሃት ለተዋጊነት ይመለምላቸው የነበሩ ፍየል እረኞች ዛሬ ለመርማሪነት ሰልጥነው ክቡር የሆነውን ሰብአዊ ፍጡር እንደ አውሬ ሲዘለዝሉት ማየት ያሳዝናል።

እነኝህ የወያኔ መርማሪዎች ‘በሰማዕታት መስዋዕትነት’ የተጎናፀፉትን ከፍየል እረኝነት ወደ መርማሪነት ያሸጋገራቸውን ስራቸውን ሊያጡና ወደ ፍየል እረኝነት ሊመለሱ የሚችሉት በሁለት ምክንያት ብቻ መሆኑን ያውቃሉ – አንድ ወያኔ ባስቀመጠው የጥራት ደረጃ ስራቸውን ማከናወን ካልቻሉ ፤ ማለትም ማናቸውንም አይነት የማሰቃያ ስልት ተጠቅመው እስረኛው ያልፈፀመውን ፣ ያልዋለበትን ሁሉ ማድረጉን አምኖ እንዲፈርም ማድረግ ካልቻሉ። የህወሃት መርማሪዎች ግምገማ አልፈው በመርማሪነት ስራ ለመቆየት ግፍ መፈፀም አለባቸው – የስራ ዋስትናቸው ሰቆቃ መፈፀም ብቻ ነው – ሌላ ዋስትና የላቸውም። አጋዚ የሚሾመው የሚሸለመው ለወያኔ ስልጣን ሲል ንፁሀን ዜጎችን በጭካኔ ለመግደል የማያመነታ መሆኑ እስከተረጋገጠ ድረስ ብቻ እንደሆነ ሁሉ…

ሁለተኛው ስራቸውን የሚያሳጣ ሰበብ ወያኔ ከስልጣን ከተወገደ ብቻ ይሆናል። ይኼ ሁለተኛ ሰበብ የመርማሪነት ስራ ከማጣታቸውም በላይ ሌላ መዘዝ አለው ፣ ተጠያቂነት።

ከፍ ብዬ የጠቀስኩትን የዞን ዘጠኝ ጥናታዊ ሰነድ በቅጡ ካነበባችሁት የምትገነዘቡት ነገር አለ…. ባልተለመደ ሁኔታ አንድ እስረኛ ለምርመራ ሲጠራ አይኑ ይታሰራል። መርማሪዎቹ ሲደበድቡት ፣ ሲያዳፉት ፣ ቃሉን ሲቀበሉ ወይንም ሲያስፈርሙት ሁልጊዜም አይኑ ጥፍር ተደርጎ ታስሮ ነው። በዚህ ላይ መርመሪዎቹ ስማቸው እንዳይታወቅ ከፍተኛ ጥንቃቄ ያደርጋሉ ፤ ልክ አለቆቻቸው የታጋይ ስም እንዳላቸው ሁሉ የወያኔ መርማሪዎች የመርማሪ ስም ለራሳቸው ያወጣሉ። የትግል ስም የመርማሪ ስም… ይኼ ለምን ሆነ ብላችሁ እንደኔ ታሰላስሉ ይሆናል። መልሱ አጭር ነው – ይኸውም የወያኔ መርማሪዎች ለፈፀሙት ሰቆቃ ሁሉ አንድ ቀን ተጠያቂነት መኖሩ የማይቀር መሆኑን በደመ ነብስ ይገምታሉ።

አይን በማሰር እና ስማቸውን በመቀየር በነሱ ቤት የዛሬ ሰቆቃ ተቀባይ ነገ አንድ ቁጥር መስካሪ ሆኖ ዳኛ ፊት ሊመሰክርባቸው የሚችልበትን ዕድል ማጥበባቸው ነው። ስም በመደበቅ እና አይን አስሮ በመግረፍ ከህግ ፊት ማምለጥ ይቻል እንደሆነ ግን ወደ ፊት የምናየው ይሆናል።

እንቅስቃሴው የማያቋርጠው የወያኔ አብዮት አንቀላፍቶ አያውቅም – መንደሮቸን ያተራምሳል፣ ድሀ ዜጎችን ያፈናቅላል ፣ ቱጃሮችን ባንድ ጀምበር ይፈጥራል… ይተክላል (ቱጃሮቹን ታወቋቸዋላችሁ) ፣ ባንኮችን ያራቁታል ፣ መሬቶችን ይወራል ፣ የፀሀፊዎችን ብእር ብቻ ሳይሆን ጣት ይቆርጣል ፤ ደግሞ ህግ አለ ይላል ወዲህም አብዮት የማያቃርጥ እንቅስቃሴ ነው ይ። ዳኞችንም ይሾማል ፣ በአብዮታዊ ዲሞክረሲ አቅጣጫ ይበይናል። በህግ አምላክ ለማለት የከጀላቸውን ዳኞች በብቃት ማነስ ያባርራል ፣ ግፍ እና ሰቆቃ መፈፀም ያልቻሉ መርማሪዎችንም ያሰናብታል…

ሰቆቃ ፈፃሚ መርማሪዎች የሚታደጉበት ፣ ፍትህ አዛብተው የሚበይኑ ዳኞች ሸንጎውን የተቆጣጠሩበት ፣ በሙስና የተዘፈቁ ሹማምንት ትከሻ የደነደነበት ድህነትን ሳይሆን ድሆችን እየጠራረገ በመራመድ ላይ ነው… የወያኔ አብዮታዊ ዲሞክረሲ… የማያቋርጥ እንቅስቃሴ…

አሰልጣኝ ካርሎ አንቼሎቲ እጅግ በጣም የተከበሩ ባለሙያ ናቸው፡፡ ፍፁም የተረጋጋ ባህሪይ ያላቸው ካርሎ በጣልያን፣ እንግሊዝ፣ ፈረንሳይ እና ስፔን ቆይታቸው ስኬታማ ከመሆናቸውም ባሻገር ብዙዎች ፍፁም ያከብሯቸዋል፡፡

ያም ቢሆን ከጣልያን እና ፈረንሳይ ውጭ የሚገባቸውን ክብር አላገኙም፤ ስኬታማ ቢሆኑም ለስንብት ይዳርጋሉ፡፡ በቼልሲ ሳሉ የገጠማቸውን ስንብት ማን ይረሳል?

አሰልጣኙ በቅርቡ ለንባብ ባበቁት መጽሐፋቸው ላይ ይፋ ያደረጉት መረጃ አስገራሚ ነበር፡፡ በ2011 በቻምፒዮንስ ሊጉ ሩብ ፍፃሜ ቼልሲ ከማንችስተር ዩናይትድ ጋር ከመጫወቱ በፊት ጣልያናዊው አሰልጣኝ በሮማን አብራሞቪች አንድ ትዕዛዝ ተሰጣቸው፡፡ ‹‹ሽንፈት የምታስተናግድ ከሆነ በድጋሚ ቼልሲን ስለማሰልጠን እንዳታስብ›› የሚል፡፡

‹‹በደርሶ መልስ ተሸንፈን ወጣን፣ በድጋሚ ወደ ሥራ ስሄድ በድን የመሆን ስኬት ተሰምቶኝ ነበር›› የሚል መረጃን የሚሰጡት ካርሎ፣ ‹‹በግሌ ከሮማን ጋር እጋጫለሁኝ የሚል ስሜት ነበረኝ፤ ሆኖም የተፈጠረው አጋጣሚ ትርጉም የሚሰጥ አልነበረም›› ይላሉ፡፡

በተጨዋችነት ሁለት ጊዜ እንዲሁም በአሰልጣኝነት ሶስት ጊዜ የቻምፒዮንስ ሊጉን ዋንጫ ያነሱት አንቾሎቲ፣ ባለፉት 12 ወራት እረፍት ማድረጋቸው እንደጠቀማቸው ያስረዳሉ፡፡ ግለሰቡ ከቼልሲ ጋር ከተለያዩም በኋላ በስኬት ቀጥለዋል፤ ከፓሪስን ዠርሚ ጋር የፈረንሳይ ሊግ 1 ዋንጫ ያነሱት አሰልጣኝ ሪያል ማድሪድን ከ10ኛ የቻምፒዮንስ ሊግ ህልሙ ጋር አገናኝተውታል፤ አሁን ደግሞ ባየር ሙኒክን ሲረከቡ የጀርመኑ ክለብ ስምንተኛ ክለባቸው ይሆናል፡፡

አንቼሎቲ ስኬት የሚያስመዘግቡት መንገድ በተረጋጋ መንፈስ የተሞላ ነው፡፡ ሌሎችን አክብረው ራሳቸውንም አስከብረው ስኬትን ያስመዘግባሉ፤ ከአይብ አምራች ገበሬ ቤተሰብ የተገኙት ጣለያናዊው በዝምታ ውስጥ ሆነው መጓዝ ያስደስታቸዋል፡፡ ለተጨዋቾቻቸው የተመቹ ናቸው፣ ሪያል ማድሪድን ሲለቅቁ እንኳን ተጨዋቾቻቸው ደስተኛ አልነበሩም፤ ኧረ እንዲያውም ‹‹ለምን ይለቅቃሉ?›› ብለው ተቃውሞ አስነስተዋል፡፡

የውድድር ዓመቱን እረፍት ላይ የነበሩትን አንቼሎቲ በተለያዩ ርዕሰ ጉዳዮች ለቀረቡላቸው ጥያቄዎች መልስ ለመስጠት አልተቸገሩም፡፡ ስለ ፕሪሚየር ሊጉ አሸናፊው ክለብ ሌይስተር ሲቲ ስትጠይቋቸው ‹‹አሰልጣኝ (ክላውዲዮ) ሪኒዬሪ የማይታመን ስራ ሰርቷል›› የሚል መልስ ይሰጣሉ፡፡

የሊጉን ዋንጫ ማንሳት የሚፈጥረውን አስደሳች ስሜት ጠንቅቀው የሚያውቁት ጣልያናዊው አሰልጣኝ ይሄንን ክብር በማሳካት ሶስተኛው ጣልያናዊው ሆነዋል፤ እርሳቸው ግን በአንድ ዓመት የጥምረት ድል ባለቤት በመሆን ሌላ ታሪክ አስመዝግበዋል፡፡

የቀጣዩ ዓመት ፕሪሚየር ሊግ ከወዲሁ አጓጊ ሆኗል፡፡ በርካታ ታላላቅ አሰልጣኞች ወደ ሊጉ ማምራታቸው ይበልጥ አለማቀፋዊ ትኩረት ስቧል፡፡ በባርሴሎና እና ባየርን ሙኒክ ስድስት የሊግ ዋንጫ እንዲሁም ሁለት የቻምፒዮንስ ሊግ ዋንጫዎን ያነሳው ፔፕ ጋርዲዮላ ማንችስተር ሲቲን ተረክቧል፡፡ የእንግሊዝ ፕሪሚየር ሊግ ውበት የሆኑት ጆዜ ሞውሪንሆም ወደ ማንቸስተር ዩናይትድ አምርተዋል፡፡ የሁለቱ የማንችስተር ከተማ ክለቦች የእርስ በርስ ግንኙነት ከወዲሁ ተጠባቂ ሆኗል፡፡

ብዙዎች ከአሰልጣኝ ሰር አሌክስ ፈርጉሰን ስንብት በኋላ ትክክለኛ ተተኪው አንቾሎቲ እንደሆነ ይናገራሉ፤ እርሳቸው ይሄንን በተመለከተ ምን አይነት አስተያየት ይኖራቸው ይሆን?

‹‹(በ2013) ሪያል ማድሪድን ከመረከቤ በፊት ከፈርጉሰን ጋር ተነጋግረን የነበረ ቢሆንም ቅድሚያ ቃል በመግባቴ ወደ ስፔን መሄድ ነበረብኝ ሪያል ማድሪድን ከለቀቅኩኝ በኋላ ከማንም ጋር አልተወያየሁም፣ ስፔን ካገኘሁት ተሞክሮ በመነሳት ወደ እንግሊዝ ብመለስ ደስተኛ እሆን ነበር፡፡ ነገር ግን ባየርን ሙኒክን ለማሰልጠን ዕድል ማግኘቴ አስደስቶኛል፡፡›› ይላሉ ጣልያናዊው አሰልጣኝ፡፡

በዚህ ወቅት የእንግሊዝን እግርኳስ አስመልክቶ የውይይት ርዕስ የሆነው የአሰልጣኝ ጆዜ ሞውሪንሆ ማንችቸስተር ዩናይትድን መረከብ ነው፡፡ ጆዜ እና ካርሎ ቼልሲ እና ሪያል ማድሪድን በማሰልጠን አሳልፈዋል፤ በ2008/09 የውድድር ዘመን ሁለቱን የሚላን ክለቦች በማሰልጠን ተፎካካሪ መሆን ችለዋል፡፡

ካርሎ በ2009/10 የውድድር ዘመን የፕሪሚየር ሊግ እና ኤፍኤ ካፕ ዋንጫዎችን በማንሳት የጥምር ድል ባለቤት መሆን ቢችሉም ቼልሲ በቻምፒዮንስ ሊግ በኢንተር ሚላን ያስተናገደው ሽንፈት የአሰልጣኙ መጨረሻ መጀመሪያ ነበር፡፡

‹‹ሞውሪንሆ ፕሪሚየር ሊጉን ጠንቅቆ የሚያውቅ በመሆኑ (ከዩናይትድ ጋር) ሁለቱ የፈጠሩት ጥምረት ጥሩ ጋብቻ የመፈፀም ያህል ነው›› የሚል አስተያየትን የሚሰጡት የቀድሞው የሪያል ማድሪድ አሰልጣኝ፣ ‹‹ከዓለማችን ምርጥ አሰልጣኞች መሀከል አንዱ እንደሆነ ሁሉም  ይስማማል፣ ክለቡ በአሁኑ ሰዓት የሚያስፈልገው ባለፉት ሁለት ዓመታት በአሰልጣኝ ሉዊስ ቫን ሃል የነበረውን ነገር ይበልጥ ማሻሻል የሚችል ነው›› ሲሊ ተናግረዋል፡፡

‹‹በቫን ሃል ያለፉት ሁለት ዓመታት ቆይታ ጥያቄዎች ይነሳሉ?››

‹‹በጭራሽ፣ በግሌ አሰልጣኙ ስኬታማ አልሆነም በሚለው ሃሳብ አልስማማም፣ ክለቡ ሪዮ ፈርንዲናንድ፣ (ፖል) ስኮልስ፣ (ራያን) ጊግስን ካጣ በኋላ አዲስ ቡድን በድጋሚ መገንባት ነበረበት፡፡ በኤሲ ሚላን የሆነውም ነገር ተመሳሳይነት አለው፡፡ ሚላን (ፓውሎ) ማልዲኒ፣ (ጄናሮ) ታቱሶ እና (ፊሊፕ) ኢንዛጊን ካጣ በኋላ በድጋሚ ለማገገም ተቸግሯል፤ የቡድን ግንባታ ቀላል አይደለም፡፡ ጊዜ ያስፈልጋል፡፡ በአሁኑ ሰዓት ዩናይትድ ጥሩ አቅም ያላቸውን ተጨዋቾች ይዟል፤ ምናልባት ባለፉት ሁለት ዓመታት ከዚህ የተሻለ ውጤት ማስመዝገብ ነበረበት›› በማለት ዩናይትድ ከፈርጉሰን ስንብት በኋላ የሚገባውን ክብር እንዳላገኘ ገልፀዋል፡፡

‹‹ምናልባት በማንችስተር ዩናይትድ ያለው ጫና ከፍተኛ መሆን ከስኮትላንዳዊው አሰልጣኝ ስንብት በኋላ ይበልጥ ከፍ ብሎ ይሆን?›› ጥያቄው ሲነሳባቸው የሳቁት ካርሎ ‹‹እንዴ! ምን እያላችሁ ነው?! በማንችስተር ሲቲ ጫና የለም እንዴ? የትም ብትሄዱ ጫናው ከፍተኛ ነው፤ ስራው በራሱ ከባድ ቢሆንም ጥልቅ የሆነ ውስጣዊ ፍቅር ይኖራል፤ ከሞውሪንሆ ጋር ጥሩ ግንኙነት አለኝ፤ (ከዚህ ቀደም) በጋዜጦች ጉዳይ በጥልቀት ተወያይተናል፤ ሆኖም አሁንም ያለን ግንኙነት ጥሩ ነው፤ በየዕለቱ ባንወያይም የፅፍ መልዕክት እንለዋወጣለን›› የሚል አስተያየትን ሰጥተዋል፡፡

አንቼሎቲ ባሰለጠኗቸው ክለቦች ውስጥ ከአለቆቻቸው ሲልቪዮ ቤርሎስኪኒ፣ ቫያኒ አኜሌ፣ አብራሞቪች፣ በናስር ኤል ክህላፊ እና ፊዮሬንቲኖ ፔሬዝ ጋር አልፎ አልፎ የሚፈጠሩ ችግሮች ነበሩ፡፡

በ2012 የምድብ ማጣሪያ ፓራሰን ዠርመ ከፓርቶ ጋር ከመጫወቱ በፊት ጨዋታውን በድል የማይወጣ ከሆነ አሰልጣኙ ለስንብት ሊዳረጉ እንደሚችሉ ተነግሯቸው ነበር፤ አስገራሚ ነገር ካርሎ ይሄ ማስጠንቀቂያ የተሰጣቸው ክለቡ ከምድብ ማጣሪያው ማለፉን ካረጋገጠ በኋላ ነው፡፡

የአሰልጣኙ ብቃት ተጨዋቾችን ለስኬት ከማብቃት ጋር የተያያዘ ነው፡፡ ተጨዋቻቸውን የሚያስተባብሩበት መንገድ በጣም ይገርማል- ከትልልቅ ተጨዋቾች ጋር ተግባብቶ የመስራት ችግር የለባቸውም፤ በአሰልጣኝነት ዘመናቸው ‹‹ዘላታን ኢብቭራሂሞቪች፤ ክርስቲያኖ ሮናልዶ፣ ዴቪድ ቤካም፣ ቴሪ እና ማልዲኒን አሰልጥነው ታሪክ ሊዘነጋው የማይችል ስኬት መዝግበዋል፡፡

‹‹አውቃለሁኝ ጥሩ ውጤት ካስመዘገብኩኝ (ከአለቆቼ ጋር) ያለኝ ግንኙነት ጥሩ ይሆናል›› የሚል  አስተያየትን ሰጥተው፣ ‹‹በአንፃሩ ውጤት ከጠፋ በክለቡ ባለቤቶች እና እኔ መሀከል አለመግባባት ይፈጠራል፣ በግሌ ከባለቤቶቹ ጋር ያለኝ ግንኙነት ያን ያህል ወሳኝ አይደለም፤ ለሁሉም አክብሮት ቢኖረኝም ትኩረቴ በቡድኔ ላይ ያርፋል›› ይላሉ፡፡

አንቾሎቲ በመጽፋቸው ላይ ኢብራሂሞቪች ብዙ ከታች የሚያድጉ ተጨዋቾች ላይ ይፈጥር የነበረው ተፅዕኖ አብራርተዋል፤ አንዳንድ ወጣት ተጨዋቾች ብቃታቸው ጥሩ ካልሆነ ስዊድናዊው ቁጣን ቀላቅሎ ‹‹አሁኑኑ ወደ ቤት ሄደህ ከዝላታን ጋር ልምምድ ሰርቻለሁኝ የሚል ማስታወሻ ያዝ፣ ምክንያቱም ይሄ እዚህ የምትሆንበት የመጨረሻህ ነው›› ይላቸው ነበር፡፡

ይሄንን ከግምት አስገብታችሁ የኢብራሂሞቪች ዝውውር በማንችስተር ዩናይትድ ‹‹ወጣት ተጨዋቾች ላይ የሚፈጥረው ተፅዕኖ የለም?›› የሚል ጥያቄን ስታነሱ ‹‹… (ኢብራሂሞቪች) ወጣት ባይሆንም ብቁ ሆኖ እየተጫወተ ይገኛል፤ እውነተኛ የአሸናፊነት አዕምሮ (ስነ ልቦና) ይዟል፤ ምናልባት ማንቸስተር ዩናይትድ ጥሩ ልምድ ያለው ተጨዋች እንዳገኝ ይሰማኛል፤ በፓራሰን ዠርመ ብዙ ከታች ያደጉ ተጨዋቾች ነበሩ፡፡ በወቅቱ (አንድ ከታች ያደገ ወጣት ተጨዋች) እንዲህ አይባልም፡፡ ለሌሎች አርአያ መሆን አለብህ፤ ለወጣት ተጨዋቾች በራስ የመተማመን ስሜት እንዲያጎለብቱ ማድረግ አለብህ፡፡ ከታች የሚመጡ ተጨዋቾች ከዋናው ቡድን ሲጫወቱ በራስ የመተማመን ስሜታቸው አነስተኛ እንደሆነ መታወቅ አለበት፤ ለኢብራሂሞቪች እና ቲያጎ ሲልቫ ያላቸው  አክብሮታዊ ፍርሃት መጠኑን ያለፈ ነበር፤ ይሄ ደግሞ ምቾት አይሰጣቸውም፤ ዝላታን ራስ ወዳድ አይደለም፤ ወደ ክለቡ ከመጣ በኋላ የማሸነፍ ስነ ልቦና አስረዋል፤ ጎል እንደሚያስቆጥር እርግጠኛ ሆኖ ይናገራል፤ በዚህ ባህሪዪው አርአያ በመሆን በክለቡ ውስጥ የራስ የመተማመን ስሜት እንዲኖር አስችሏል፡፡ ፓራስን ዠርመ ለስኬቱ ክብር መስጠት ካለበት ዝላታን ቀዳሚው ነው›› የሚል ምላሽ ይሰጣሉ፡፡

በባርየን ሙኒክ አንቾሎቲ የሚጠብቃቸው ፈተና ቀላል አይደለም፡፡ ከዩፕ ሄይንከስ ስንብት በኋላ ፔል ጋርዲዮላን ክለቡን ለሶስት ተከታታይ ዓመታት ለቡንደስሊጋ ድል ቢያበቃም የቻምፒዮንስ ሊግ ጉዞ ከግማሽ ፍፃሜ ባለማለፉ ፈተናው ቀላል አይሆንም፡፡ በፓራሰን ዠርመ እና ቼልሲ መጠነኛ ለውጥ ያደረጉት አሰልጣኝ አንፃራዊ ስኬት ያስመዘገበብትን አካሄድ ይከተላሉ ብሎ መጠበቅ ተገቢ ነው፡፡

‹‹ሁሉም አሰልጣኝ የራሱ የሆነ የስልጠና መንገድ አለው፤ ጋርዲዮላ (በሲቲ) የሚከተለው የራሱን መንገድ ነው›› የሚል አስተያየትን የሚሰጡት አንቾሎቲ ናቸው፤ ‹‹ባርሴሎናን ለቅቆ ወደ ባየርን ሙኒክ ሲያመራ ሰዎች ሊዮኔል ሜሲን ባለመያዙ በአዲሱ ክለቡ ተመሳሳይ ስኬት ማስመዝገብ አይችልም ብለው ነበር፤ ነገር ግን በባየርን ሙኒክ የፈጠረው የአጨዋወት ዘይቤ ከባርሴሎና ጋር ተመሳሳይነት ነበረው፤ ተጨዋቾቹ የተለያዩ ቢሆኑም የአጨዋወት ዘይቤው ግን ተመሳሳይነት አለው፤ በቀጣይ በማንቸስተር ሲቲ ተመሳሳይ ነገሮችን መመልከታችን አይቀርም፡፡

‹‹ጋርዲዮላ የራሱን አሻራ እና ማንነት የሚያሳርፍ ቡድን መገንባት በመቻሉ ልናወድሰው ይገባል፤ ወደ ቼልሲ ሳመራ በማንቸስተር ዩናይትድ ወይም ሪያል ማድሪድ ደረጃ የራሳቸው የሆነ ነገር ነበራቸው፡፡ የእነኚህን ክለቦች ባህል እና ልማድ መቀየር አይቻልም፤ የራስህን አስተሳሰብ እና የአጨዋወት ዘይቤ ማምጣት ይጠብቅሃል፡፡

‹‹ማንቸስተር ሲቲ ጋርዲዮላን ሲያስፈርሙ የራሱ የሆነ ማንነት፣ አዲስ ዘይቤ እና አዲስ ባህል ይዞ እንደሚመጣ ተገንዝቧል ሲቲ አንድ ዩናይትድ እና አርሰናል አይደለም፤ ገና ወደ ስኬት ማማ እየወጣ ያለ ክለብ ነው፡፡

ሌላው የአንቼሎቲ መለያ ስኬታማ መሆን የተሳናቸውን አሰልጣኞች በመተካት የሚያስመዘግቡት ስኬት ነው፤ በቼልሲ ስኬታማ ጊዜ ሲያሳልፉ የተኩት ጉስ ሃዲንክን ነበር፤ በሪያል ማድሪድ የቻምፒዮንስ ሊጉን ዋንጫ ሲያነሱ ሞውሪንሆ ያሳለፉት ጊዜ ይታወቃል፡፡

‹‹ወደ ባየርን ሙኒክ የመራሁት ጋርዲዮላ ስኬታማ መሆን ስላልቻለ አይደለም፤ እርሱ በባየርን ሙኒክ ስኬታማ ጊዜያትን አሳልፏል፤ ክለቡ አሰልጣኝ መለወጥ ያስፈልገው ፔፕ የክለብ ለውጥ ማድረግ ስለፈለገ ነው፤ የእኔም ነገር የተለወጠ አይደለም፤ እዚያ የምሄደው ስኬት ለማምጣት እንደሆነ መታወቅ አለበት››  ይላሉ ትሁቱ አሰልጣኝ፡፡

ከኤሲ ሚላን ጋር በተጫዋችነት ዘመናቸው በ1980 እና 1990 የቻምፒዮንስ ሊጉን ዋንጫ ካነሱ በኋላ ያልተደፈረ ሪከርድ የያዙት ካርሎ በአሰልጣኝነት አራተኛውን የቻምፒዮንስ ሊግ ዋንጫ ለማንሳት መፋለማቸው ጥርጥር የለውም፡፡

በተጫዋችነት ዘመናቸው በ1982 ከጣልያን ብሔራዊ ቡድን ጋር የዓለም ዋንጫ የማንሳት ዕድል ነበራቸው፤ የጉልበት ጉዳት ከፊታቸው ተጋርጦ ህልማቸውን እውን እንዳያደርጉ አገዳቸው እንጂ፡፡ በ1984 ሮማ ክሊቨርፑል ጋር ባደረገው የቻምፒዮንስ ሊግ የፍፃሜ ጨዋታ ተሰልፈውም ነበር፡፡ የዓለም ዋንጫ አለማንሳታቸው ይረብሻቸው ይሆን? ‹‹በጭራሽ፣ ዕድለኛ አልነበርኩም ብዬ አላስብም፤ ያገኘሁት ይበቃኛል›› ይላሉ፡፡

1. መግባባት መቻል

ኪነ ጥበብ ይበልጥ ሰብአዊ ያደርጋል፡፡ በልዩ ልዩ ግላዊ በሆኑ ምልክቶች መግባባት የምንችልበትን ዕድል ይፈጥራል፡፡ ይህ ለሁሉም ሰው ጠቃሚ ቢሆንም በተለይ ግን ራሳቸውን የመግለፅ ችግር ላባቸው ሰዎች፣ ለኦቲዝም ተጠቂዎች እና ለሌሎችም ይበልጥ ጠቃሚ ነው፡፡

2. ህክምና

ሥዕል መሰል ግላዊ ተግባር ነው፡፡ አንድ ሰው በስራ ቦታውም ሆነ ትምህርት ቤት ውስጥ በሚስልበት ወቅት የብቻው የሆነ እና የማይቻሉ የሚመስሉ ነገሮ እንኳን የሚቻሉበት ዓለም ውስጥ ይገባል፡፡ ተማሪው በፈጣሪው የአዕምሮ ክፍል አማካኝነት ከእውነታው ዓለም አዎንታዊ በሆነ መልኩ ይለያል፡፡ ይህ ሂደት በበኩሉ ውጥረትን በመቀነስ ዘና ለማለት እና የደስታ ስሜትን ለማጣጣም ይረዳል፡፡ ይህ በተለይ በተለይ ከንዴት ጋር የተያያዘ ስሜታቸውን መቆጣጠር ለሚከብዳቸው እና ከነርቭ ጋር የተያያዘ የጤና ችግር ላለባቸው ሰዎች ይህ ነው የማይባል ትልቅ ጥቅም አለው፡፡

3. በራስ መተማመን

ጤናማ ያልሆነ፣ የእርስ በእርስ ፉክክር በሌለበት ነፃ አካባ ውስጥ መስራት መቻል አንድ ሰው በግሉ ስኬታማ የሚሆንበትን በር ይከፍታል፡፡ ከዚህ በተጨማሪ በራስ መተማመንን ከፍያደርጋል፡፡ ከዚህ በተጨማሪ በራስ መተማመንን ከፍ ያደርጋል፡፡ ስዕል በመሳል ከማንም ከምንም ጋር ሳይወዳደር በራሱ ጥሩ የሆነ ነገር መስራት መቻል ለራስ የሚሰጥ ግምትን ያሻሽላል፡፡ የሚፎካከረውም ከራሱ ጋር እንጂ ከሌላ ጋር አይሆንም፡፡ ይህ በተለይ በሌሎች ላይ ጥገኛ የመሆን ዝንባሌ ለሚታይባቸው ሰዎች፣ ዕድሜያቸው ለገፋ አዛውንቶች እና አሰቃቂ አጋጣሚ በህይወታቸው ላሳለፉ ትልቅ ጠቀሜታ ይኖረዋል፡፡

4. እንቅስቃሴ

ብሩሽ አያያዝን እንዲሁም እርሳስ አጨባበጥን መማር የእጅ እንቅስቃሴን ደህና ለማድረግ ይረዳል፡፡ ከዚህ ጎን ለጎን ይህ ተግባር አንጎልን በማነቃቃት በህዋሶች መካከል ግንኙነት እንዲመሰረት ያደርጋል፡፡ ዕድሜያቸው የገፋ ሰዎች ስዕል የመሳል ልምድ ካላቸው እጃቸውን እና ሌሎች ቀለል ያሉ የጡንቻዎቻቸውን ክፍል በአግባቡ ማንቀሳቀስ ይችላሉ፡፡

5. ትኩረት እና ፈውስ

ረዘም ላለ ሰዓት በስዕል ጊዜያቸውን የሚያሳልፉ ሰዎች ንፁህ የሆነ አንዳች ትኩረታቸውን መሰብሰብ የሚችሉበት ክልል ውስጥ ይገባሉ፡፡ አካባቢያቸውን ይረሳሉ፡፡ አንዳንዴ እያናገራችኋቸው ሁሉ ጨርሶ አይሰሟችሁም፡፡ ሳያስቡት ነግቶ ሊመሽ ይችላል፡፡ አካላዊ ህመም ከዚህ በፊት ይሰማቸው እንደሆነ እንኳን ጨርሶ ሊጠፋ ይችላል፡፡ አካላቸው ከእናንተ ጋር ሆኖ እነሱ ግን በመንፈስ ተነጥቀው የሚገቡበት ሌላ ዓይነት ዓለም ያለ ይመስላል፡፡ ይህ አዕምሯዊ ሁኔታ (Mental State) አልፋ (Alpha) ይባላል፡፡ አንዱ የአእምሯችን ክፍል ንቁ ይሆንና ንቁ ያልሆነው የአዕምሯችን ክፍል ውስጥ የሚገኙ መረጃዎችን እየጎለጎለ ያወጣል፡፡ በዚህ ጊዜ ብዙ ፈጠራ ይከናወናል፡፡ ምክንያቱም ንፁህ ኃይል ከአዕምሯችን ወደ ፈጠራ ስራችን በመተላለፍ ላይ ነው፡፡ በዚህ ሁኔታ ምንም አይነት ድካምም ሆነ ህመም ሳይሰማን ለሰዓታት ልንቀጥል እንችላለን፡፡ ይህ ሁኔታ ልክ በፀሎት፣ ሜዲቴሽን፣ አሮማቴራፒ፣ ፍቅር ወዘተ… ወዘተ ውስጥ ስንሆን የምንገባበት አዕምሯዊ ሁኔታ ነው፡፡ በእንዲህ አይነት አዕምሯዊ ሁኔታ ውስጥ ሆነው የሚስሉ ወይም ሌላአይነት የፈጠራ ስራ የሚሰሩ ሰዎች ላይ ተአምራዊ የሚባሉ የፈውስ ታሪኮችን ሰምታችሁ ታውቁ ይሆናል፡፡

6. የአዕምሮ ጤና

ስዕል መሳል ችግሮቻችንን እንድንረሳ ያደርጋል፡፡ ይልቁንም ችግራችንን ስም አውጥተንለት ወደ አስደናቂ የጥበብ ውጤትነት ሁሉ ልንቀይረው እንችላለን፡፡ ይህ ሂደት በበኩሉ ስሜታችንን እንድንለይ እና እንድንገልፅ ይረዳናል፡፡ ይህ በተለይ እንደ ስኪዞፌርኒያ ያሉ አዕምሯዊ ህመም ላጋጠማቸው ሰዎች እንዲሁም አዳጋች የሚሉት ለውጥ እና ስሜት ውስጥ የሚገኙ (ለምሳሌ ፍቺ) ሰዎች ስሜታቸውን እንዲለዩ እና እንዲገልፁ (Catharisis) በመርዳት ከስሜት ጉዳታቸው እንዲፈውሱ በእጅጉ ያግዛቸዋል፡፡

7. የአንጎል እንቅስቃሴ

ስዕል መሳል ሁለቱንም ግራውንም ቀኙንም የአንጎል ክፍል ያነቃቃል፡፡ ግራው የአንጎል ክፍል ከአመክንዮ ጋር የተያያዙ ስራዎችን የሚሰራ ሲሆን ሌላኛው ቀኝ የአንጎል ክፍል የፈጠራ እና ስሜት ሁኔታዎችን ይቆጣጠራል፡፡ ስዕል መሳል ለልጆች አዕምሯዊ ዕድገት ጠቃሚ ሲሆን ዕድሜያቸው የገፋ እና አልዛይመር የመሳሰሉ በሽታዎች የተጠቁ ሰዎችንም እንዲሁም ይጠቅማል፡፡ ስዕል መሳል ማናብን (imagination) የሚያሰፋ ተግባር ነው፡፡ በአልዛይመር የተጠቁ እና መርሳት የጀመሩ ሰዎች በሚስሉበት ወቅት የማስታወስ ችሎታቸው ይጠናከራል፡፡

8. በስሜት መብሰል

ስሜቶች ሁላችንም ውስጥ የሚገኘው የፈጠራ ዓለም አካል ናቸው፡፡ እነዚህ ስሜቶች በፈጠራ ስራ መልኩ እንዲወጡ ማድረግ በልብ እና አዕምሮ መካከል ስምምነት ይፈጥራል፡፡ ይህ በበኩሉ ፍቅርን፣ ሰላምን፣ ሐዘኔታን እንድለማመድ ይረዳናል፡፡ በዚህ ምስቅልቅል ዓለም ውስጥ ስንኖር በስዕል ስራ በኩል የምናገኘው የምንደርስበት የምናብ ጥግ እንዲሁም ዘና ያለ ስሜት አሁንም ሆነ ወደፊት ስሜታዊ፣ አካላዊ እና መንፈሳዊ ማንነታችንን በበጎ መልኩ ያንፃል፡፡

9. ጥበብን ማድነቅ

የስዕል ሥራ ልምምድ ስለ ጥበብ ያለንን ግንዛቤ ይጨምራል፡፡ ግለሰቦች ራሳቸውን በሌሎች ስራ ውስጥ ሊመለከቱ ይችላሉ፡፡ በሌሎች ስራ አማካኝነት ተነሳሽነት ውስጣቸው ሊፈጠር ይችላል፡፡ በተለይ በኪነ ጥበቡ ዓለም ውስጥ የእኔ አርአያ (Role Model) እከሌ ነው ማለት የተለመደ ነው፡፡ ይህ በአንፃሩ የሰው ልጅ ታሪክ ከጀመረበት ጊዜ አንስቶ ካለው ታሪክ እና እውነት ጋር እንድንቀራረብ እና እንድንግባባ ያደርጋል፡፡

10. ባህል

አንድ ሰው ስዕልን በሚማርበት ወቅት የሚያገኘው ዕውቀት የሰው ልጅን ታሪክና ባህል በስዕል ስራ በኩል የሚገነዘብበትን ዕድል ይፈጥርለታል፡፡

11. መዝናኛ

ስዕል መሳል ከመዝናኛ ሊገኙ የሚችሉ ጥቅሞችን በሙሉ ለማግኘት ያስችላል፡፡ እንስቃለን፤ ከሌሎች ጋር እንግባባለን፤ አዲስ ነገር እንማራለን፤ የጀመርነውን ነገር ለመጨረስ እንበረታታለን፤ ተፈጥሮን እናደንቃለን፤ አዲስ ነገር ለመጀመር አስፈላጊ የሆነው መነሳሳት ውስጣችን ይፈጠራል፡፡

ምርጫው የእናንተ ነው፤ ለጤናችሁ፤ ለመዝናናት ወይም ለሌላ ነገር ስትሉ በትርፍም ሆነ ፍላጎቱ ካላችሁ በሙሉ ጊዜያችሁ የስዕል ሥራ እንድትጀምሩ እናበረታታችኋለን፡፡

የአዲስ አበባ ህዝብ የጤና ስጋቶች ለመለየት ለሶስት ዓመታት የተካሄደው ጥናት ያመለከተውም ይህንኑ ነው፡፡ የኢትዮጵያ ጤና አጠባበቅ ባለሙያዎች ማህበር ከአሜሪካ የተላላፊ በሽታዎች መከላከልና ቁጥጥር ድርጅት (ሲዲሲ) ጋር በመተባበር እ.ኤ.አ ከ2006 እስከ 2009 ለሶስት ተከታታይ ዓመታት ‹‹በአዲስ አበባ ከተማ የጎልማሶች የሁለትዮሽ ሞት ስጋቶች›› የሚል ጥናት አካሂዶ ነበር፡፡ ጥናቱ የተካሄደው በአዲስ አበባ መካነ መቃብሮች ዙሪያ ሲሆን ለሰዎች ሞት መንስኤ የሆኑትን በሽታዎች ለማወቅ ከሟች ቤተሰቦች ጋር በግንባር በተደረገ ቃለ መጠይቅ ነው፡፡ በጥናቱ ከ49 ሺ 309 የሟች ቤተሰቦች ጋር ቃለ መጠይቅ ተደርጓል፡፡

file photo

ከጥናቱ በተገኘው መረጃ መሰረት 51 በመቶ የሚሆኑት ሰዎች የሞቱት ተላላፊ ባልሆኑ በሽታዎች ነው፡፡ 42 በመቶ በተላላፊ በሽታዎች ሲሞቱ 6 በመቶ የሚሆኑት በድንገተኛ አደጋ ህይወታቸው አልፏል፡፡ አነስተኛ ቁጥር ያላቸው ከወሊድ ጋር በተያያዘና የተመጣጠነ ምግብ ባለማግኘታቸው ለሞት ተዳርገዋል፡፡

እንደ ጥናቱም ተላላፊ ካልሆኑ በሽታዎች መካከል ለሰዎች ህልፈት የሆኑትን በሽታዎች በደረጃ የሚይዙት ልብ እና የደም ግፊት ናቸው፡፡ ሁለቱ በሽታዎች 24 በመቶ ይሸፍናሉ፡፡ ህዋሳትን (ሴሎችን) የሚመርዘው የካንሰር አይነት 10 በመቶ የሞት መንስኤ ነው፡፡ የሆድ ውስጥ ወይም የምግብ ስርዓት ልመት የሚያካሂዱት አካላት 9 በመቶ የሚሆነውን የሞት መንስኤ ይዘዋል፡፡ 5 በመቶ የሚሆነው ሞት በአንደኛና በሁለተኛ የስኳር በሽዎች አማካይነት የሚከሰቱ ናቸው፡፡ የተለያዩ የካንሰር አይነቶች 4 በመቶ የሞት መንስኤ ሆነው ተመዝግበዋል፡፡

ተላላፊ ያልሆኑ በሽታዎች ከጾታ አንፃር ያላቸው ስርጭትም በጥናቱ ተካቷል፡፡ በልብ ድካምና በደም ቧንቧ በሽታዎች የሚሞቱ ሰዎች በሁለቱም ጾታዎች የተመጣጠ ቁጥር አላቸው፡፡ አብዛኛው ወንዶች በሆድ ዕቃና በስኳር በሽታ ይሞታሉ፡፡

ተላላፊ ያልሆኑ በሽታዎች ስርጭት ጊዜ በጨመረ ቁጥር እየጨመረ መጥቷል፡፡ ቀደም ባሉት ዓመታት 80 በመቶ የታዳጊ አገሮች ችግር ከተላላፊ በሽታዎች ጋር የተያያዘ ነበር፡፡ አሁን ግን 80 በመቶ የታዳጊ አገሮች ችግር ተላላፊ ያልሆኑ በሽታዎች ናቸው፡፡

ተላላፊ ባልሆኑ በሽታዎች የሚሞቱት ሰዎች ቁጥር እየጨመረ የመጣው በተለያዩ ምክንያቶች እንደሆነ ይታመናል፡፡ በቅድሚያ የሚጠቀሰው የአኗኗር ዘይቤያችን መቀየሩ ነው፡፡ አመጋገብም በዋነኛነት ይጠቀሳል፡፡ ከፍተኛ ስብ ያላቸውና የስኳር መጠናቸው የበዛ ምግቦች በስፋት እየተዘወተሩ ነው፡፡ የአልኮል መጠጦች ጉዳት በሚያመጣ ደረጃ መጠቀምም ችግሩን እያባበሰው ነው፡፡ በተለያዩ ሱሶች የሚያዙ ሰዎች ቁጥር መጨመር ተላላፊ ላልሆኑ በሽታዎች መባባስ እንደ አይነተኛ ምክንያት ተቀምጧል፡፡

የአካል ብቃት እንቅስቃሴ አለማድረግ ተላላፊ ያልሆኑ በሽታዎች  የሚያዙ ሰዎችን ቁጥር ከፍ የሚያደርገው ሌላው ምክንያት ነው፡፡ በአንዳንድ ሰዎች ዘንድ ውፍረት እንደፀጋ ይታያል፡፡ ነገር ግን ከፍተኛ ከሆነ የሰውነት ክብደት መጨመር ጋር ተያይዞ የሚከሰቱ በሽታዎች አሉ፡፡ እነዚህን ለመከላከል የአካል ብቃት እንቅስቃሴ  ማድረግ ወሳኝ ነው፡፡

የደም ግፊት ህመም፡– የደም ግፊት ለህይወት መሰረታዊ ነገር ነው፡፡ ችግር የሚሆነው መጠኑ ሲያልፍ ነው፡፡ አንድ ሰው 130/80 የሆነ የደም ግፊት ካለው ጤነኛ ነው፡፡ ከዚህ በጣም  ሲያልፍ የጤና ባለሙያዎችን መጎብኘት ግድ ይላል፡፡ ይህ በሽታ በዓለማችን ላይ ካሉት ተላላፊ ያልሆኑ በሽታዎች በገዳይነቱ የሚጠቀስ ነው፡፡ ከምድራችን ሰባት ቢሊዮን ሰዎች አንድ ቢሊዮኑ የደም ግፊት ሰለባ ናቸው፡፡ በአገራችን ከ13 እስከ 14 ሚሊዮን የሚደርሱ ሰዎች ከደም ግፊት ጋር ይኖራሉ፡፡ በሽታው አሁን ባለበት ከቀጠለ ከዛሬ አስራ አምስት ዓመት በኋላ ተጠቂዎቹ አንድ ነጥብ አምስት ቢሊዮን ይደርሳሉ፡፡ ይህም ከሶስት ሰዎች አንዱ የደም ግፊት እንደሚኖርበት ያሳያል፡፡

የስኳር ህመም፡– ስኳር ሌላው ተላላፊ ያልሆነ ነገር ግን በርካታ ሰዎችን ለጉዳት እየዳረገ የሚገኝ በሽታ ነው፡፡ በዓለም ላይ ሁለት መቶ ሰማንያ አምስት ሚሊዮን ሰዎች ከስኳር በሽታ ጋር ይኖራሉ፡፡ ይህ አሃዝ ከአስር አምስት ዓመት በኋላ ግማሽ ቢሊዮን ይደርሳል ተብሎ ይገመታል፡፡ የዚህ በሽታ አሳሳቢ ገጽታ በታዳጊና ባደጉ ሀገሮች መካከል ያለው የመስፋፋት ባህሪ ነው፡፡ የስኳር በሽታ በሚቀጠሉት ዓመታት በታዳጊ አገሮች 80 በመቶ ባደጉ ሀገሮች 20 በመቶ ብቻ እንደሚጨምር ይገመታል፡፡ ይህ ለሀገራችን የማስጠንቀቂያ ደውል ነው፡፡ ዘመናዊ አኗኗር ባልተስፋፋባቸው ገጠራማ አካባቢዎችም የስኳር በሽታ ሊስፋፋ እንደሚችል ያመለክታሉ፡፡

የኩላሊት ህመም፡– የስኳርና የደም ግፊት በሽታዎች ከፍተኛ ተፅዕኖ የሚያሳድሩበት የሰውነት ክፍላችን ዋነኛው ኩላሊታችን ነው፡፡ ከእነዚህ ሁለት በሽታዎች የተነሳ 75 ከመቶ ኩላሊቶችን እንደምናጣ ጥናቶች ያረጋግጣሉ፡፡ በአገራችን ሁለት ሚሊዮን የኩላሊት ህመምተኞች እንዳሉ ይገመታል፡፡ ይህም በዓለም በበሽታው በመጠቃት አስራ አራተኛ ደረጃ ላይ እንድትገኝ አድርጓታል፡፡

የኩላሊት ህመም ከፍተኛ የህክምና ወጪ ከሚጠየቁ በሽታዎች አንዱ ነው፡፡ በዓለም ላይ ለሁለት ሚሊዮን ሰዎች የኩላሊት ህክምና መስጠት በዓመት ሰባ ቢሊዮን ብር ይጠይቃል፡፡ በአገራችንም የዳያሊስስ ህክምና (ኩላሊት ስራውን ሲያቆም ደምን በመሳሪያ የማጣራት ዘዴ) በቀን ለአራት ሰዓት ለማግኘት አንድ ሺ አራት መቶ ብር ይጠይቃል፡፡ ይህ በዓመት ሲሰላ ከግማሽ ሚሊዮን ብር በላይ ነው፡፡

የካንሰር ህመም፡– ካንሰር ሌላው ተላላፊ ያልሆነ ገዳይ በሽታ ነው፡፡ የዓለም ጤና ድርጅት እንደተነበየው እ.ኤ.አ ከ2005 እስከ 2015 ሰባት ሚሊዮን ሰዎች በካንሰር ይሞታሉ፡፡ በምስራቅ አፍሪካ እስከ ሁለት መቶ ሃምሳ ሺ ሰዎች በየዓመቱ በካንሰር እንደሚሞቱ ይኸው ድርጅት ይገልፃል፡፡ የካንሰር ህመም በአንድ ጊዜ የሚከሰት አይደለም፡፡ አንዳንዴ ከ10 እስከ 15 ዓመት የሚፈጅ የዕድገት ደረጃዎችን አልፎ ይከሰታል፡፡

አብዛኛዎቹ የካንሰር በሽታ መንስኤዎች አይታወቁም፡፡ በሽታውን ሊያመጡ የሚችሉት ተጓዳኝ ምክንያቶች ግን አሉ፡፡ እነዚህን በሁለት መክፈል ይቻላል፡፡ ማስወገድ የምንችለውና በሲጋራ በአመጋገብና በኢንፌክሽን አማካይነት የሚመጡትን የካንሰር አይነቶች ነው፡፡ በዘር በዕድሜና በአካባቢ ብክለት የሚመጡትን ግን መከላከል አይቻልም፡፡

ከካንሰር መንስኤዎች 43 ከመቶ የሚሆኑትን መከላከል እንችላለን፡፡ በአገራችን ተጨባጭ ሁኔታ አብዛኞቹ ተጠቂዎች ሴቶች ሲሆኑ 65 ከመቶ ይደርሳሉ፡፡ ዋነኞቹ የካንሰር በሽታዎች ደግሞ የጡት እና የማህፀን ካንደር ናቸው፡፡ የማህፀን ካንሰርን ብቻ ብንመለከት 85 ከመቶ የሚከሰተው በኢንፌክሽን አማካይነት ነው፡፡ ይህ የሚያሳየው በአገራችን ከሚከሰቱት የካንሰር በሽታዎች አብዛኛዎቹን መከላከል እንደሚቻል ነው፡፡

የአዕምሮ ህመም፡– የአዕምሮ ህመምተኛ ሲባል ቀድሞ የሚታሰቡት እራሳቸውን የጣሉ መንገድ ላይ የሚደባደቡ ብቻቸውን የሚያወሩ ናቸው፡፡ ነገር ግን የተገላቢጦሽ ነው፡፡ እዚህ ደረጃ የደረሱት ከ2 ከመቶ አይበልጡም፡፡ 98 ከመቶ የሚሆኑት የአእምሮ በሽተኞች እንደማንኛውም ሰው በትክክል የሚናገሩ፤ ጥሩ የሚለብሱ፤ ስራቸውን እየሰሩ እራሳቸውንም ሆነ ቤተሰባቸውን የሚያስተዳድሩ ናቸው፡፡ እነዚህ ሰዎች ስላለባቸው አካላዊ ስለሆነው የአእምሮ ህመም ምልክት እየተናገሩ ትክክለኛው በሽታ ተደብቆ አብሯቸው ይኖራል፡፡ በዚህ ገንዘባቸውንና ጊዜያቸውን ያባክናሉ፡፡

የአዕምሮ በሽታ እንደሌሎቹ ተላላፊ ያልሆኑ በሽታዎች በቀጥታ ገዳይነቱ አይጠቀስም፡፡ ነገር ግን በሚያስከትለው ማህበራዊና ኢኮኖሚያዊ ቀውስ ብዙ ዋጋ ያስከፍላል፤ የአዕምሮ በሽተኛ የሆነው ሰው ስራ አይሰራም፡፡ ይህም ግለሰቡን ለድህነት ቤተሰቡን ለችግር ይዳርጋል፡፡ ህመምተኛው ከሚሰማው ስሜት ለመሸሽ ሱሰኛ ይሆናል፡፡ ሱስ ደግሞ ወንጀልን ያባብሳል፡፡

የመፍትሄ አማራጮች

የቼክ አፕ መፍትሄው፡– ተላላፊ ያልሆኑ በሽታዎችን ለመከለካል የአኗኗር ዘይቤያችንን መቀየር ይገባል፡፡ በዚህ መሰረት ሶስት ዋና ዋና መፍትሄዎች ተቀምጠዋል፡፡ የመጀመሪያው ቅድመ ጥንቃቄ ምርመራ ማድረግ ነው፡፡ በህብረተሰባችን ያልታመመ ሰው ወደ ሐኪም ዘንድ ሄዶ የጤና ሁኔታ ምን ደረጃ ላይ እንዳለ ለማወቅ ባህል አልዳበረም፡፡ ተላላፊ ያልሆነ በሽታዎች ከመነሻቸው ቢታወቁ የከፋ ችግር ሳያደርሱ መከላከል ይቻላል፡፡ ስለዚህ ህመም ተሰማንም አልተሰማንም በተወሰነ ጊዜ አጠቃላይ የጤና ምርመራ የማድረግ ባህል ሊለመድ ይገባል፡፡

መፍትሄው፡– አካላዊ እንቅስቃሴ ማድረግ ሁለተኛው መፍትሄ ነው፡፡ ከዘመናዊ አኗኗር መስፋፋት ጋር ተያይዞ አንዳንድ ሰዎች ከእንቅስቃሴ ጋር ተራርቀዋል፡፡ ዘመናዊ ቴክኖሎጂ ነገሮችን በማቅለሉ ከአንድ ቦታ ሳይንቀሳቀሱ የሚሰሩ ስራዎች በርክተዋል፡፡ በዚህ የተነሳ ለክብደት መጨመር ይዳርጋሉ፡፡ ይህም የደም ግፊትና የልብ ህመም የመሳሰሉትን ተላላፊ ያልሆኑ በሽታዎች ያስከትላል፡፡

የምግብ መፍትሄ፡– ምግብ ለሰው ልጅ የህይወት መሰረት እንደሆነ አያጠያይቅም፡፡ ይሁን እንጂ ጤናማ ያልሆነ የአመጋገብ ስርዓት ደግሞ መጥፊያም ሊሆን ይችላል፡፡ ተላላፊ ያልሆኑ በሽታዎችን ለመከላከል ሶስተኛው መፍትሄ ሆኖ የተቀመጠው ጤናማ የአመጋገብ ስርዓትን ማዳበር ነው፡፡ ይህም ሲባል በገበታችን ላይ በብዛት መገኘት የሌለባቸውን የምግብ ንጥረ ነገሮች በመቀነስ የተመጣጠነ የአመጋገብ ስርዓት መከተል እንዳለብን የሚያመላክት ነው፡፡ በይዘታቸው ከፍተኛ የስብ መጠን ያላቸው ምግቦች ለልብና ለደም ብዛት በሽታዎች ያጋልጣሉ፡፡ ጨውን በብዛት መጠቀምም የጎንዮሽ ጉዳት አለው፡፡ ከመጠን በላይ መመገብም ጤናችን ላይ የሚያሳድረው አሉታዊ ተጽዕኖ አለ፡፡

በርካታ የምግብ ጤና ባለሙያዎች ከዚህ በታች የተዘረዘሩትን ምግቦች ያለምንም ቅድመ ሁኔታ ማስወገድ ላይ ጥርጣሬ የላቸውም፡፡

ምግቦቹ ሆድን ከመሙላትና የረሃብ ስሜትን ከማስታገሳቸው ጎን ለጎን የጤና ጠንቅነታቸው በተለይም ሰውነት ለቁጥጥር እስኪከብድ ድረስ በማደለባቸው ከምግብ ዝርዝራችን ውስጥ ልንሰርዛቸው እንደሚገባ በቂ ምክንያት ነው፡፡ አንዳንዶቹን ስማቸውንም መጠራት ከቶ አያስፈልግም፡፡ ብዙዎቹ የምግብ አይነቶች በሁሉም የሀገራችን ኩሽና በቀላሉ የሚዘጋጁ ካለመሆናቸው ጋር ብዙ ሰዎችም በሚገባ ላያውቋቸው ይችሉ ይሆናል፡፡

የሆቴሎችና የሬስቶራንቶች መስፋፋት ግን ከባህር ማዶ የአመጋገብ ባህል ጋር ጥሩ አድርገን እየተወዳጀን እንደመጣን መታዘብ ይቻላል፡፡ ስለምንመገባቸው ምግቦች ይዘትም በቂ መረጃ ማወቅ ይኖርብናል፡፡

1. ካርቦን ብቻ የካበቱ ምግቦች፡-

 ስንመገብ ሰውነታችን በእነዚህ ምግቦች ውስጥ ያለውን ካርቦን ወደ ስኳርነት ይቀይረዋል፡፡ ከዛም በቀጥታ ወደ ሰም ትቧችን ይወስደዋል፡፡ ለመነጨው ስኳር ምላሽ ትቧችን ይወስደዋል፡፡ ለመነጨው ስኳር ምላሽ በመሆን መልኩም አሁንም ሰውነታችን ተጨማሪ ኢንሱሊን ለማምረት ይገደዳል፡፡ በተቻለ መጠን ስኳሩን ለመምጠጥ ነው ይሄን የሚያደርገው፤ ችግር የሚሆነውም ሂደቱ ውስጣችን ያለ በቂ የደም ስኳር እንዲቀየር በማድረግ ለተመሳሳይ ምግብ ነው እንድንራብ ምክንያት ስለመሆን ነው፡፡ ‹‹እርግጥ ነው ከካቦርን ምግቦች ርቆ መኖር አይቻልም›› የሚሉት በፊላደልፊያ የክብደት ቅነሳ ባለሙያዋ ዶ/ር ቻርሊ ሴልትዘር ናቸው፡፡ ‹‹ያለካርቦን ሕይወትን ማሰብ›› እብደት ነው ይላሉ፡፡ ልንገነዘበው የሚገባው መሰረታዊው ጉይ እነዚህ ምግቦች የካርቦብ፣ የፋትና በሰውነታችን ውስጥ ለመፈጨት ጊዜ የሚወስዱ ፕሮቲኖች ስብጥር መሆናቸው እንደሆነ ዶ/ር ቻርሊ ይናገራሉ፡፡

2. ከፍተኛ ፋይበር ያለባቸው ምግቦች፡–

እውነት ነው ማንኛውም ሰው ፋይበር ያስፈልገዋል፡፡ ነገር ግን መጠናቸው ላይ እንድንጠነቀቅና በቂ ፋይበር ብቻ ለሰውነታችን የሚሰጡትን ምግቦች ፋይበር ብቻ ለሰውነታችን የሚሰጡትን ምግቦች ለይተን እንድንጠቀም ባለሙያዎች ይመክራሉ፡፡

3. ዝቅተኛ ስብ ያለባቸው ምግቦች፡– 

ጥናቶች እንደሚያመለክቱት፣ ሰዎች የሚመገቡት ምግብ ዝቅተኛ የስብ መጠን ያለው መሆኑን ከተረዱ በ30% ተጨማሪ ምግቦችን ይበላሉ፡፡ ይሄም ከፍተኛ መጠን የመመገብ ልምድ እንዲኖር በማድረግ ክብደት ለመቀነስ የሚደረገውን ጥረት ያስተጓጉላል፡፡ ባሙያዎችም ስብ የሌለባቸውን ምግቦች ሲያዘጋጁ ብዙ ጊዜ ስቡን ከምግብ ይለያሉ፡፡ በሂደቱ የግብአቱን ጣዕም ጭምር ሊያስወግዱ ይችላሉ፡፡ ለማካካስ በሚል በተወገደው ስብ ምትክ ደግሞ ስኳር ሲጨምሩበት በጤናም ሆነ በክብደት ላይ የከፋ ችግር ያስከትላሉ፡

4. አርቴፊሻል ጣፋጭ መጠጦች፡–

ምንም አይነት የካሎሪ ክምችት የሌለባቸው ጣፋጮቹ የሶዳ እና ሌሎች ባለጣዕም መጠጦችን አሁኑኑ ማሰናበት እንደሚኖርብን ዶ/ር ሴልትዘር ያስገነዝባሉ፡፡ እነዚህን መጠጦች የመጠጣት ልምዳችን በቀላሉ የሚላቀቁት አይነት ካልሆነብን ደግሞ ቢያንስ በውሃ እና በሎሚ መበረዝ አለብን ይላሉ፡፡

5. በትልቅ ዕቃ የሚቀርቡ ምግቦች፡–

በትልቅ ዕቃ በቀረበ ምግብ ሳቢያ ሰዎች በ200% በላይ ጭማሪ እንዲመገቡ ምክንያት እንደሚሆን ጥናቶች ያመለክታሉ፡፡ በኮርኔል ዩኒቨርሲቲ የተዘጋጀው ጥናቱ፣ ሰዎች ሊገቡት የሚችሉት ከፍተኛ ምግብ መኖሩን ሲረዱ ከአቅማቸውም በላይ ለመመገብ ራሳቸውን እንደሚያዘጋጁ አረጋግጧል፡፡ ስለዚህ ይሄ ልምድ ከልክ ያለፈን ክብደት ለማስወገድ የጀመርነውን ጥረት እንዳያስተጓጉልብን ዛሬውኑ መቀየር ይኖርብናል፡፡

6. አስካሪ መጠጦች፡-

መጠጦች ዝቅተኛ የካሎሪ ክምችት ስላላቸው ብቻ ክብደት ለመቀነስ ይጠቅሙን ይሆናል ብለን ብናስብም፣ እውነታው ግን ከዚህ የተለየ ስለመሆኑ ነው ዶ/ር ሴልትዘር የሚናገሩት፡፡ አልኮል የክብደት ቅነሳ እቅዳችንን አያግዝልንም፡፡ በብዙዎቹ መጠጦች እንደውም ምንም አይነት የሰውነት ጉልበት የሚሰጥ ማዕድን በውስጣቸው የሌለ ከመሆኑ ጋር በተያያዘ ምንም የማይጠቅሙንም በመሆኑ የአልኮል መጠጥን የምናስወግድበት ትክክለኛው ጊዜ አሁን ነው፡፡

ፍኖተ ዴሞክራሲ ራድዮ እንደዘገበው
ከሕዝብ በተዘረፈ ብዙ ሚሊዮን ብሮች የተገነባው የጎንደሩ ላንድማርክ ሆቴል ዋናው ባለቤት በረከት ስምኦን መሆኑ ይታወቃል ያሉ ክፍሎች ይህ ዘመናዊ ሆቴል የ2008 ዓ.ም ገቢው ከአስር ሚሊዮን ብር በለይ ይሆናል ብለው ገምተዋል ተባለ። የአማራውን ሕዝብ የሚበዘብዙት የወያኔ ተለጣፊዎች ማለትም እነአዲሱና በረክት ብዙ ሚሊዮን ዶላሮችን ከሀገር ማውጣቸውም ከዚሁ ተያይዞ ተዘግቧል።
የደረሰበት ጠፋ የተባለውም 11 ቢሊዮን ዶላር በወያኔና ጭፍሮቹ መሰረቁና ወደ ውጭ መውጣቱ ሲታወቅ ይህ የስርቆት ገንዘብ ከስዊስ፣ እንግሊዝ፣ አሜሪካ፣ …ወዘተ አልፎ በማሌዚያ ባንኮችም መቀመጡ የሚታወቅ ነው ተብሏል። ከ2006 ዓ.ም ጀምሮም የቱርክ ባንኮች ውስጥ የወያኔ የስርቆት ገንዘብ መብዛቱም ተነግሯል።

ፍኖተ ዴሞክራሲ ራድዮ እንደዘገበው  ወያኔ የአዲስ አበባን ማስተር ፕላን ሃላፊነት በጎደለው ሁኔታ ዘጠኝ ጊዜ ማስነደፉ ይታወቃል፡፡ በሰኔ 27 ቀን 2008 ዓ.ም. ይኸው ለአስረኛ ጊዜ የተነደፈው ፕላን ይፋ ሆኗል፡፡ ይህን ፕላን ለመንደፍ ያስገደደው ለአዲስ አበባ አጎራባች የሆኑ ከተሞችንና የእርሻ መሬቶችን ወደ ከተማዋ ለመቀላቀል የተነደፈው ፕላን በኦሮሞ ተማሪዎችና ወጣቶች ብርቱ ተቃውሞ መገታት በመቻሉ ነው፡፡

የአዲስ አበባ የመሬት ስፋት 54 ሺ ሄክታር በመሆኑና ወደ ጎን እየተለጠጠ ለመሄድ እንደማይችልም ተገልጿል፡፡ በዚህ ሳቢያ ከሚቀጥለው አመት ጀምሮ መሀል አዲስ አበባን የማፍረስ ዘመቻ እንደሚጀመር ይፋ ተደርጓል፡፡ ወያኔ አዲስ አበባን በትግራይ ተወላጆች ለመሙላት ካለው መሰሪ ዓላማ በመነሳት በመሀል ከተማ የሚኖረውን ዜጋ ከከተማዋ ገፍቶ ለማስወጣት የታለመ መሆኑን ብዙዎች ያስረዳሉ፡፡

ለዚህ ማስተር ፕላን ማስፈጸሚያ 290 ቢሊዮን እንደሚስፈልግ የተጠቆመ ሲሆን በቅድሚያ አለሁ ከሚል አበዳሪ ድርጅት ለመበደር እቅድ መያዙንም ለከንቲባው ቅርብ የሆኑ ወገኖች ያስረዳሉ፡፡ በዚህ ፕላን መሰረት ብሔራዊ ቤተ መንግሰት፣ ግዮን ሆቴል፣ መከላከያ ሚንቴር ሙዚየምና መናፈሻ ይሆናሉ፡፡ የወያኔ ነገር የቧይ ካብ እንደሆነ የሚያስረዱ ወገኖች እንደሚሉት በአስራ ዘጠኝ ሰማንያዎቹ መጨረሻ ላይ የአዲስ አበባ ከንቲባ የነበረው ተፈራ ዋልዋና የመከላከያ ሚንትር የነበረው ታምራት ላይኔ መከላከያ ሚንስቴር እንዲፈርስና በምትኩ ሌላ እንደሚሰራ ተፈራርመው እንደ ነበር ያስታውሳሉ፡፡ ወያኔ ቆሞም ሆነ ተቀምጦ የሚያልመው ብድር ማግኛ መንገድ መሆኑ ልብ ሊባል ይገባዋል የሚሉ በርካቶች ናቸው፡፡